Diolch, Dirprwy Lywydd. Onid yw’n wych ein bod bellach yn gallu cael y ddadl hon ac y bydd y canlyniadau mewn gwirionedd yn golygu rhywbeth? Felly, hoffwn yn gyntaf ddiolch i Blaid Cymru am gyflwyno’r ddadl. Wrth gwrs, ni fyddai unrhyw bwynt i ni drafod sut y gallwn wella caffael pe bai Plaid Cymru wedi cael eu ffordd ac wedi llwyddo yn eu hymdrechion i dwyllo’r cyhoedd i bleidleisio dros aros yn yr UE, gan na fyddai’r UE yn ein galluogi i reoli ein rheolau caffael ein hunain. Mae Plaid Cymru wedi gwneud llawer o hyn yn ddiweddar, cyflwyno dadleuon na fyddai’n golygu dim pe baem yn aros yn yr UE, ac eto ar yr un pryd maent yn dweud y bydd gadael yn drychineb. Nid yw’n dweud llawer am hyder y blaid yn eu cynigion eu hunain os ydynt yn honni, ar yr un pryd ag y maent yn eu cyflwyno, y byddem yn well ein byd pe na baem yn gallu eu gweithredu.

Mae gan y cynnig ei rinweddau, er hynny. Mae blaengynllunio sgiliau yn hanfodol, ac mae Llywodraethau yn gyson wedi methu gwneud hyn, a dyna pam y ceir prinder sgiliau adeiladu, nyrsys, meddygon ac yn y blaen ar hyn o bryd. Mae hefyd yn gwneud synnwyr perffaith y dylai pobl a busnesau Cymru gael mynediad haws at gontractau yn y sector cyhoeddus. Rwy’n tybio mai dyna y maent yn ei olygu, ond er eglurder, hoffwn ofyn: a yw Plaid Cymru yn siarad am swyddi yng Nghymru ar gyfer pobl Cymru pan soniant am fanteisio i’r eithaf ar effaith gymdeithasol ac economaidd adeiladu? Os ydynt, pam na ddywedant hynny? Nid yw’n ddim i fod â chywilydd ohono—mae’n un o’r pethau y pleidleisiodd y bobl sydd eisiau gadael yr UE drosto. Nid oes angen ei wisgo i fyny mewn geiriau corfforaethol ffansi, ond hefyd, peidiwch ag esgus nad yw’n rhywbeth yr oeddech yn dadlau yn ei erbyn pan oeddech yn ceisio darlunio UKIP fel plaid ymynysol.

Mae’n sicr yn wir y gallem wneud yn well o lawer o ran ymagwedd gydlynol tuag at gaffael, ond mae angen i ni hefyd fod yn ofalus nad ydym yn gwario cymaint o arian ar sicrhau ein bod yn cael elw cymdeithasol ac economaidd da am ein harian sector cyhoeddus fel bod y manteision yn cael eu colli oherwydd costau gweinyddol. Yn sicr ni ddylem fynd ar drywydd hen bolisi Llywodraeth Blair o ddyfeisio prosiectau a swyddi yn syml er mwyn gostwng lefelau’r ffigurau diweithdra—rhaid i unrhyw brosiect sy’n defnyddio arian cyhoeddus fod o fudd i Gymru yn ei hawl ei hun.

Rwy’n derbyn nad yw’r cynnig hwn yn ei gyfanrwydd yn ymwneud â gwario; ceir cyfeiriad perthnasol iawn at hyfforddiant. Rwy’n cytuno y dylid mynd i’r afael ag unrhyw brinder sgiliau yng Nghymru, ac os oes prinder sgiliau canfyddadwy yn y sector adeiladu, a’i fod yn parhau, dylid helpu colegau i ddatblygu cyfadran a chyrsiau sy’n cyflwyno hyfforddiant o ansawdd. Fodd bynnag, rwy’n poeni y gallai coleg cyfan yn ymroddedig i adeiladu ar ryw adeg arwain at awydd i adeiladu sy’n cael ei ysgogi’n fwy gan ymdrech i gyfiawnhau bodolaeth y coleg na bod gwir angen adeiladu ychwanegol—sefyllfa lle y mae’r gynffon yn dechrau ysgwyd y ci. Mae coleg adeiladu cenedlaethol yn ddatblygiad sy’n swnio’n fawreddog iawn, ac a fydd heb os yn stori sy’n ennill penawdau i Blaid Cymru os ydynt yn ennill eu dadl, ond mewn gwirionedd, nid yw’n cynnig unrhyw beth nad oedd modd ei ddarparu drwy’r cyfryngau presennol.

Os ewch â chynnig at ddarpar gefnogwr, fel arfer disgwylir i chi ddweud faint o arian sydd ei angen arnoch ac yn achos adnoddau cyfyngedig, pa wasanaethau y disgwyliwch weld arian yn cael ei gymryd oddi wrthynt er mwyn talu am y syniad newydd hwn. Nid yw Plaid Cymru yn dweud pa wasanaethau y byddent yn eu torri i ariannu eu cynigion am eu bod yn gwybod na fyddant byth mewn sefyllfa lle y mae’n rhaid iddynt ateb y cwestiwn hwnnw. Y tymor Cynulliad hwn, mae Plaid Cymru yn amlwg wedi mabwysiadu’r strategaeth o alw am brosiectau a allai fod yn ddrud—fe wyddoch fy mod yn iawn—gan wybod yn sicr na fydd byth yn rhaid iddynt eu cyflawni neu gael eu craffu yn eu cylch. Nid yw’r wleidyddiaeth ‘restr ddymuniadau’ anaeddfed hon yn datrys unrhyw broblemau ac mae’n camarwain y cyhoedd y gellir datrys ein holl broblemau heb ddargyfeirio cronfeydd presennol na chynyddu trethi. Diolch.