Rwy’n falch o godi yn y ddadl bwysig hon a gyflwynwyd gan ein cyd-Aelodau Cynulliad. Mae pob un ohonom yma heddiw yn gwybod pa mor ddramatig yw’r newid i’n bywydau. Yn wir, ni fyddai neb yn synnu dim pe bawn yn dweud fy mod wedi ymweld ag archfarchnad y bore yma ac wedi talu am fy nwyddau wrth y cownter hunanwasanaeth, ac ni fyddai neb yn synnu dim pe bawn yn dweud fy mod wedi cael trên i Gaerdydd, a bod fy nhaith wedi’i rheoli gan signalwr yn eistedd wrth derfynell gyfrifiadurol yn y ddinas yr oeddwn yn mynd iddi. Yn yr un modd, pe bawn yn dweud fy mod wedi bancio ar-lein drwy wasgu botwm ar ôl cyrraedd fy swyddfa yn y gweithle. Eto i gyd, prin fod y tair gweithred syml hon yn gredadwy pan gafodd Cynulliad Cenedlaethol Cymru ei greu yn 1999, ac mae hynny’n dangos yr heriau a’r cyfleoedd i economi Cymru.

Heddiw, daw bywyd yn haws i’r defnyddiwr, ond beth am yr unigolyn a arferai gael ei gyflogi yn yr archfarchnad, y signalwr a’i deulu, a’r staff banc a arferai weithio mewn banciau ar hyd y stryd fawr? Yn rhy aml, gallwn ddarllen ystadegau heb amgyffred yr ystyr, a nodaf yn y cynnig hwn o dan bwynt bwled 2, a dyfynnaf,

‘risg i tua 700,000 o swyddi yng Nghymru dros y ddau ddegawd nesaf o ganlyniad i awtomatiaeth.’

Mae colli un swydd yn gallu dinistrio unigolyn a rhoi teulu mewn perygl, ac mae’n cyrydu cymuned a chymdeithas. Nid wyf erioed wedi dyfynnu cyn-arweinydd y Democratiaid Rhyddfrydol, Nick Clegg, ond cefais fy nharo gan adroddiad ‘Newsnight’ y cymerodd ran ynddo’n ddiweddar ar ôl ymweld â Glynebwy, a chan deimlad yr adroddiad. Dywedodd, ‘Felly, ar ôl treulio peth amser yng Nglynebwy, rwy’n llawer cliriach fy meddwl pam y pleidleisiodd pobl dros Brexit mewn niferoedd mawr, yn enwedig pleidleiswyr hŷn, oherwydd faint o arian a wariwyd gan yr Undeb Ewropeaidd ar yr adeilad sgleiniog hwn neu’r prosiect hwnnw? Roedd hynny i gyd yn pylu’n ddim o gymharu â’r teimlad, y dyheu am ddychwelyd at sicrwydd y gorffennol, pan oedd y gwaith dur ar agor, pan oedd gan bawb swyddi, pan oedd gan bobl arian yn eu pocedi. A phan gafodd bobl gyfle i ysgwyd y cawell a dweud, "Rydym eisiau hynny’n ôl", roedd yn ymwneud nid yn gymaint â’u bod hwy wedi cael eu gadael ar ôl, ond â’u teimladau ynglŷn â’r hyn roeddent wedi’i adael ar ôl.’ Ac mae hwnnw’n gysyniad diddorol.

Nawr, bydd y pedwerydd chwyldro diwydiannol yn herio’r holl bethau rydym yn sicr yn eu cylch a bydd angen dyfeisgarwch ac ymyrraeth y Llywodraeth, a gennym ni fel Llywodraeth Lafur Cymru oherwydd gwyddom y bydd pleidiau eraill yn y Siambr hon yn caniatáu i’r farchnad ddilyn ei chwrs, heb ystyried y gost ddynol. Gwelodd pawb ohonom yng Nghymru y llynedd y gwahaniaeth y gall Llywodraeth Lafur Cymru weithredol ei wneud. Ni weithredodd Llywodraeth Dorïaidd y DU i atal dympio dur Tsieineaidd â chymhorthdal y wladwriaeth pan allent fod wedi gwneud, a chafodd diwydiant dur Cymru ei roi mewn perygl. Mae angen i ni fachu ar y cyfle a chyrraedd lefelau cyfatebol neu ragori ar fuddsoddiad y Sefydliad ar gyfer Cydweithrediad a Datblygiad Economaidd mewn ymchwil a datblygu er mwyn sicrhau bod Cymru ar y blaen o ran twf y diwydiant yn y dyfodol.

Felly, rwy’n cefnogi’r cynnig fod angen i ni edrych eto ar strategaeth ‘Arloesi Cymru’, a herio ein hunain yn barhaus i wneud popeth yn ein gallu i sicrhau bod Cymru yn barod i fanteisio ar y pedwerydd chwyldro diwydiannol. Diolch.