Part of the debate – Senedd Cymru am 5:53 pm ar 13 Mehefin 2017.
Mae'r Aelod yn gwneud pwynt ardderchog o ran y pwynt olaf. Mae mater y rhwymedigaeth gwasanaeth cyffredinol wedi ein poeni am beth amser. Rydym yn rhoi llawer o bwysau ar Lywodraeth y DU i gydnabod bod hwn yn gyfleustod ac nid yn foethusrwydd. Rwy'n dweud hyn yn aml wrth bawb. Pan ddechreuasom y broses hon, roeddem yn arfer marchnata Cymru drwy ddweud 'Dewch i Gymru i ddatgysylltu o dechnoleg fodern', ac mae’n eithaf amlwg erbyn hyn nad oes neb byth yn awyddus i wneud hynny, ac mae'n mynd o rywbeth cadarnhaol i anfantais wirioneddol ddifrifol. Felly, rydym wedi bod yn rhoi pwysau ar Lywodraeth y DU ers peth amser i gynnwys rhwymedigaeth gwasanaeth cyffredinol, ond hefyd i drin hwn fel cyfleustod, oherwydd bod llawer o'r problemau y mae pobl yn eu cael o ran cael mynediad at fand eang cyflym iawn oherwydd bod eu heiddo yn sownd tu ôl i ddarn o dir na allwn gael ar ei draws, ac mae BT yn cael eu gadael yn ceisio negodi fforddfraint, neu beth bynnag, ar draws y tir. Yn wahanol i gyfleustod, nid oes ganddynt hawl i groesi'r tir, ac yna talu swm priodol. Mewn gwirionedd, mae'n rhaid iddynt negodi hynny. Felly, mae'n gwbl bosibl i rywun allu rhwystro pentref cyfan mewn gwirionedd, a hynny’n syml drwy beidio â gadael iddynt groesi eu tir, ac mae hynny'n amlwg yn annerbyniol yn yr oes fodern.
O ran adeiladu newydd, mae’r Aelod wedi bod yn ddiwyd iawn yn ysgrifennu ataf am nifer o'r problemau yn ei hetholaeth. Rydym wedi bod yn siarad â Gweinidogion y Cabinet am y gwahanol anawsterau mewn cyfraith cynllunio, ac am yr hyn y gallwn ei wneud drwy gytundebau adran 106 i sicrhau bod cynghorau yn rhoi rhwymedigaethau ar adeiladwyr, lle maent yn adeiladu mwy na nifer penodol o eiddo, i sicrhau bod cysylltu â'r rhwydwaith cyflym iawn yn rhan o'r rhwymedigaeth ar yr adeiladwr pan fyddant yn adeiladu ystâd. Ond, nid oes gennym unrhyw ffordd o orfodi hynny, heblaw drwy’r rhwymedigaethau hynny. Felly, rydym wrthi yn ystyried yn weithredol sut y gallwn wneud hynny, ac o ran y gwaith adeiladu ei hun, gwneud yn siŵr bod y tŷ ei hun yn gallu ei wneud.
Un o'r problemau mawr sydd gennym gyda thechnoleg fodern yw po fwyaf y mae tŷ wedi’i insiwleiddio, y mwyaf tebyg ydyw i gawell Faraday, a’r lleiaf hydraidd ydyw i signalau ffonau symudol a signalau band eang ac yn y blaen. Felly, mae'n benbleth braidd. Mae'n ymwneud ag os ydych chi'n mynd i sicrhau bod gan eich tŷ lefelau uchel iawn o insiwleiddio ac eco-gynaliadwyedd—yr wyf i, yn un, o blaid hynny’n fawr iawn—yna bydd angen i chi sicrhau bod y tŷ wedi ei weirio, oherwydd nid yw’r signal Wi-Fi yn mynd i fynd drwy'r deunydd inswleiddio yn hawdd iawn. Felly, mae'n ymwneud â cheisio cael y rheoliadau adeiladu hynny yn gyson â rheoliadau cynllunio. Mae hefyd yn ymwneud â rhoi pwysau ar Lywodraeth y DU i gael y rhwymedigaeth gwasanaeth yn iawn, ac i gydnabod nad yw hyn yn foethusrwydd o gwbl—mae bellach yn hanfodol i bobl, yn yr un modd ag y mae dŵr, trydan ac yn y blaen. Yn wir, credaf, i rai pobl ifanc, mae'n debyg, yn fwy o hanfod na rhai o'r pethau eraill hynny. Felly, byddwn yn ddiolchgar iawn, Hannah, pe gallech ysgrifennu ataf gan nodi ardaloedd penodol. Pe gallech edrych ar y map rhyngweithiol, yna gallwn siarad am atebion penodol ar gyfer rhai o'r ystadau yn eich ardal chi. Ac, yn amlwg, mae hynny'n wir am yr holl Aelodau sydd â'r un broblem.