6. 4. Datganiad: Y Ddeddf Gwasanaethau Cymdeithasol a Llesiant (Cymru) — Flwyddyn yn Ddiweddarach

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:42 pm ar 4 Ebrill 2017.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Rebecca Evans Rebecca Evans Labour 4:42, 4 Ebrill 2017

(Cyfieithwyd)

Diolch yn fawr iawn am y cwestiynau hynny, a byddaf yn ymdrin â'r materion olaf a godwyd gennych chi yn gyntaf, o ran yr hyn yr ydym yn ei wneud i sicrhau bod gofal cymdeithasol yng Nghymru yn ddiogel, ac yn sicr mae’n rhaid i hynny fod y man cychwyn, wrth sicrhau bod gofal yn ddiogel. Mae’r AGGCC yn cynnal cyfres o arolygiadau ac yn cyflawni gwaith ym mhob lleoliad gofal ledled Cymru, ac maen nhw’n gwneud gwaith da iawn wrth sicrhau bod y gofal a'r cymorth y mae pobl yn eu derbyn yn ddiogel ac o safon dda, ac maen nhw’n darparu adroddiad blynyddol, y byddwn i’n argymell i’r Aelodau ei ddarllen o ran deall y materion yn y sector. Mae'n bwysig iawn bod gennym weithlu sydd wedi'i hyfforddi'n dda, sy’n cael ei dalu’n dda ac sydd yn llawn cymhelliant, ac un o'r pethau cyffrous yr ydym yn ei wneud drwy'r Ddeddf Rheoleiddio ac Arolygu Gofal Cymdeithasol (Cymru) yw cofrestru'r gweithlu gofal cartref erbyn 2020. Nid yn unig y bydd hynny’n rhoi’r clod a’r gydnabyddiaeth i’r gweithwyr hynny sy’n eu haeddu, ond mewn gwirionedd bydd yn rhoi’r cyfle iddyn nhw gael strwythur gyrfaol hefyd, ac mae Gofal Cymdeithasol Cymru yn gwneud gwaith rhagorol wrth ystyried gofal cartref yn y dyfodol. Yn ddiweddar, cyhoeddwyd cynllun pum mlynedd ganddyn nhw, ac rwyf yn argymell i Aelodau sydd â diddordeb gael golwg arno, hefyd. Mae hwnnw’n edrych ar draws y system gofal cartref a'r hyn y gallwn ei wneud i sicrhau gwelliannau, o ran ansawdd, ond hefyd o ran gwneud yn siŵr bod y gweithlu yn llawer mwy sefydlog. Oherwydd, fel y gwyddom, gall trosiant gweithlu rhai darparwyr fod oddeutu traean, sydd yn amlwg yn effeithio’n negyddol ar fusnes, ond yn bwysicach fyth yn effeithio’n negyddol ar yr unigolyn sy'n derbyn y gofal hefyd, oherwydd gwyddom fod pobl yn hoffi cael cysondeb yng nghyd-destun y gweithlu sy'n gofalu amdanyn nhw.

Soniasoch am daliadau uniongyrchol, ac mae taliadau uniongyrchol yn bwysig iawn o ran rhoi ymreolaeth i bobl a rhoi dewis i bobl, ac rwy'n credu bod llawer o botensial yn hynny o beth. Mewn gwirionedd, rydym ni wedi gweld nifer y taliadau uniongyrchol yn cynyddu, oherwydd gellir eu defnyddio i fodloni unrhyw angen cymwys sy’n angen gofal a chymorth o dan y Ddeddf. Mae hefyd yn rhoi'r llais, y dewis a’r rheolaeth hynny i bobl y mae’r Ddeddf yn ymwneud â nhw. Mae awdurdodau lleol yn croesawu'r cysyniad, ond rwy’n credu ei bod yn deg dweud bod rhywfaint o amrywiaeth ar draws Cymru, ac felly, er mwyn sicrhau ein bod ni’n cynnal y momentwm, rwyf wedi gofyn i swyddogion ffurfio grŵp ar draws y sectorau yn cynnwys ymarferwyr o awdurdodau lleol, yn ogystal â darparwyr gwasanaethau a derbynwyr taliadau uniongyrchol, i ystyried beth arall y gallwn ei wneud i hyrwyddo defnydd ar draws y sector. A cheir modelau cydgynhyrchiol hefyd y gallwn eu defnyddio i annog pobl a allai fod yn nerfus, neu bobl nad ydyn nhw efallai yn dymuno cyflawni swyddogaeth debyg i gyflogwr. Felly, mae rhywfaint o waith yn mynd rhagddo yn y sector hwnnw, neu yn y maes hwnnw. Bydd y grŵp newydd hwnnw hefyd yn codi proffil taliadau uniongyrchol ymhellach ac yn archwilio dewisiadau eraill yn lle’r atebion traddodiadol o ddiwallu anghenion gofal a chefnogaeth pobl.

Rwy'n credu ei bod hi hefyd yn bwysig dweud ein bod wedi cael gwared ar nifer o’r cyfyngiadau hanesyddol sy’n cyfyngu ar y defnydd o daliadau uniongyrchol. Felly, erbyn hyn, rydym yn caniatáu i bobl ddefnyddio taliadau uniongyrchol i dalu perthynas sy'n byw yn yr un cartref am ddarpariaeth gofal a chymorth, neu er mwyn helpu i reoli'r taliadau, os yw'n briodol, ar gyfer hyrwyddo lles y derbynnydd hefyd. Felly, mae taliadau uniongyrchol yn llawer mwy hyblyg ac ymatebol i anghenion pobl nag y maen nhw wedi bod erioed o'r blaen. Rwy'n credu bod hynny i'w groesawu.

Soniasoch am fentrau cydweithredol. Fel yr wyf wedi’i ddweud o'r blaen, rwy’n credu bod hyn yn un o rannau cyffrous y Ddeddf, o ran rhoi hwb newydd i'r sector, gan edrych ar wahanol fodelau, gwahanol—wyddoch chi, fodelau a all fod yn wirioneddol ymatebol i gymdeithas ac i wahanol anghenion gwahanol gymunedau. Mae gennyf rai enghreifftiau da o hynny, ac rwy'n fwy na pharod i ysgrifennu atoch ynglŷn â—gwahanol bethau sy’n digwydd mewn gwahanol rannau o Gymru o fewn y math hwnnw o waith hefyd.