Diolch yn fawr, Lywydd. Rydw i’n siarad, wrth gwrs, ar ran y Pwyllgor Cyllid, sydd wedi adrodd ar y gyllideb atodol, ac mae’r adroddiad llawn a’r argymhellion ar gael, wrth gwrs, i Aelodau. Rydw i ond yn ffocysu ar bedwar maes yn fan hyn lle'r oedd y Pwyllgor Cyllid yn chwilio am fwy o wybodaeth neu fwy o waith gan y Llywodraeth.

Yn gyntaf oll, byddech chi’n cofio, gobeithio, fy mod i wedi siarad o’r blaen ar y gyllideb ddrafft ynglŷn â’r angen i Lywodraeth Cymru wneud mwy i ddangos sut mae dyraniadau cyllidebol yn cael eu dylanwadu gan Ddeddf llesiant cenedlaethau’r dyfodol. Er ein bod ni, wrth gwrs, yn sylweddoli ac yn derbyn mai cyllideb atodol yw hon, roeddem wedi gobeithio, serch hynny, gweld mwy am sut y mae’r Ddeddf honno wedi dylanwadu ar y broses o wneud penderfyniadau mewn perthynas â dyraniadau mewnol yn sgil y gyllideb ddiwethaf. Mewn cyfarfod pwyllgor, rhestrodd Ysgrifennydd y Cabinet nifer o ddyraniadau fel tystiolaeth o’r modd y mae gwariant yn cyd-fynd â’r nodau lles. Roeddem ni’n ddiolchgar ei fod ef wedi dod yn barod ac wedi paratoi i wneud hynny. Serch hynny, roedd y pwyllgor yn teimlo bod y rhestr hon braidd yn artiffisial mewn ffordd, a rhestr o ddyraniadau a oedd yn digwydd bodloni gofynion y Ddeddf yn hytrach na thystiolaeth bod gan y Ddeddf rôl flaenllaw yn y penderfyniadau sy’n cael eu gwneud gan Lywodraeth Cymru. Fel y gwnaethom ni adrodd ar y gyllideb ddrafft ddiwethaf, roeddem ni’n teimlo bod angen gwella ar y mater yma o sut y mae’r Ddeddf yn dylanwadu ar ddyraniadau. Mae hynny yn amlwg yn waith y byddem ni i gyd yn dychweled ato faes o law.

Yn ail, ym maes iechyd, gofal cymdeithasol a phwysau’r gaeaf, fel yr ŷm ni’n ei nodi yn ein hadroddiad, mae dros 70 y cant o’r dyraniadau refeniw cyllidol ychwanegol a wnaed yn y gyllideb atodol hon yn mynd i'r portffolio iechyd, llesiant a chwaraeon—yn bennaf, rhyw £75 miliwn i helpu i liniaru’r gorwariant a ragwelir gan fyrddau iechyd, a £50 miliwn i liniaru pwysau’r gaeaf.

Er bod y cyllid ychwanegol sy’n cael ei ddyrannu er mwyn lliniaru pwysau’r gaeaf i’w groesawu, rydym yn pryderu nad yw’r amrywiadau tymhorol hyn yn cael eu hystyried yn y broses gynllunio tair blynedd. Felly, mae’n siom i’r pwyllgor bod Llywodraeth Cymru heb fanteisio ar y cyfle sy’n cael ei roi yn Neddf Cyllid y Gwasanaeth Iechyd Gwladol (Cymru) 2014 i sicrhau bod y byrddau iechyd yn cynllunio yn well dros gyfnod o dair blynedd.

Rydym, serch hynny, yn croesawu ymrwymiad yr Ysgrifennydd Cabinet i archwilio’r posibilrwydd bod materion strwythurol ynghlwm wrth y gorwariant a welir gan rai byrddau iechyd. Fodd bynnag, rydym yn parhau i bryderu, os bydd Llywodraeth Cymru yn parhau i achub croen byrddau iechyd sy’n gorwario, er mewn ffordd o dalu drwy’r adran yn hytrach nag i’r byrddau iechyd yn uniongyrchol, na fydd gan y byrddau iechyd unrhyw gymhelliant i weithredu polisïau gwariant llym er mwyn sicrhau eu bod yn cadw at eu cyllidebau.

Y trydydd maes yr oeddem ni’n adrodd yn ei gylch oedd y dyraniad yn y gyllideb atodol o £20 miliwn ychwanegol i’r Cyngor Cyllido Addysg Uwch Cymru. Pwrpas y dyraniad hwn yw at ddibenion lliniaru’r pwysau sy’n gysylltiedig â gweithredu’r argymhellion a gafwyd yn adroddiad Diamond. Credwn fod angen rhagor o waith craffu ar y drefn o gyllido addysg uwch, gan gynnwys monitro sut mae argymhellion adolygiad Diamond yn cael eu gweithredu. Byddaf yn ysgrifennu at y Pwyllgor Plant, Pobl Ifanc ac Addysg i sicrhau bod y mater hwn yn cael ei ystyried. Os nad yw’n briodol i’r pwyllgor hwnnw ei ystyried, mae’n debygol y bydd y Pwyllgor Cyllid am wneud gwaith dilynol ar yr hyn yr edrychodd y Pwyllgor Cyllid blaenorol arno yn y Cynulliad diwethaf.

Y maes olaf sydd yn destun argymhellion gan y Pwyllgor Cyllid yw’r economi a’r seilwaith. Gwnaethom ni nodi bod dyraniadau refeniw i’r portffolio hwn, ac eithrio newidiadau nad ydynt yn newidiadau arian parod, wedi cynyddu bron £40 miliwn, a bod dyraniadau cyfalaf wedi cynyddu dros £45 miliwn. Daethom i’r casgliad y gallai’r dogfennau sy’n cyd-fynd â’r gyllideb atodol fod wedi darparu mwy o dryloywder ynghylch rhai o’r dyraniadau hyn, yn enwedig y cynnydd o dros £30 miliwn a welwyd yn y cam gweithredu sectorau mewn perthynas â blaenoriaethau datblygu economaidd a’r cyllid cyfalaf o £22 miliwn a ddarperir ar gyfer datblygu llwybr yr M4.

Cawsom ein synnu gan y dyraniad ar gyfer datblygu llwybr yr M4, yn enwedig o gofio fod y cyllid hwn yn bennaf ar gyfer ymchwiliad cyhoeddus. Felly, rydym yn argymell bod y ddogfennaeth sydd ynghlwm â chyllidebau’r dyfodol yn darparu llawer mwy o fanylder a llawer mwy o dryloywder ynglŷn â phwrpas y dyraniadau. Gwnaethom nodi hefyd y benthyciad cyfalaf ychwanegol ar gyfer Maes Awyr Caerdydd. Rydym wedi argymell bod Llywodraeth Cymru yn ymrwymo i ddarparu proffil manwl o’r cyllid a ddarparwyd i Faes Awyr Caerdydd, a manylion ynghylch pryd y bydd symiau sy’n ddyledus yn cael eu had-dalu. Diolch yn fawr.