Part of the debate – Senedd Cymru am 4:32 pm ar 6 Mehefin 2017.
Fy nealltwriaeth i, yn sicr o Barc Cenedlaethol Arfordir Penfro, yw na allant ond hybu datblygiad economaidd a chymdeithasol yr ardal os yw yn ymwneud â phwyntiau 1 a 2. Dyna’r hyn a ddywedwyd wrthyf yn glir iawn, felly os ydych chi'n gallu gwneud hynny yn wahanol, byddai diddordeb mawr gennyf mewn deall sut.
Oni bai ein bod yn creu cymunedau cynaliadwy lle y gall pobl fyw a gweithio, ni fydd neb i edrych ar ôl a gwasanaethu’r nifer anhygoel o ymwelwyr sy'n dod â chymaint o gyfoeth i mewn i’r cymunedau hyn, ond hefyd i wasanaethu'r bobl sy'n byw yno. Ble fydd gofalwyr y rhai sy'n byw mewn parciau cenedlaethol yn gallu byw os nad oes tai fforddiadwy ar gael iddynt i fyw ynddynt?
Nawr, un o'r problemau y mae parciau cenedlaethol yn eu hwynebu ar hyn o bryd yw bod diffyg eglurder rhwng cyfrifoldebau Deddf yr Amgylchedd 1995, y cyfrifoldebau o gadw at egwyddorion Sandford, a chadw at saith nod Deddf Llesiant Cenedlaethau'r Dyfodol (Cymru) 2015. Rwy’n gobeithio mai dyna fydd yn digwydd nawr yn y cyfnod nesaf—y bydd fframwaith cyfreithiol gwell i’r parciau cenedlaethol hyn i allu cadw at y tri maes hynny y mae angen iddynt ei wneud.
Rwy’n credu y dylem, wrth gwrs, gadw at yr argymhellion Marsden hynny, a fyddai'n caniatáu i ddatblygiad economaidd ddigwydd—ie, hyd yn oed mewn parciau cenedlaethol, os yw’r datblygiad, wrth gwrs, yn cael ei wneud â chydymdeimlad, gyda golwg ar ecoleg a harddwch naturiol yr ardal, ac os yw'n helpu i gefnogi gwasanaethau a chyflogaeth ar gyfer pobl sydd wedi byw yn yr ardal am nifer o flynyddoedd. Er enghraifft, yn y blynyddoedd sydd i ddod rydym yn mynd i orfod darparu llety digonol ar gyfer pobl hŷn. Dyna pam mai un o'r prif argymhellion yn ein cynllun datblygu economaidd gwledig fydd bod angen i ni geisio adeiladu eco-gartrefi i bobl hŷn—ie, hyd yn oed o fewn parciau cenedlaethol. Mae hynny wedi ei wneud yn Sir Benfro. Mae hi yn bosibl, mae hi yn bosibl gwneud hynny’n chwaethus, ac mae'r prosiectau hyn wedi darparu swyddi lleol a gwell cadwyni cyflenwi lleol, gan alluogi pobl ifanc i aros yn y parciau. Mae’n rhaid i ni beidio ag anghofio bod y parciau cenedlaethol hyn yn lleoedd byw. Ceir poblogaeth breswyl o dros 80,000 o bobl. Mae angen i ni wneud bywyd yn hawdd i bobl sy'n gweithio yno fel nad ydym yn colli mwy o bobl ifanc i oleuadau llachar y dinasoedd.
Nawr, mae parciau cenedlaethol yn cyfrif am tua 20 y cant o arwynebedd tir Cymru. Ni ellir ac ni ddylid eu piclo mewn asbig. Mae angen iddyn nhw fod yn gymunedau bywiog lle gall gwahanol genedlaethau fyw a gweithio, ac, wrth gwrs, mae'n rhaid i ni wneud hynny cyn belled â phosibl gan warchod harddwch yr amgylchedd ar yr un pryd.