Canfu adroddiad gan Lywodraeth Cymru pe bai’r tollau’n cael eu dileu, y byddai cynnydd amcangyfrifedig o 12 y cant mewn traffig, sy’n cyfateb i tua 11,000 o gerbydau y dydd. Byddai hyn yn effeithio’n fawr ar dagfeydd yng Nghasnewydd, yn enwedig yn nhwnelau Bryn-glas. Eisoes, amcangyfrifir bod 80,000 o gerbydau’n defnyddio’r bont bob dydd, a bydd unrhyw gynnydd yn gwneud ateb i’r tagfeydd yn nhwnelau Bryn-glas hyd yn oed yn fwy allweddol. Gwn fod Ysgrifennydd y Cabinet yn cydnabod pwysigrwydd hyn.

Yr ail bwynt yw’r effaith y bydd hyn yn ei chael ar brisiau tai yng Nghasnewydd a’r cyffiniau. Mae’r farchnad dai yn ffynnu ym Mryste, gyda phris tŷ cyfartalog oddeutu £290,000. Yng Nghasnewydd, pris tŷ cyfartalog yw £170,000. Mae Casnewydd yn lle gwych i fyw ynddo ac i ymweld ag ef. Mae gan y ddinas lawer o barciau hyfryd, mannau gwyrdd, amrywiaeth o safleoedd hanesyddol, ac mae wedi cael hwb yn sgil ailddatblygu canol y ddinas yn Friars Walk. Mae ganddi gysylltiadau trafnidiaeth ardderchog ac ysbryd cymunedol cryf.

Mae’r cyfuniad o brisiau tai rhatach, dileu’r tollau, ac atyniad Casnewydd fel lle i fyw—gallem weld cynnydd yn nifer y bobl sy’n symud o Fryste i Gasnewydd. Bydd hyn yn effeithio’n ddramatig ar brisiau tai lleol. Yn wir, ceir tystiolaeth eisoes fod rhannau o Sir Fynwy sy’n agos at y pontydd wedi gweld cynnydd sydyn yn y prisiau. Mae hyn, wrth gwrs, yn newyddion gwych i berchnogion tai lleol, ond rhaid inni gofio a gofalu nad yw pobl leol, yn enwedig pobl ifanc, yn cael eu prisio allan o brynu tŷ yn yr ardal y cawsant eu magu ynddi. Er bod Cyngor Dinas Casnewydd a Llywodraeth Cymru yn gwneud eu gorau, nid oes digon o dai fforddiadwy yng Nghasnewydd o hyd. Gallai prisiau tai’n codi dros gyfnod cymharol fyr o amser waethygu’r sefyllfa hon.

Ac yn olaf, er fy mod yn croesawu newid meddwl y Torïaid ar hyn yn fawr iawn, gallai rhai ddweud mai gêm etholiadol sinigaidd ydyw, gyda thro pedol arall. Mae Llywodraeth Dorïaidd y DU wedi bod yn llusgo’u traed ers llawer gormod o amser. Mae rhai Aelodau yma yn newydd iawn i’r mater, a hoffwn dalu teyrnged i’r Aelodau Llafur yn arbennig, dros nifer o flynyddoedd, sydd wedi ymgyrchu ar y mater hwn—