Part of the debate – Senedd Cymru am 4:17 pm ar 24 Mai 2017.
Wrth gwrs, rwy’n ddigon hen i gofio’r dyddiau cyn y bont, pan fyddem yn gyrru ar draws mewn cwrwgl, neu felly yr ymddengys wrth edrych yn ôl yn awr, ac rwy’n cofio’n dda—[Torri ar draws.] Rwy’n cofio seremoni agoriadol swyddogol y bont ei hun yn dda. Gallaf groesawu newid meddwl fy ffrindiau Ceidwadol ar y mater hwn. Ychydig fisoedd sydd, wrth gwrs, er pan oeddent yn mynegi pob math o wrthwynebiadau gorfanwl i’r polisi y maent bellach yn ei arddel. Fel y mae’r Gweinidog dysgu gydol oes, o’i eistedd, wedi’i ddweud yn graff ac yn ddireidus, mae’r blaid Geidwadol wedi cael troëdigaeth at wladoli fel egwyddor. Nid wyf lawn mor siŵr fod hynny’n rhywbeth y byddwn yn ei groesawu, ond serch hynny mae’n dangos pa mor hylif yw gwleidyddiaeth heddiw.
Dim ond y tro pedol diweddaraf yw hwn dan law Theresa May, wrth gwrs, sy’n ‘Theresa May’ un diwrnod, ac efallai’n ‘Theresa May Not’ y nesaf, yn achos y newidiadau gofal cymdeithasol a gyhoeddwyd yn ddiweddar. Yn wir, mae’r etholiad cyffredinol a gawn yn awr yn dro pedol ynddo’i hun, am ei bod, heb fod mor bell yn ôl â hynny, yn dweud, ‘Yn bendant, ni allwn gael un nes 2020—cwbl ddiangen.’ Ond erbyn hyn mae’n angenrheidiol. Serch hynny, rydym yn croesawu’r pechadur sy’n edifarhau, ac wrth gwrs, mae dileu’r tollau a’r oedi sy’n gysylltiedig â’u talu yn mynd i fod yn beth da iawn i dde Cymru.
Fel y gwyddom, de Cymru, ac yn enwedig de-orllewin Cymru yn fy rhanbarth, sef Canolbarth a Gorllewin Cymru, sydd â rhai o rannau tlotaf gorllewin Ewrop. A chyda gwerth ychwanegol gros yng Nghymru yn ddim ond 75 y cant o’r cyfartaledd cenedlaethol—cyfartaledd y DU—yn amlwg, mae’n rhaid gwneud rhywbeth. Pwerau cyfyngedig yn unig sydd gan Lywodraeth Cymru—pwerau economaidd—i wella cyflwr yr economi yng Nghymru. Mae bod heb bŵer i amrywio treth gorfforaeth yn gyfyngiad sylweddol, yn amlwg, ar ei phŵer i wneud lles, ac mae cael gwared ar yr ataliadau seilwaith hyn ar wneud busnes ffyniannus yng Nghymru yn hanfodol bwysig er mwyn newid y cefndir economaidd rydym wedi byw gydag ef ar hyd ein bywydau a natur ddigalon yr economi yn rhai o rannau mwy dirwasgedig y wlad. Felly, dyma lygedyn llachar o olau yn y tywyllwch, ac rwy’n siŵr y caiff groeso ar bob ochr. Nid wyf yn gwybod lle mae’n gadael Russell George, a ddatblygodd yr achos dros hyn mor effeithiol yn ei araith, er ei fod yn annog gofal ychydig fisoedd yn ôl ynglŷn â sut oedd talu am y cyfan a beth am faint y traffig a’r effaith, fel y soniodd Jayne Bryant mor huawdl funud yn ôl. Mae hynny i gyd wedi diflannu yn awr yn heulwen y gwanwyn. Fe ildiaf.