5. 5. Dadl y Ceidwadwyr Cymreig: Anghenion Tai o ran y Dyfodol

Part of the debate – Senedd Cymru am 3:25 pm ar 7 Mehefin 2017.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Carl Sargeant Carl Sargeant Labour 3:25, 7 Mehefin 2017

(Cyfieithwyd)

Rwy’n credu bod yna rywfaint o’r ddau rhwng adeiladwyr cartrefi a datblygwyr a’r cyhoedd yn gyffredinol. Mae’n ymwneud â derbyn bod yna gyfle i godi tai drwy ddefnyddio dulliau eraill o adeiladu. Dyna ble y bydd y gronfa arloesi—. Rwyf wedi dechrau honno, a byddaf yn gwneud cyhoeddiadau ynglŷn â chyfleoedd newydd yn fuan iawn. Rwy’n siŵr y bydd yr Aelod yn falch iawn o glywed rhai o’r argymhellion a gyflwynir. Byddaf yn gwneud hynny, fel y dywedais, yn ystod yr wythnosau nesaf, gan gynnwys materion yn ymwneud â chanllawiau a chyllid i ysgogi dewisiadau gwell na chysgu ar y stryd.

Llywydd, ni allwch adeiladu cartrefi heb dir, ac mae’r Aelodau wedi crybwyll y mater hwnnw yn y Siambr heddiw. Byddwn yn parhau—ac rwyf eisoes wedi cael trafodaethau gyda Ken Skates a Lesley Griffiths ynglŷn â sut y gallwn gynyddu argaeledd tir sy’n eiddo cyhoeddus i gefnogi adeiladu tai. Rydym yn y broses o ddeddfu i roi diwedd ar yr hawl i brynu a’r hawl i gaffael. Yn wahanol i Lywodraeth y DU, credwn mai hon yw’r unig ffordd o ddiogelu’r stoc dai cymdeithasol rhag lleihau ymhellach, a rhoi hyder i gynghorau a chymdeithasau tai adeiladu cartrefi newydd, gan mai tai cymdeithasol, i lawer o bobl, yw eu hunig obaith am gartref, ac rydym yn benderfynol o sicrhau ei fod yn parhau a bod mwy ohonynt ar gael.

Mae gennym hanes cryf o ddod â chartrefi gwag yn ôl ar y farchnad—dros 7,500 yn ystod tymor diwethaf y llywodraeth. Mae gan awdurdodau lleol ystod o bwerau ar gael iddynt i gyflymu hyn. Llywydd, mae llawer mwy i’w wneud o hyd, fel y dywedais, er ein bod yn gwneud cynnydd go iawn. Mae ystadegau a ryddhawyd heddiw yn dangos bod nifer yr anheddau newydd a ddechreuwyd yn ystod 2016-17 wedi cynyddu 2 y cant o gymharu â blynyddoedd blaenorol, a hwn yw’r ffigur blynyddol uchaf ond un a gofnodwyd ers 2007-8.

Gan weithio gydag Ysgrifennydd y Cabinet dros yr Amgylchedd a Materion Gwledig, rwy’n awyddus i ddefnyddio’r system gynllunio i gynyddu nifer y tai a gaiff eu hadeiladu. Gwrandewais ar gyfraniad Hefin ac rwy’n gwybod ei fod wedi gwneud sylwadau cryf ynglŷn â phrosesau’r cynllun datblygu lleol. Rwy’n credu bod gennym gyfleoedd gyda’r cynlluniau datblygu rhanbarthol y cyfeiriodd Andrew Davies atynt yn Neddf Cynllunio (Cymru) 2015. Yn anffodus, unwaith eto, roedd honno’n ddeddfwriaeth flaengar iawn ac fe ddewisoch bleidleisio yn ei herbyn. Felly, un funud rydych ei eisiau a’r funud nesaf nid ydych ei eisiau. Ni allaf ddeall eich safbwynt. Rwy’n cydnabod pwysigrwydd seilwaith mewn gwasanaethau cyhoeddus, ond mae pobl yn dal i fod angen cartrefi ac ni allant aros hyd nes y daw mesurau caledi i ben. Felly, ni allaf gefnogi gwelliant 4. Fodd bynnag, gallaf eich sicrhau y byddaf yn gweithio i alinio prosiectau seilwaith strategol megis y metro, fel y nododd yr Aelod, â’n rhaglen adeiladu tai.

Nid yw’n syndod na allaf gefnogi cynnig y Ceidwadwyr. Yn wahanol i welliant y Llywodraeth, mae’n methu nodi rhaglen gynhwysfawr o gamau gweithredu ymarferol i ddiwallu’r amrywiaeth eang o anghenion tai yng Nghymru. Gallwn ddadlau am oriau ynglŷn â’r union fanylion. Dywedodd David Melding y dylem nodi ein safbwynt; wel, mae’r Llywodraeth hon yn bwrw ymlaen â’r gwaith ochr yn ochr â’n partneriaid yn y sector cyhoeddus a’r sector preifat, yn hytrach na defnyddio’r dadleuon academaidd y mae’r Aelod yn eu defnyddio—chwarae’r gêm o weld bai yng Nghymru tra’n bod ni’n ateb anghenion tai yma yng Nghymru. Diolch.