Part of 3. 2. Cwestiynau i’r Prif Weinidog – Senedd Cymru am 2:15 pm ar 23 Mai 2017.
Diolch i chi, Llywydd. Os caf i, Llywydd, ni chymeraf fy nhri chwestiwn heddiw, o ystyried fy mod i’n credu bod angen i ni sefyll ysgwydd yn ysgwydd a gwrthwynebu’r weithred hon o anfadwaith y gyflafan hon a ddigwyddodd ym Manceinion neithiwr. Fel tad, ni allaf feddwl am unrhyw beth mwy arswydus na chael eich gwahanu oddi wrth eich plant, cael eich gwahanu oddi wrth eich anwyliaid, yn y wybodaeth ansicr o’r hyn a allai fod wedi digwydd iddynt. Byddwn i, fel llawer o rieni, wedi gollwng fy mhlant mewn digwyddiadau, i gyfarfod mewn man dynodedig, ac maen nhw’n dod yn ôl yn ddiogel. Y cwbl y gallaf ei wneud yw cynnig fy nghariad, fy nghefnogaeth, fy nghydymdeimlad i bob un aelod sydd wedi dioddef profedigaeth, y rhai sydd wedi’u hanafu ac sydd yn yr ysbyty a thalu teyrnged i ymroddiad y gwasanaethau cyhoeddus a ymatebodd mor gyflym ac mor broffesiynol i’r gyflafan, y weithred honno o anfadwaith, a welwyd ym Manceinion neithiwr.
Ond hoffwn wneud tri phwynt i chi, os caf, Prif Weinidog. Y cyntaf yw mai’r hyn a ddaeth yn amlwg heddiw oedd faint o bobl a aeth o ogledd Cymru i Fanceinion, fel y maen nhw’n ei wneud bob dydd i fynd i ddigwyddiadau ym Manceinion. Ar y radio y bore yma, roedd llawer o rieni a llawer o bobl ifanc a oedd wedi bod yn y digwyddiad hwnnw. Bydd angen cymorth a chefnogaeth. Nid wyf yn gwybod cyrchfan rhai o'r rhai sydd wedi dioddef profedigaeth nac, yn amlwg, y rhai sydd wedi’u hanafu yn yr ysbytai, nac o ble maen nhw wedi dod, ond rwy'n siŵr y bydd rhai o'r unigolion hynny wedi dod o ogledd Cymru. Gwn mai oriau cynnar a dyddiau cynnar yw hi ar hyn o bryd, ond pa raddnodi, pa waith y mae Llywodraeth Cymru yn ei wneud gyda'r gwasanaethau cyhoeddus yng ngogledd Cymru i wneud yn siŵr bod y cymorth a'r gefnogaeth hynny ar gael i'r teuluoedd, ym maes addysg ond hefyd ym maes iechyd, i wneud yn siŵr nad oes unrhyw garreg yn cael ei gadael heb ei throi pan fydd teuluoedd yn chwilio am y gefnogaeth honno ac yn chwilio am y cymorth hwnnw gan y gwasanaethau hynny yn y gogledd? Ac os oes angen adnoddau ychwanegol—rwy’n siŵr y byddwch chi’n cadarnhau hyn—y bydd yr adnoddau ychwanegol hynny ar gael i awdurdodau lleol ac i'r byrddau iechyd hefyd.
Yn ail, fel y nododd arweinydd Plaid Cymru yn gwbl eglur, mae gennym ni ddigwyddiad chwaraeon mawr, sef rownd derfynol Cynghrair y Pencampwyr yn digwydd yma ymhen ychydig dros 10 diwrnod, ond ceir digwyddiadau ledled Cymru gyfan sy'n cael eu cynnal o ddydd i ddydd, o wythnos i wythnos, ac mae'n gyfrifoldeb ar bob un ohonom ni i chwarae ein rhan i weithio gyda'r gwasanaethau diogelwch, boed hynny yr heddlu neu MI5 neu unrhyw un o'r gwasanaethau diogelwch, i wneud yn siŵr y gallwn ni fod yn llygaid a chlustiau ar y strydoedd a hysbysu am yr hyn a welwn. Ond sut y gall Llywodraeth Cymru grynhoi unrhyw wybodaeth sydd ganddi fel y gall y cyhoedd fod yn hyderus y gallant fynd i’r digwyddiadau hyn gan wybod bod pob mesur posibl wedi ei roi ar waith i amddiffyn y cyhoedd, ac i ganiatáu i’n democratiaeth a'n cymdeithas rydd i barhau i weithredu, oherwydd mae’n rhaid i ni beidio â chael ein dychryn gan y gweithredoedd hyn o drais? Dyna un peth sy’n hollbwysig.
Ac yn drydydd, yr hyn yr hoffwn ei ofyn i’r Prif Weinidog, wrth i ni symud ymlaen, yw bod unrhyw wybodaeth sydd ar gael—ac mae'r Prif Weinidog wedi nodi ei fod wedi derbyn briff diogelwch y bore yma, ac rwy’n tybio y gallai rhywfaint o'r wybodaeth honno, nid yr holl wybodaeth honno, fod yn gyfrinachol—ond pan ellir rhoi gwybodaeth ar gael, iddi gael ei rhoi ar gael yn brydlon i'r cyhoedd yng Nghymru ac i drefnwyr digwyddiadau fel, unwaith eto, y gall pobl fyw eu bywydau bob dydd a chwarae’r rhan bwysig y mae'n rhaid i ni oll ei chwarae yn ein democratiaeth wych o sefyll yn erbyn y gweithredoedd hyn o anfadwaith a welwyd ym Manceinion neithiwr. Rydym ni’n sefyll ysgwydd wrth ysgwydd â phobl Manceinion a beth bynnag fydd yn digwydd, ni fyddwn yn cael ein trechu gan erchyllterau o'r fath.