Part of 1. 1. Cwestiynau i Ysgrifennydd y Cabinet dros yr Economi a'r Seilwaith – Senedd Cymru am 1:42 pm ar 29 Mawrth 2017.
Diolch, Llywydd. Yr wythnos diwethaf, cefais y cyfle i ymweld â Gweriniaeth Iwerddon gyda fy nghyd-Aelod, Steffan Lewis, i gyfarfod â swyddogion, llunwyr polisi a gwleidyddion o Lywodraeth Iwerddon i drafod effaith y DU yn gadael yr UE ar Iwerddon a Chymru. Mae’n deg dweud eu bod yn teimlo mor anesmwyth â ninnau. Ond fel yn achos argyfwng economaidd 2008, mae ganddynt offeryn at eu defnydd nad oes gennym ni—annibyniaeth—ac nid wyf yn golygu gwladwriaeth annibynnol yn unig, ond llu o gyrff gweithredol pwerus, a sefydlwyd gan y wladwriaeth, ac sy’n annibynnol o beiriant canolog y Llywodraeth, ond sy’n gweithio’n agos gyda hwy i lywio’r strategaeth economaidd: yr IDA, asiantaeth mewnfuddsoddi Iwerddon; y corff datblygu busnes, Enterprise Ireland; a Bord Bia, bwrdd bwyd Iwerddon, i enwi ond rhai ohonynt.
Nawr, mae’r model hwn wedi darparu cryn elw i Iwerddon, fel y gwyddom—mae eu cynnyrch domestig gros y pen wedi mwy na threblu ers y 1980au, wrth i ninnau, yn anffodus, sefyll yn ein hunfan mewn cymhariaeth. Felly, a gaf fi ymbil ar Ysgrifennydd y Cabinet, unwaith eto, yng nghyd-destun ei adolygiad presennol o fyrddau cynghori economaidd Llywodraeth Cymru, i ystyried yr achos dros gael asiantaeth annibynnol hyd braich i Gymru ar gyfer hyrwyddo masnach a buddsoddi? Mae gan y Weriniaeth un, a Gogledd Iwerddon hefyd; yn ogystal â’r Alban, a Lloegr drwy Masnach a Buddsoddi y DU. Mae gan Ynys Manaw ac Ynysoedd y Sianel un, hyd yn oed. A allwn fforddio gadael Cymru i wynebu’r storm hon yn noeth?