Part of the debate – Senedd Cymru am 3:13 pm ar 5 Ebrill 2017.
Rwy’n cefnogi’r cynnig ardderchog hwn, ac rwy’n credu bod llawer o bethau eraill y gallwn ystyried eu gwneud yn ogystal. Yn gyntaf, i gywiro Simon, rwy’n deall mai ni yw’r drydedd wlad orau yn y byd am ailgylchu, ar ôl yr Almaen a Taiwan, felly mae angen i ni ddathlu hynny.
Roeddwn yn meddwl tybed a fyddai gennym y cymhwysedd, er enghraifft, i wahardd cytundebau y mae’r archfarchnadoedd yn eu llunio gyda rhai o’u cyflenwyr ffermio i’w gorfodi i aredig llysiau yn ôl i mewn i’r tir os nad ydynt yn cyd-fynd â’r olwg gosmetig y mae defnyddwyr, ymddengys, yn galw amdani mewn archfarchnadoedd, oherwydd mae hynny’n ymddangos i mi yn hollol warthus.
Rwy’n cefnogi eich treth bolystyren, ond rwy’n teimlo bod yna ragor sydd angen i ni ei wneud i egluro i’r dinesydd pa blastig sy’n ailgylchadwy a pha blastig nad yw’n ailgylchadwy, oherwydd rwyf wedi cael trafodaeth gydag etholwyr ynglŷn ag a yw’r cynwysyddion duon sy’n cael eu defnyddio’n ddieithriad gyda bwydydd wedi’u prosesu—a ydynt yn ailgylchadwy ai peidio? Os nad ydynt, gadewch i ni roi’r gorau i’w defnyddio a defnyddio cynhwysydd lliw arall neu un sydd wedi cael ei wneud o ddeunydd ychydig yn wahanol, oherwydd dylai fod yn berffaith bosibl ailgylchu plastig os nad yw wedi’i ddifwyno. Felly, credaf y dylid ymestyn y dreth bolystyren i gynnwys unrhyw blastig nad yw’n ailgylchadwy, fel ein bod yn gorfodi cwmnïau i ailgylchu, oherwydd mae’r gost o ran yr amgylchedd yn hollol enfawr.
Mae’r rhan fwyaf o ddeunydd pacio plastig yn cael ei golli ar ôl cael ei ddefnyddio unwaith—nid yw’n cael ei ailgylchu. Pan ddaw’n wastraff, caiff ei waredu fel gwastraff trefol ac mae tua 30 y cant ohono yn cael ei golli i’r cefnforoedd, gydag effaith ar ffrindiau Dai Lloyd, a hefyd ar y môr yn gyffredinol. Rydym yn wynebu sefyllfa lle y gallem, mewn gwirionedd, gael mwy o blastig yn y môr nag o bysgod, ac mae hwnnw’n bosibilrwydd eithaf brawychus. Felly, rwy’n credu bod Ewrop yn dechrau edrych ar hyn, oherwydd, yn amlwg, nid yw pob gwlad yn Ewrop yn gwneud cystal â’r Almaen neu Gymru. Yn ddiweddar, mae Senedd Ewrop wedi cymeradwyo rhywbeth o’r enw adroddiad Bonafè, sy’n anelu i symud yr UE tuag at economi gylchol, gyda tharged ailgylchu o 80 y cant ar gyfer gwastraff deunydd pacio. Felly, rydym eisiau bod ar flaen y gad yn hynny o beth, yn hytrach na dilyn eraill.
Felly, rwy’n credu bod y rheini’n bethau arbennig o dda y gallem fod yn eu gwneud, ond credaf ei fod yn ymwneud hefyd â newid ymddygiad, yn enwedig y ffaith nad yw traean o’r holl fwyd byth yn cyrraedd y bwrdd, mewn gwirionedd—mae hynny’n dweud wrthym fod rhywbeth o’i le ar y ffordd rydym yn parchu bwyd. Ond rwy’n credu y dylem hefyd ystyried dilyn esiampl ardderchog yr Almaen gyda’r Ddeddf cylch sylweddau caeëdig a rheoli gwastraff, a basiwyd ym 1996, fel y dywedoch eisoes, gan ei bod yn help mawr i ymgorffori’r cysyniad ‘arbed, ailddefnyddio, ailgylchu’ y dylem i gyd fod yn ei ddilyn.