6. 6. Dadl Plaid Cymru: Awdurdodau Lleol

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:49 pm ar 3 Mai 2017.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Siân Gwenllian Siân Gwenllian Plaid Cymru 4:49, 3 Mai 2017

Diolch yn fawr iawn, a diolch am drafodaeth ddifyr, er gwaetha’r toriad yn y canol. Fe soniodd Janet Finch-Saunders ar ddechrau’r drafodaeth yma am effaith toriadau ar wasanaethau cyhoeddus, ond toriadau’r Torïaid ydy’r rhain—eich toriadau chi ydyn nhw, felly nid ydy o’n gwneud sens, Janet, i fotio Tori. Nid ydy o’n gwneud unrhyw sens i unrhyw un sydd am ddiogelu ein gwasanaethau cyhoeddus. Mae’r toriadau yn rhan o’ch ymgyrch bwriadol chi i chwalu’r gwasanaethau cyhoeddus. Mae pobl yn gwybod hynny ac mae pobl wedi cael llond bol ar hynny. Rydych chi hefyd yn hawlio mai chi ydy’r blaid efo’r trethi isel, ond, ym Mynwy, y dreth ar gyfartaledd ydy’r uchaf yng Nghymru: £1,649 y flwyddyn. Rwy’n falch bod yr Ysgrifennydd Cabinet wedi sôn am ranbartholi llywodraeth leol, ac mae’n hollbwysig ein bod ni’n cadw golwg ar hyn ac ar atebolrwydd y broses wrth i’r cynigion symud ymlaen. Mae’r ddolen uniongyrchol yna rhwng yr etholwr a’i gynrychiolydd etholedig yn un hollbwysig, ac rwyf yn pryderu bod hynny yn mynd i gael ei golli yn y diwygio sydd ar droed ar hyn o bryd.

Fe soniodd Neil McEvoy yn angerddol am ei weledigaeth ar gyfer Caerdydd. Fe soniodd am yr LDP a fydd yn golygu colli llawer o dir gwyrdd o dan fôr o goncrid—‘absolute madness’, meddai fo, fyddai hynny. Mi ddylid rhoi’r pwyslais ar adnewyddu tai gwag; rwy’n cytuno yn llwyr efo hynny.

Mi soniodd Dai Lloyd am bwysigrwydd gwasanaethau cymdeithasol da i gadw’r pwysau oddi ar y system iechyd. Rwy’n cytuno’n llwyr efo hynny hefyd. Yn aml, mae’r gwasanaethau cymdeithasol yn cael eu hanghofio yn y drafodaeth ynglŷn â diwygio’r system gofal yn ei chyfanrwydd yng Nghymru.

Mi soniodd Adam Price am y cytundebau dim oriau, gan drafod gwelliannau Plaid Cymru i’r Bil gwasanaethau cymdeithasol a’r ffordd y cawson nhw eu gwrthod gan y Llywodraeth, a’r ffordd mae ymdrechion Plaid Cymru i ddileu cytundebau dim oriau wedi cael eu gwrthod sawl gwaith yn y lle yma. Felly, rwy’n mynd i ganolbwyntio ar gymal 8 yn ein cynnig ni sy’n galw ar y Llywodraeth i ddileu contractau dim oriau wrth gloi y ddadl yma heddiw.

A Hefin David, na, nid ar gyfer Twitter mae hyn. Mae hyn ar gyfer pobl go iawn, pobl sydd yn stryglo byw ar gytundebau dim oriau. Rydych chi ar ochr yma y Siambr yn cytuno bod y contractau yma yn annheg. Mae contractau dim oriau yn golygu ansicrwydd. Mae contractau dim oriau yn golygu anghysondeb mewn oriau ac incwm i weithwyr. Mae’n anodd i rywun ar gytundebau reoli llif arian.