Diolch yn fawr iawn, Gadeirydd. Fe gadwaf fy sylwadau yn fyr. Yn gynharach yn y Siambr fe fuom ni’n trafod bwriad Plaid Cymru i hyfforddi a recriwtio 1,000 yn rhagor o feddygon yng Nghymru. Roeddwn i’n hynod o siomedig, mae’n rhaid i mi ddweud, efo ymateb y Gweinidog.

This is aspirational, but not achievable’ oedd geiriau’r Ysgrifennydd Cabinet. Rydym ni’n sôn fan hyn am raglen 10 mlynedd. Mae hyn yn rhywbeth sy’n angenrheidiol—rydw i’n gobeithio ein bod ni’n gytûn ar hynny: ein bod ni angen rhagor o feddygon yng Nghymru. Mae o yn rhywbeth sy’n uchelgais, yn sicr, gennyf fi. Rydw i’n gobeithio y gall o fod yn rhywbeth rydw i’n ei rannu ar draws y Siambr efo Aelodau eraill. Ond mae o hefyd yn realistig, ond gall ddim ond fod yn realistig os ydym ni’n cynyddu faint rydym ni’n eu hyfforddi o ran meddygon yng Nghymru. Beth sy’n siomedig hefyd, o glywed yr Ysgrifennydd Cabinet, ydy bod ysgolion meddygol yng Nghymru yn dweud wrthyf i eu bod nhw’n hyderus y gallan nhw hyfforddi hyn yn rhagor o feddygon yng Nghymru dros y 10 mlynedd nesaf. Mae’n amlwg, rydw i’n meddwl, fod yna gonsensws yn tyfu o fewn y byd addysg meddygol yng Nghymru y gall Bangor chwarae ei rhan o ran cyfrannu y meddygon ychwanegol yma i ni.

Rydw i’n siomedig hefyd—rydw i’n siomedig ar sawl lefel heddiw—fod y Llywodraeth, yn eu gwelliant nhw, wedi tynnu unrhyw gyfeiriad at ddatblygu addysg feddygol ym Mangor allan o’r hyn rydym ni’n ei drafod heddiw. Rydw i’n deall pam eich bod chi am dynnu sylw at beth rydych chi’n ei weld fel llwyddiannau o ran recriwtio meddygon dros y blynyddoedd diwethaf—rydw i’n rhoi hynny i chi—ond pam tynnu’r cyfeiriad at Fangor allan o’n cynnig ni heddiw? Fel mae Sian wedi’i egluro, mi fydd cyrraedd ysgol feddygol ‘full blown’, os ydych chi’n licio, hunangynhaliol ym Mangor yn rhywbeth a allai gymryd rhai blynyddoedd. Rydym ni’n cydnabod hynny’n llawn, ond mae angen i hynny fod fel nod yn y pen draw, ac mae angen symud ar frys rŵan tuag at gael myfyrwyr meddygol wedi’u gwreiddio mewn adran addysg feddygol ym Mangor. Mi gyfeiriaf at Brifysgol Keele, sydd ag ysgol feddygol rŵan. Dechreuodd fel rhan o ysgol feddygol Prifysgol Manceinion. Mae yna’r mathau yna o bartneriaethau y gallwn ni eu dechrau rŵan, o’r flwyddyn nesaf ymlaen, yn gweithio efo Prifysgol Caerdydd ac Abertawe, er enghraifft. Mae angen hyn, mae angen y meddygon arnom ni, mae angen datblygu’r arbenigedd mewn meddygaeth cefn gwlad, ac mae angen datblygu’r arbenigedd o ran datblygu addysg feddygol cyfrwng Cymraeg hefyd yn hynny o beth. Felly, ar sawl lefel, rydw i angen gweld fan hyn yn symud tuag at gonsensws o ran y cyfeiriad rydym ni’n mynd iddo fo.

Now, I’ll finish with reference to a couple of points made from Michelle Brown. Does this solve the recruitment and training problem that we have in Wales? Goodness me, no. It doesn’t resolve it, but it could be one heck of a contribution to what we’re trying to achieve. And to Lee Waters—like yourself, I have spent a career in communications so I agree with you entirely that engagement is important. You can engage as much as you like. You can send the local health board and chief executives round to every single patient’s house to explain that there’s a problem with the local surgery, but unless you have the doctors coming through the system, you will always be faced with this problem that we have, which is leading to the closure of surgeries in Burry Port and in Porthcawl and in many other places that we’re hearing about in Wales. So, support this, and aim high. Let’s get this medical school in Bangor. Wales needs it. Wales’s patients need it.