Diolch, Ddirprwy Lywydd. Rwy’n croesawu’r adroddiad a diolch i’r pwyllgor am yr ymchwiliad. Yn sicr, mae wedi helpu i symud y dull gweithredu ei flaen. Yn ystod yr ymchwiliad, clywodd y pwyllgor gan ddarparwyr a Chomisiynydd Plant Cymru ynglŷn â phwysigrwydd eiriolaeth ac ategaf eu teimladau.

Mae’n rhaid i’n plant ifanc a’n pobl ifanc, yn enwedig y rhai mwyaf agored i niwed, deimlo y gallant fynegi eu hunain a chael eu clywed. Rwyf wedi clywed ac wedi gwrando’n ofalus ar y sylwadau a wnaeth yr Aelodau heddiw.

Bydd y dull o weithredu yn gwella darpariaeth gwasanaethau eiriolaeth ac yn bodloni gofynion Confensiwn y Cenhedloedd Unedig ar Hawliau’r Plentyn. Rwy’n parhau’n ymrwymedig i sicrhau ymagwedd gynaliadwy tuag at eiriolaeth ac nid yw ymrwymiad Llywodraeth Cymru i hyn erioed wedi llacio. Rydym bob amser wedi ceisio ysgogi cynnydd yn wyneb oedi. Gadewch i ni gofio bod y ffocws yn ymwneud â sicrhau bod plant ledled Cymru yn cael gwasanaeth cyson. Mae Llywodraeth Cymru wedi cefnogi hyn yn llawn o’r cychwyn.

Nid yw eiriolaeth yn ddarpariaeth newydd i awdurdodau lleol—mae wedi bod yn ddyletswydd statudol—ond rwy’n cydnabod bod y cynnig gweithredol yn ofyniad newydd. Dyna pam rwy’n ymrwymo i ddarparu cyllid ychwanegol i dalu cost lawn y cynnig gweithredol. Mae Llywodraeth Cymru yn cydnabod yr angen i gefnogi’r dull hwn ac wedi ariannu secondiad yn ymroddedig i ddatblygu achos busnes cadarn, ond ers i’r cynllun gael ei gytuno, rydym wedi parhau gyda’r cyllid hwn drwy ariannu rheolwr gweithredu y cyfeiriwyd ato yn ystod y trafodaethau hyn, i gydlynu cynnydd a sicrhau y cedwir at amserlen y gwasanaeth cenedlaethol.

Ddirprwy Lywydd, os caf droi at yr adroddiad yn awr. Roedd yr adroddiad yn cynnwys wyth argymhelliad i Lywodraeth Cymru. Rydym yn derbyn chwech yn llawn, yn derbyn un arall mewn egwyddor ac yn gwrthod un am resymau y byddaf yn eu nodi yn nes ymlaen. 

Gallaf gadarnhau, ers yr ymchwiliad, fod y cynllun gweithredu wedi datblygu’n dda. Ym mis Rhagfyr, cefais gadarnhad ysgrifenedig oddi wrth Gymdeithas Llywodraeth Leol Cymru fod pob un o’r 22 arweinydd wedi cael cymorth cenedlaethol. Bydd Llywodraeth Cymru hefyd yn bwrw ymlaen â’i hymrwymiad yn y cynllun. Ddiwedd y mis, byddwn yn rhoi ymgynghoriad 12 wythnos ar waith ar fframwaith safonau a chanlyniadau eiriolaeth annibynnol cenedlaethol, a byddwn yn diweddaru’r cod ymarfer ar eiriolaeth i gynnwys y dull cenedlaethol. Bydd grŵp technegol yn cael ei sefydlu yn y gwanwyn i gynghori ar y newidiadau i’r cod y bwiadaf ei osod gerbron y Cynulliad yn y gaeaf.

Gwrandewais yn ofalus ar gyfraniad Julie Morgan mewn perthynas â phanel cynghori rhanddeiliaid. Er na fyddaf yn cyfeirio atynt heddiw, byddaf yn rhoi ystyriaeth bellach i hynny wrth drafod yr agweddau ehangach. Mae Llywodraeth Cymru hefyd wedi cydnabod y bydd angen i ni ystyried darparu gwasanaethau eiriolaeth yn ehangach pan gaiff y dull o weithredu ei roi ar waith, gan gynnwys Meic, a sut y maent yn cydredeg. Mae’n rhaid i ni sicrhau bod yr holl wasanaethau eirioli yn hygyrch ac osgoi dryswch i blant a phobl ifanc ynglŷn â’r hyn sydd ar gael iddynt.

Gan droi at y ddau argymhelliad na allai Llywodraeth Cymru eu derbyn yn llawn, roedd argymhelliad 8 yn galw am gynnal adolygiad annibynnol o gynnydd ar ddiwedd y flwyddyn gyntaf o weithredu. Derbyniais hyn mewn egwyddor gan fod adrodd ar gynnydd yn hanfodol i ddatblygiad yn y dyfodol, ond ni allaf ei dderbyn yn llawn gan fod yn rhaid i’r cynllun gweithredu gael ei ddatblygu gan Gymdeithas Cyfarwyddwyr Gwasanaethau Cymdeithasol Cymru. Hwy fydd yn adrodd i Lywodraeth Cymru drwy’r uwch grŵp arweinyddiaeth ac ar y pwynt hwnnw, byddaf yn rhoi’r newyddion diweddaraf i’r pwyllgor. Felly, mater o broses yn unig oedd yn ein hatal rhag cefnogi’r argymhelliad hwnnw’n llawn.

Gwrthodais argymhelliad 4, Ddirprwy Lywydd. Rwyf wedi cytuno i ddarparu hyd at £550,000 i’r rhanbarthau drwy grant rhanbarthol, a fydd yn cynnwys telerau ac amodau i alluogi Llywodraeth Cymru i fonitro gwariant ar gyfer y cyfnod cynnar o weithredu. Yna, bydd yr arian yn cael ei roi gyda’r grant cynnal refeniw a bydd monitro’n digwydd drwy adroddiad blynyddol y byrddau partneriaeth rhanbarthol. Rwy’n aml yn clywed trafodaethau yn y Siambr hon am swm y grantiau a anfonwn allan a sut y dylai rhai gael eu cynnwys yn y grant cynnal ardrethi ac nid y lleill, ac mae dadlau ynghylch hynny i gyd. Rwyf am fod yn hyderus fod gennym wasanaeth da cyn i ni ryddhau hwn i’r grant cynnal ardrethi. A byddaf yn ystyried yr agwedd gyfan mewn perthynas â’r sylwadau a wnaed ynglŷn â grŵp cynghori rhanddeiliaid. Fel chithau, rwyf o ddifrif yn awyddus i gael gwasanaeth da ar gyfer ein pobl ifanc. Gobeithiaf y bydd yr Aelodau’n cydnabod bod y cwestiwn hwn ynglŷn â’r union ffordd o gyflawni ein nod cyffredin o weithredu a monitro, a’n hymrwymiad i hynny, yn hollol glir.

Diolch i’r pwyllgor am dynnu sylw at yr her o weithredu’r dull cenedlaethol. Bydd y dystiolaeth a gyflwynwyd i’r pwyllgor a’i adroddiad yn darparu sylfaen gadarn ar gyfer sicrhau gweithrediad y dull cenedlaethol wrth symud ymlaen. Mae’r ymchwiliad hwn wedi atgyfnerthu’n fawr yr ymrwymiad a rennir gan Lywodraeth Cymru a’i holl bartneriaid i ddarparu eiriolaeth statudol ar gyfer plant a phobl ifanc. Mae hwn yn ddull sy’n datblygu, a bydd yn llwyddiannus gydag ymrwymiad pawb. Mae’n rhaid i ni ganiatáu amser iddo wreiddio a chael ei weithredu’n gywir fel bod y gwasanaeth a gynigir i blant yn bodloni’r safonau a ddisgwyliwn ar gyfer y plant sydd ei angen.

Drwy’r dull cenedlaethol, rwy’n hyderus y ceir cysondeb o ran mynediad at eiriolaeth a fydd yn gwella profiadau plant a phobl ifanc mewn gofal, ac yn hyrwyddo canlyniadau cadarnhaol ar eu cyfer. Yn olaf, rydym mewn deialog reolaidd â llywodraeth leol ynglŷn â’r dull, a byddaf yn cadw llygad ar y cynnydd yn bersonol. Ond rwy’n sicr y bydd y dull cenedlaethol ar waith erbyn 27 Mehefin, a gwn fod Mohammad Asghar yn gofyn am hynny yn ei gyfraniad.

Ddirprwy Lywydd, mae wedi bod yn drafodaeth ddiddorol, ond y tu ôl i’r holl drafodaethau hyn, mae’n ymwneud â phlant a phobl ifanc ac mae’n rhaid i ni gadw ffocws ar sicrhau ein bod yn creu’r amgylchedd cywir a’r gwasanaethau cywir ar eu cyfer, ac rwy’n ddiolchgar iawn am yr adroddiad gan y pwyllgor.