Diolch, Ddirprwy Lywydd. Hoffwn ddiolch i Dawn Bowden am arwain y ddadl hon heddiw. Ceir cydnabyddiaeth glir o’r manteision y gall undebau credyd eu dwyn i unigolion a chymunedau.

Mae undebau credyd mewn sefyllfa ddelfrydol, drwy eu perthynas ag awdurdodau lleol, cyflogwyr lleol, ysgolion a sefydliadau cymunedol, i helpu i gryfhau cadernid ariannol cymunedau drwy wella mynediad at gredyd cyfrifol a chyfleoedd cynilo. Rwy’n glir mai’r adeg orau i ddysgu sgiliau rheoli arian yw pan fyddwn yn ifanc ac mae llawer o undebau credyd yn gweithio ar yr egwyddor hon ac yn estyn allan at ysgolion lleol i helpu i annog arferion cynilo o oedran cynnar. Yn wir, ymwelais ag ysgol Pill yng Nghasnewydd gyda Jayne Bryant i weld eu cynllun cynilo yn yr ysgol sy’n cael ei weithredu gan Undeb Credyd Casnewydd. Cefais fy nghalonogi gan yr hyn a welais—ymweliad pleserus iawn, ond gyda manteision enfawr i’r gymuned honno. Ymwelais â Thredegar yr wythnos diwethaf hefyd, i agor siop undeb credyd newydd yng nghanol y dref, rhywbeth i’w groesawu’n fawr iawn.

Mae undebau credyd yn bartneriaid allweddol yn y cynllun cyflawni cynhwysiant ariannol a gyhoeddwyd ym mis Rhagfyr 2016, ac mae hwn yn nodi’r camau gweithredu sydd eu hangen i gyflawni system ariannol gynhwysfawr sy’n hygyrch i bawb ac yn gweithio’n dda yng Nghymru. Mae’r cynllun cyflawni hwn yn nodi sut y byddwn yn gweithio gyda sefydliadau partner, yng Nghymru ac ar lefel y DU, ac yn helpu i wella credyd fforddiadwy a gwasanaethau ariannol hygyrch, yn ogystal â mynediad at wybodaeth ariannol, gan gynnwys cyngor ar ddyledion.

Mae undebau credyd yn darparu rhai o’r camau hyn yn uniongyrchol ac mae ganddynt ran ganolog i’w chwarae yn hyrwyddo cynhwysiant ariannol. Rwyf wedi bod yn glir iawn fod yn rhaid i’r gefnogaeth a roddir i undebau credyd barhau i fynd i’r afael ag allgáu ariannol. Bydd y cyllid rwyf wedi ei neilltuo ar gyfer undebau credyd o’r mis Ebrill hwn yn cael ei ddefnyddio’n uniongyrchol i gefnogi nifer o’r camau gweithredu hyn. Bydd y rhain yn cynorthwyo’r rhai mwy difreintiedig yn ein cymunedau ledled Cymru i gael mynediad at y cymorth sydd ei angen arnynt. Rwyf hefyd wedi cytuno i gronfa grantiau o £422,000 ar gyfer 21 o brosiectau undebau credyd yn 2017-18, yn dilyn proses ymgeisio agored am grantiau. Mae’r rhain yn cynnwys prosiectau cynilo mewn ysgolion a chynlluniau cynilo yn y carchar. Bydd undebau credyd yn cael gwybod a ddyfarnwyd cyllid iddynt cyn bo hir a bydd y gweithgareddau’n cael eu hariannu o 1 Ebrill 2017. Bydd hyn yn helpu undebau credyd i barhau i gefnogi aelodau sydd wedi’u hallgáu’n ariannol, ac i gyflawni ein cynllun cyflawni cynhwysiant ariannol, yn ogystal â chynorthwyo cynaliadwyedd hirdymor eu gweithgarwch.

Mae’n bosibl y bydd nifer o’r prosiectau a gyllidir hefyd yn cyfrannu at gynyddu cynaliadwyedd undebau credyd drwy gynyddu’r aelodaeth, a soniodd Dawn am fusnesau ac awdurdodau lleol yn rhan o gyfle i gynilo’n rhwydd. Rwy’n hapus iawn i annog cydweithio o’r fath. Rydym wedi gwahodd prosiectau cydweithredol gan undebau credyd, sy’n cael eu blaenoriaethu yn y broses asesu.

Rydym yn gwybod pa mor bwysig yw undebau credyd ar gyfer helpu pobl sy’n cael trafferth i reoli eu harian, hefyd. Mae cyllid Llywodraeth Cymru a ddarparwyd rhwng mis Ebrill 2014, a Rhagfyr 2016 wedi helpu undebau credyd i gefnogi mwy na 29,000 o aelodau sydd wedi’u hallgáu’n ariannol, gydag ychydig dros £23 miliwn wedi’i ddarparu mewn benthyciadau i helpu’r rhai sydd angen hyn. Mae hyn yn dangos y rôl y mae undebau credyd yn ei chwarae, ac rwy’n gobeithio y gallwn ymestyn y rôl honno, oherwydd credaf eu bod yn chwarae rhan hanfodol yn ein cymuned.

Rwyf am weld undebau credyd effeithiol a chynaliadwy wedi’u rheoli’n dda yng Nghymru sy’n gynhwysol ac yn hygyrch i bawb, yn datblygu cynnyrch a gwasanaethau ariannol credadwy a phroffesiynol, fel y maent yn ei wneud mewn gwledydd eraill, hefyd—cânt eu gweld yn tyfu yn enwedig yn America.

Mae’r sector undebau credyd yng Nghymru wedi cael ei drawsnewid yn ystod y 15 mlynedd diwethaf. Ers 2000, mae aelodaeth undebau credyd wedi codi o tua 10,000 i dros 75,000, a gwn fod llawer o Aelodau yn y Siambr hon hefyd yn aelodau o undebau credyd, gan gynnwys fi fy hun.

Yn y cyfnod hwn, mae llawer o undebau credyd yng Nghymru wedi cryfhau a phroffesiynoli eu gwasanaethau’n helaeth iawn. Yr uchelgais yn awr yw adeiladu ar y sylfeini cadarn hyn. Mae’n rhan bwysig iawn o lythrennedd ariannol—cyfle i gael mynediad at gynilo diogel a benthyca diogel. Rydym wedi gweld yr anawsterau y mae cymunedau’n eu hwynebu os ydynt yn troi at fenthycwyr arian didrwydded neu ddulliau gwarthus eraill o fenthyca arian.

Rwy’n ddiolchgar iawn i Dawn am ei chyfraniad heddiw yn tynnu sylw at raglen lwyddiannus iawn yr undebau credyd yma yng Nghymru, ond fe ddylir ac fe ellir gwneud llawer mwy o waith i’w cefnogi. Diolch.