Diolch yn fawr, Llywydd. Cynigiaf welliant 30 yn fy enw i ac yr wyf yn siarad hefyd ynglŷn â fy ngwelliant 31.

Mae gwelliant 30 yn ei gwneud yn ofynnol i Weinidogion Cymru gyhoeddi canllawiau i awdurdodau gorfodi, cwnstabliaid a swyddogion awdurdodedig ar fynd i mewn i eiddo a ddefnyddir yn gyfan gwbl neu'n bennaf fel annedd, hynny yw, cartrefi pobl, o dan y Bil. Mae'n deillio o argymhelliad yn adroddiad y Pwyllgor Materion Cyfansoddiadol a Deddfwriaethol am y Bil a phryder na fydd cynllun cyfathrebu y Bil yn ddigon trylwyr o ran sicrhau bod swyddogion gorfodi yn gwbl sicr o’u rhwymedigaethau hawliau dynol. Y prif hawliau dynol dan sylw yng nghyd-destun cartrefi pobl yw erthygl 8, sy'n darparu ar gyfer yr hawl dynol i barch at y cartref a bywyd preifat a theuluol, ac erthygl 1 o brotocol 1, sy'n darparu’r hawl dynol i fwynhau eiddo yn heddychlon.

Mae'r gwelliant, felly, yn cyflwyno gofyniad penodol i’r canllawiau gynnwys y ddau hawl dynol hynny. Gall y canllawiau bob amser gynnwys canllawiau ehangach eraill ar bwerau i fynd i mewn i gartrefi pobl, ond mae'n rhaid iddynt gynnwys canllawiau ar gyfer y ddau hawl dynol hyn, oherwydd eu bod yn berygl gwirioneddol iawn neu fod perygl gwirioneddol iawn, yn hytrach, y gellid torri’r hawliau dynol hyn pan fydd pwerau mynediad yn cael eu defnyddio.

Rwy’n derbyn bod rhai mesurau diogelu wedi’u cynnwys yn y Bil. Er enghraifft, mae'n rhaid i ynad heddwch gyflwyno gwarant i fynd i mewn i annedd, ac yn dilyn pwysau gan y pwyllgor, gwnaeth y Gweinidog gytuno y bydd awdurdodau gorfodi bob amser yn gyrff cyhoeddus. Mae hynny'n ddatblygiad sylweddol. Fodd bynnag, mae'r gwelliant yn rhoi cyfle i fynd ymhellach trwy ddarparu ar gyfer canllawiau wedi'u targedu y gall awdurdodau gorfodi ddod o hyd iddynt, a’u darllen, a’u deall a’u rhoi ar waith yn rhwydd. Mae hynny'n mynd i graidd y gwelliant, eu bod ar gael yn rhwydd i swyddogion gorfodi sydd fel arfer yn weithwyr yr awdurdod lleol, ac efallai na fyddant yn wybodus iawn am y maes a'r rhwymedigaethau a grëwyd gan y gyfraith hawliau dynol.

Mae'r gwelliant yn cynnwys yr holl bwerau mynediad o dan y Bil, nid dim ond y pwerau mynediad sy'n berthnasol i'r gwaharddiad ysmygu yn Rhan 2 o’r Bil. Felly, y meysydd sydd wedi’u cynnwys yn y gwelliant yw pwerau mynediad sy'n berthnasol i'r gwaharddiad ysmygu, cofrestru manwerthwyr cynhyrchion tybaco a nicotin, y drefn drwyddedu ar gyfer gweithdrefnau arbennig, megis aciwbigo, tyllu'r corff, tatŵio ac electrolysis, a’r drosedd o roi twll mewn rhan bersonol o gyrff pobl o dan 18 oed. Yn fy marn i, ni fyddai ei gwneud yn ofynnol i gyhoeddi canllawiau yn y cyd-destun penodol hwn yn bwrw amheuaeth mewn unrhyw ffordd ar ddeddfwriaeth arall nad yw'n cynnwys dyletswydd i gyhoeddi canllawiau.

Yn ei llythyr i'r pwyllgor ar 10 Mawrth, awgrymodd y Gweinidog y bydd cyrff cyhoeddus yn gweld bod dyletswydd i gyhoeddi canllawiau ac yn drysu ynghylch gweithrediad deddfwriaeth arall nad yw'n cynnwys y ddyletswydd hon i gyhoeddi canllawiau. Mae'n debyg bod gan y Gweinidog weledigaeth y bydd swyddogion gorfodi a gweision cyhoeddus perthnasol eraill yn cyfarfod o bryd i'w gilydd er mwyn trafod yr ystod eang gyfan o ddeddfwriaeth, yn arbennig yr hyn sy’n ymwneud â hawliau dynol, gan nodi bod angen penodol am ganllawiau yn y maes hwn oherwydd peryglon y bydd gweithdrefnau gorfodi yn torri hawliau dynol, ac yna nodi nad yw amodau tebyg i’w gweld mewn deddfwriaeth flaenorol, ac felly bod hyn rywsut yn eu gwneud yn ofnadwy o ddryslyd. Rwyf yn ei gwahodd i wneud rhywfaint o synnwyr o’r diffyg cysylltiad hwnnw yr wyf i newydd ei ddisgrifio.

Mewn llythyr dilynol, dyddiedig 18 Ebrill, dywedodd y Gweinidog hefyd fod gan y gwelliant y potensial i fwrw amheuaeth ar gydlyniad cyffredinol y gyfraith, ac ar weithredu'r cyfyngiadau penodol ar y defnydd o'r pwerau.

Rwy’n ystyried y rhan ddiwethaf ychydig yn fygythiol, ond rwyf o’r farn bod y sylw cyfan ac ymateb y Gweinidog i'r gwelliannau penodol ac adeiladol iawn y gwnaeth y Pwyllgor Materion Cyfansoddiadol a Deddfwriaethol, wedi bod yn hynod amwys, ac rwy’n credu bod bwrw amheuaeth ar gydlyniad y gyfraith, pe bai’r gwelliant yn cael ei basio, yn anffodus iawn. Efallai y cawn dynnu sylw'r Cynulliad i ddyfarniad y Goruchaf Lys a gyhoeddwyd y llynedd yn achos y Christian Institute ac eraill yn erbyn Arglwydd Adfocad yr Alban, lle’r oedd y dyfarniad a gyhoeddwyd gan y Goruchaf Lys yn rhybuddio rhag peryglon cael deddfwriaeth sy’n dibynnu dim ond ar sicrhau bod awdurdod cyhoeddus yn ymwybodol o'i rwymedigaethau hawliau dynol. Ac ym mharagraff 101 y dyfarniad hwnnw, dywedodd y Goruchaf Lys fod angen canllawiau er mwyn lleihau'r risg o ymyrraeth anghymesur sy'n torri hawliau dynol. Allwn i ddim meddwl am ddiffiniad gwell o'r hyn y gallai mynd i gartrefi pobl er mwyn sicrhau gorfodaeth briodol fod, o ran enghraifft well, mewn gwirionedd, o’r perygl a wynebwn yma.

A gaf i ddweud, felly, fod gwelliant 31 yn ymwneud â dechrau'r ddarpariaeth newydd hon? Ac esboniaf i’r Aelodau, os na wneir unrhyw ddarpariaeth benodol ar gyfer cychwyn, byddai’r adran newydd hon, os caiff ei chytuno, yn disgyn yn awtomatig o fewn adran 133 (2) o'r Bil, sy'n golygu na fyddai’n dod i rym oni bai bod Gweinidogion Cymru yn penderfynu dod â hi i rym. Diben y gwelliant yw cychwyn yr adran newydd arfaethedig ar ganllawiau ar y diwrnod y mae'r Ddeddf yn derbyn Cydsyniad Brenhinol, gan roi neges glir bod Llywodraeth Cymru yn bwriadu cyhoeddi’r canllawiau o fewn cyfnod rhesymol. Rwyf yn cynnig felly.