Part of the debate – Senedd Cymru am 4:04 pm ar 29 Mawrth 2017.
Wel, mae hi bob amser yn annoeth i wleidydd awgrymu y gall gynrychioli barn pob unigolyn, yn amrywio o’r asgell chwith eithafol i’r asgell dde orffwyll yn hynny o beth. Ond rwy’n meddwl mai’r hyn y byddai wedi bod eisiau ei ddweud yw y byddai’n ceisio cynrychioli pobl mor eang â phosibl; nid fy lle i yw siarad ar ei rhan.
Ni ddywedwyd unrhyw beth ynglŷn â pha ymrwymiadau ariannol y gallai fod a sut y gellid eu datrys. Byddant yn ffurfio rhan o’r cyd-drafod, ac mae hwnnw’n fater i’r DU a’r UE ei ddatrys. Ond wrth gwrs, o’n safbwynt ni, os oes unrhyw rwymedigaethau ariannol, os nad ydynt yn mynd i gael eu cyflawni, yna mae’n ymddangos nad yw hwnnw’n ddechrau arbennig o dda i unrhyw drafodaethau yn y dyfodol. Ond mae’r rhain yn faterion y bydd angen eu datrys.
Y pryder mwyaf sydd gennyf ar hyn o bryd yw y bydd gan y DU dîm sy’n ddibrofiad yn erbyn tîm yr UE sy’n brofiadol iawn. Nid oes gan y DU unrhyw brofiad o negodi’r mathau hyn o gytundebau, ac felly rwy’n meddwl mewn gwirionedd y byddai o fudd i’r DU pe bai’r broses hon yn cymryd mwy o amser er mwyn i’r tîm hwnnw gael y profiad sydd ei angen arno. Rwy’n credu bod ceisio cael cytundeb wedi’i wneud o fewn blwyddyn gyda thîm dibrofiad yn ddrwg, a bydd y rhai sy’n gwybod—ac rwyf wedi siarad â rhai a fu’n rhan o drafodaethau masnach—yn dweud bod cael cytundeb masnach rydd cwbl weithredol yn cymryd rhwng chwech a saith mlynedd. Nid yw’n broses sydd ond yn cymryd blwyddyn. A hynny lle y mae dau barti eisoes wedi cytuno i siarad â’i gilydd yn hytrach nag un yn dweud, ‘Rydym yn mynd i siarad â chi’, a’r llall heb fod yn bartner parod yn y trafodaethau hynny, er yn bartner sydd bellach yn cymryd rhan yn y trafodaethau hynny.
Felly, fy mhroblem fawr gyda hyn i gyd yw fy mod yn meddwl bod yna realwyr, ond mae yna rai sy’n dal o’r farn fod hyn i gyd yn hawdd, y bydd y byd yn disgyn wrth draed Prydain, ac y bydd popeth yn iawn yn y diwedd. Nid yw hynny’n mynd i ddigwydd; mae hyn yn mynd i gymryd llawer o waith caled. Rhaid parchu barn y bobl, rwy’n deall hynny, ond er mwyn i bobl beidio â chael eu brifo’n economaidd, er mwyn i Gymru beidio â dioddef colli swyddi, mae’n hynod o bwysig ein bod yn sefydlu strwythur sydd er lles Cymru, er lles y DU ac er lles yr UE. Rwy’n derbyn gair y Prif Weinidog y prynhawn yma pan ddywedodd ei bod eisiau perthynas ddofn gydag Ewrop. Rwy’n derbyn ei gair pan ddisgrifiodd ei hun ac eraill fel cyd-Ewropeaid. Mae’n rhaid i ni estyn llaw gyfeillgar, hyd yn oed wrth i ni adael, ac mae hynny o fudd i’r ddwy ochr.