Diolch, Ddirprwy Lywydd. Mae’r ddadl heddiw’n troi’r sbotolau ar brosesau Llywodraeth Lafur Cymru ac felly hefyd ar ei methiannau—Llywodraeth sydd wedi methu’n systematig â gwella safonau byw ar gyfer ein trigolion yma yng Nghymru. Nid yw 21 y cant o’n myfyrwyr yn cyrraedd lefelau hyfedr o ddarllen; y canlyniadau PISA a gwerth ychwanegol gros yw’r rhai isaf yn y DU; mae cyllid ar gyfer gwasanaethau meddygon teulu wedi gweld toriad o £20 miliwn dros bedair blynedd; mae gwariant y pen ar y GIG yn is nag unman arall yn y DU; mae amseroedd aros ar gyfer triniaethau cyffredin ddwywaith a hanner yn hwy yng Nghymru nag yn Lloegr; mae un o bob saith yn dal i oedi ar restr aros y GIG; ac mae 127 o gleifion wedi aros dros 105 o wythnosau am driniaethau megis gosod cluniau a phen-gliniau newydd—do, yn y GIG yng Nghymru. Felly, ni ddylai fod yn syndod, felly, fod Ymddiriedolaeth Nuffield wedi dweud,

Dylai amseroedd aros Cymru sy’n ymestyn ganu larymau ymhlith llunwyr polisi.

Yr hyn a olygant wrth hynny, wrth gwrs, yw Llywodraeth Lafur Cymru. Nawr, rydym yn wynebu argyfwng gofal cymdeithasol—rhagolwg y bydd costau’n dyblu dros y 13 mlynedd nesaf, ac eto nid oes unrhyw flaengynlluniau rheoli gwaith strategol yn eu lle gan y Llywodraeth Lafur hon.

Yn lleol, cafwyd £299 miliwn o doriadau i gyllidebau llywodraeth leol ers 2013 sydd wedi arwain at erydu llawer o’n gwasanaethau lleol hanfodol. Mae’r dreth gyngor, ar y llaw arall, yn codi 3.6 y cant eto eleni ar gyfartaledd, gyda Chonwy, Ceredigion a Sir Benfro’n codi biliau 5 y cant sy’n llawer uwch na chwyddiant, diolch i Blaid Cymru a Llafur—uwch na phob un ond tri chyngor yn Lloegr a’r Alban, ac erbyn hyn mae llawer mwy yn wynebu codiadau pellach o hyd at 4.6 y cant ar gyfer 2017-18.

Ddirprwy Lywydd, mae ein trigolion yn talu cyfran sylweddol uwch o’u pecynnau cyflog tuag at filiau’r dreth gyngor nag unrhyw wlad arall ym Mhrydain. Nid oes fawr o ryfedd, felly, fod Cyngor Ar Bopeth wedi labelu’r dreth gyngor fel y broblem ddyled fwyaf yng Nghymru i’n teuluoedd am yr ail flwyddyn yn olynol. Mae methiant Llywodraeth Lafur Cymru i wneud defnydd priodol o gyllid canlyniadol o dros £94 miliwn a ddaeth i Gymru ac a ddarparwyd gan, ie, y Llywodraeth dan arweiniad y Ceidwadwyr yn San Steffan rhwng 2010 a 2016 yn golygu bod dros £794 o’u hincwm wedi’i ddwyn oddi wrth dalwyr y dreth gyngor yng Nghymru—