7. 5. Datganiad: Dyfodol Gwasanaethau Treftadaeth Cymru — Partneriaeth Strategol Newydd a Dyfodol Cadw

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:14 pm ar 4 Ebrill 2017.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Ken Skates Ken Skates Labour 5:14, 4 Ebrill 2017

(Cyfieithwyd)

A gaf i ddiolch i Suzy Davies am ei chwestiynau? Yn bennaf oll, na, nid yw’r cyngor ar argymhelliad 1 yn cael ei anwybyddu. Rwyf eisoes wedi sicrhau’r Aelodau y bydd cynnwys y ddau opsiwn arall y tynnais sylw atynt yn ffurfio’r gwaith y mae’r swyddogion yn mynd i fod yn ei wneud wrth lunio achos busnes, ond rwy’n credu ei bod yn bwysig ystyried pob opsiwn. Hefyd, awgrymodd yr Aelod bod aelodau'r grŵp llywio wedi eu dewis â llaw gennyf i. Roedd rhwydd hynt i’r sefydliadau hynny enwebu pwy oedd yn eistedd ar y grŵp llywio, ac, i sicrhau nad yw’r Aelodau mewn unrhyw amheuaeth, fe af i drwy'r aelodaeth: roedd gennym gadeirydd y grŵp llywio, sy'n gyfarwyddwr ar gyfer Cymru yr Ymddiriedolaeth Genedlaethol—mae'n wir y penodwyd ef gennyf i ac fe wnaeth waith gwych; y cyfarwyddwr diwylliant, chwaraeon a thwristiaeth o fewn Llywodraeth Cymru; prif weithredwr yr amgueddfa genedlaethol; prif weithredwr y llyfrgell genedlaethol; prif weithredwr y comisiwn brenhinol; swyddogion cenedlaethol o Prospect, PCS a FDA; a swyddogion cefnogol o Lywodraeth Cymru a Cadw.

Felly, roedd y grŵp llywio yn cynnwys arbenigwyr o bob rhan o'r sefydliad a hefyd staff ar y lefelau uchaf, ond roedd hefyd yn cynnwys aelodau o'r undebau llafur sy'n cynrychioli gweithwyr ar draws y sector cyfan. Credaf fod hynny’n gwneud y grŵp llywio yn gorff cynhwysol a oedd yn gallu ystyried yn fanwl iawn y cyfleoedd i'r sector yn y dyfodol, ac o ganlyniad cynhyrchwyd adroddiad, ac unwaith eto, rwy’n datgan fy nghefnogaeth iddo yn gyfan gwbl—pob un o'r naw argymhelliad.

Gofynnodd yr Aelod sut y byddai llwyddiant yn y dyfodol yn edrych i mi. Wel, gadewch i mi redeg drwy rai o'r ffactorau a allai, yn fy marn i, ddangos llwyddiant yn rhan o'r fenter hon. Yn gyntaf, cynnydd yn y nifer o bobl sy'n cymryd rhan mewn gweithgareddau sy'n cael eu hysgogi gan dreftadaeth. Yn ail, nifer yr ymwelwyr, nid yn unig â safleoedd Cadw, ond â'r amgueddfa, â'r llyfrgell, â'r comisiwn, ac yn wir yn llawer ehangach—y nifer o bobl sy'n ymweld â lleoliadau treftadaeth nad ydynt wedi eu rheoli gan neu dan ofal y sefydliadau cenedlaethol, gan mai holl bwynt y prosiect hwn yw creu mwy o frwdfrydedd a bywiogi diddordeb y cyhoedd yn y sector treftadaeth. Hefyd, cadernid; byddwn yn ystyried ei bod yn llwyddiant os yw cadernid yn y sector yn cael ei wella o ganlyniad i'r fenter hon, ond hefyd cyrhaeddiad y sefydliadau o ran ehangu mynediad. Ar hyn o bryd, yn anffodus, ceir gormod o bobl o hyd, yn enwedig o fewn y grwpiau economaidd-gymdeithasol is, sy'n teimlo nad yw sefydliadau treftadaeth ar eu cyfer nhw. Rwy'n credu bod tasg yn parhau i chwalu rhwystrau, seicolegol neu fel arall, wrth ddenu sylfaen cwsmeriaid mwy amrywiol, ac rwy’n meddwl y bydd hynny'n fesur allweddol o lwyddiant.

Hefyd, effaith economaidd y sector. Yn ddiweddar, ymwelais â chwmni bach iawn ger Corwen, Corwen Glassblobbery. Efallai fod fy ffrind a’m cydweithiwr yr Aelod yn ymwybodol o'r cwmni, sy'n gwneud cerfluniau gwydr wedi’i chwythu yr ydym yn ei werthu ar hyn o bryd ar safleoedd Cadw. Pan oeddwn yno, gofynnon nhw a oedd unrhyw siawns y gallem gysylltu â'r amgueddfa genedlaethol a gofyn a allent eu stocio nhw yno. Wrth gwrs, rwy’n meddwl ei fod yn gwneud synnwyr perffaith, oherwydd os gallant ddyblu eu gwerthiant drwy weithredu o ddwywaith cymaint o safleoedd, yna yn sicr mae hynny'n dda i'r economi leol yn ac o amgylch Corwen, mae'n dda i'r busnes hwnnw, mae'n dda ar gyfer y sector, oherwydd mae'n dangos bod—. Ac, wrth gwrs, y broblem ar hyn o bryd yw bod ceisio llywio eich ffordd drwy'r sefydliadau gwahanol, i fusnes bach—fel yr wyf yn siŵr y gall yr Aelod gydymdeimlo, gan fod llawer o berchnogion busnesau bach yn brin o amser—gall fod yn lladdfa. Ond pe baech ond yn gweithredu drwy un swyddogaeth fasnachol, gan ddwyn ynghyd Cadw, yr amgueddfa, y llyfrgell a'r comisiwn, a phe byddech ond yn gorfod delio ag un, ond eich bod yn cael y fantais o werthu drwy bob un, yna yn sicr, mae hynny’n rhywbeth i'w groesawu. Mae hynny'n dda i fusnes, mae hynny'n dda i'r economi, sy'n dda ar gyfer tyfu swyddi ac ar gyfer twf economaidd. Felly, bydd hynny’n nodwedd yn yr hyn y byddwn i’n ei ystyried yn ganlyniad llwyddiannus.

Mae’r ddau Aelod sydd wedi siarad hyd yn hyn wedi gofyn am linellau cyllideb a pha un a ellir dyrannu adnodd ychwanegol i'r fenter hon. Wel, yn gyntaf oll, rydym yn edrych ar gost yr achos busnes sydd wrthi’n cael ei lunio, ac rwy’n credu y bydd yr adnodd ychwanegol yn werth chweil, oherwydd mae angen i ni gael y canlyniadau gorau posibl i Cadw a'r sector, ac felly rwy’n barod i gyfrannu mwy i'r ymarfer hwn. Yn y tymor hwy, holl bwynt tynnu’r sector yn agosach at ei gilydd yw manteisio i’r eithaf ar botensial masnachol y sector, ac felly nid wyf yn gweld rheswm pam y byddai angen adnoddau ychwanegol. Yn wir, byddwn yn gobeithio, o ganlyniad i’r cam mawr hwn ymlaen, y byddwn yn gallu cynyddu elw o fewn y sector, cynyddu incwm, ac felly cryfhau'r sector ac o bosibl, tyfu llawer iawn mwy o swyddi a sicrhau'r sgiliau sydd yn y sector ar hyn o bryd. Unwaith eto, rwy’n gwneud y pwynt bod y weledigaeth sydd gennym ar gyfer y sector treftadaeth yn un sy'n gweld twf ac ehangu mynediad wrth wraidd pob peth a wna.