Part of the debate – Senedd Cymru am 6:43 pm ar 17 Mai 2017.
Diolch, Dirprwy Lywydd. Wrth wraidd y ddadl hon heddiw, rwy’n credu, mae’r ffaith fod pob un ohonom yma’n byw mewn rhan ddiogel, sefydlog a ffyniannus o’r byd, ond fel y gŵyr pawb ohonom, ac fel y clywsom eisoes, ac fel y mae’r deunydd briffio gan Oxfam Cymru, Achub y Plant a’r Groes Goch a ddarparwyd ar gyfer y ddadl hon yn ei ddangos gyda’u hystadegau trasig, nid yw llawer iawn o bobl yn y byd yn y sefyllfa ffodus honno ac maent yn byw gyda marwolaeth fel realiti dyddiol—marwolaeth a dioddefaint diangen, glanweithdra gwael, safonau iechyd gwael, diffyg cyfleoedd addysgol, a diffyg cyfleoedd economaidd. A hefyd, wrth gwrs, llawer o ryfel a chythrwfl. Felly, rydym yn ffodus iawn, ac mae hynny’n rhoi cyfrifoldeb moesol arnom i helpu pobl mewn angen dybryd o’r fath.
Rwy’n falch iawn, mewn gwirionedd, Dirprwy Lywydd, fod Llywodraeth Cymru wedi symud ymlaen â’r rhaglen o blaid Affrica, gan gydnabod ein cyfrifoldeb moesol. Roeddwn yn ffodus iawn i fynd i Mbale yn Uganda a gweld drosof fy hun y plant, y gwragedd, a’r teuluoedd sydd wedi cael budd o’r gwaith—gwaith iechyd, gwaith addysgol, datblygu economaidd a gwaith amgylcheddol—y mae pobl Cymru ei wneud mewn partneriaeth â phobl Mbale, ac mae’n hynod o galonogol, pan fyddwch yn cerdded o gwmpas y cartrefi plant amddifad, a gweld drosoch eich hun pa mor bwysig ydyw i bobl, ac rwy’n cymeradwyo’r gwaith hwnnw.
Rwyf hefyd yn canmol Llywodraeth Lafur ddiwethaf y DU yn fawr iawn am sefydlu’r Adran dros Ddatblygu Rhyngwladol, am dreblu’r gyllideb cymorth, ac rwy’n cymeradwyo Llywodraeth Geidwadol y DU yn fawr iawn am gyrraedd y targed o 0.7 y cant. Mae hynny’n gwbl wych i’w weld, pan edrychwch ar yr angen o gwmpas y byd. O ran dadleoli a symudiadau torfol pobl ar draws y byd yn sgil dadleoli dros 60 miliwn o bobl, gyda’r rhyfel a’r helbul sy’n ei achosi, a mudo economaidd o ganlyniad i dlodi, gwyddom fod hynny nid yn unig yn creu problemau amlwg iawn i’r gwledydd yr effeithir arnynt yn uniongyrchol, ond i’r byd i gyd, gan fod symudiadau torfol pobl yn creu problemau ac anawsterau i bawb. Yn amlwg, fel y dywedwyd eisoes, os ydym yn datblygu economïau’r gwledydd sy’n dlawd ar hyn o bryd, yna maent yn bartneriaid masnachu cryf yn y dyfodol. Felly, mae yna fudd uniongyrchol i ni yn y byd datblygedig fel y’i gelwir os ydym yn helpu’r byd sy’n datblygu fel y’i gelwir.
Felly, rwy’n meddwl mai dyna’r cefndir go iawn i’r ddadl hon heddiw, Dirprwy Lywydd, lle cafwyd rhai datganiadau cryf iawn. Rwy’n ymuno â’r bobl sy’n ei hystyried yn gwbl warthus fod UKIP wedi cyflwyno’r cynnig hwn i’r Cynulliad heddiw. Rwy’n credu ei fod yn dangos gwir liwiau UKIP, a bydd yn ddiddorol iawn gweld beth y mae pobl y tu allan i’r Siambr a sefydliadau sy’n weithredol ym maes datblygu rhyngwladol yn ei wneud o’r ddadl hon a’r cyfraniadau iddi.
A gaf fi ddweud wrth gloi, Dirprwy Lywydd, fy mod yn gwrthwynebu’r cynnig hwn gan UKIP yn llwyr ac yn sylfaenol a’r gwerthoedd, yr ymagweddau a’r wleidyddiaeth sy’n sail ôl iddo? Rwy’n credu, fel y mwyafrif llethol yma heddiw rwy’n tybio, mewn rhyngwladoliaeth, mewn cydraddoldeb a thegwch, yng Nghymru, y DU a’r byd. Diolch byth fod Llywodraeth Cymru a Llywodraeth y DU yn cydnabod eu rhwymedigaethau rhyngwladol ac yn ddigon egwyddorol a dewr i’w rhoi ar waith er mwyn achub bywydau a gwella bywyd yn y lleoedd hynny, y rhannau hynny o’r byd, sy’n wynebu’r angen mwyaf.