Diolch yn fawr iawn, Llywydd, a hoffwn ymuno ag aelodau’r pwyllgor i longyfarch eu hunain ar y gwaith y maent wedi’i wneud dros y misoedd diwethaf. [Chwerthin.] Nid ydynt wedi gwerthu eu hunain ar golled y prynhawn yma, ac yn sicr nid ydynt wedi gwneud hynny yn yr adroddiad a ysgrifennwyd ganddynt y credaf y bydd Aelodau ar draws y Siambr gyfan yn cytuno ei fod yn gampwaith go iawn, adroddiad sy’n edrych ar yr holl ddarlledwyr a strwythurau darlledu a strwythurau atebolrwydd. Gallaf weld bod yr Aelodau wedi cael llawer iawn i’w wneud, ac maent wedi llunio adroddiad sydd, mewn sawl ffordd, yn lasbrint ar gyfer y math o ddadl sydd angen i ni ei chael am ddarlledu yn y wlad hon, wrth inni symud ymlaen.

A gaf fi ddweud hyn? Wrth wraidd llawer o’r hyn rydym yn mynd i’w drafod a dadlau yn ei gylch y prynhawn yma ac ar adegau eraill, mae mater atebolrwydd a mater craffu. Rwy’n credu’n bendant ei bod yn iawn ac yn briodol—ac mae’r pwyntiau a wnaed gan Aelodau y prynhawn yma yn dangos yn hollol glir fod y strwythurau a’r fframweithiau atebolrwydd, rheoleiddio, a chraffu cyfredol wedi methu. Gwnaeth y strwythurau a’r craffu seneddol sy’n bodoli eisoes gam â Chymru, oherwydd fe welsom—ac mae’r adroddiad yn amlinellu’n glir iawn—y gostyngiad yn y sylw yng Nghymru. Rydym wedi gweld lleihau nifer yr oriau o raglenni a gynhyrchir yng Nghymru ar gyfer Cymru, a gwnaed hynny o fewn proses o graffu cyhoeddus ac atebolrwydd cyhoeddus. Felly, os yw’r strwythurau hynny’n mynd i olygu unrhyw beth i’r wlad hon, mae angen eu diwygio, a’u diwygio’n sylfaenol.

Nawr, mae llawer ohonom wedi treulio amser yn y lle hwn dros yr ychydig flynyddoedd diwethaf yn edrych ar sut rydym yn creu ac yn ail-greu gwahanol strwythurau atebolrwydd rhyngsefydliadol ar draws y Deyrnas Unedig. Nawr, nid wyf, ac nid wyf wedi cyflwyno achos dros ddatganoli cyfrifoldeb gweithredol dros ddarlledu i Gymru. I mi, rwy’n teimlo bod cyfrifoldeb gweithredol yn rhywbeth a ddylai aros yn San Steffan a Llywodraeth y Deyrnas Unedig. Fodd bynnag—fodd bynnag—nid wyf yn credu bod atebolrwydd yn rhywbeth y dylid ei ganoli, am y rhesymau a welsom yn barod, a’r rhesymau rydym wedi’u rhoi eisoes. I mi, mae’n bwysig fod atebolrwydd yn rhywbeth sy’n cael ei gyflawni a’i weithredu ar draws sefydliadau democrataidd y Deyrnas Unedig a’i wneud yn gyfunol, gan sicrhau bod gennym fodel o atebolrwydd rhyngsefydliadol sy’n gweithio ar gyfer y Deyrnas Unedig yn ei chyfanrwydd, ac yn enwedig yma ar gyfer pobl Cymru.

Mae’n amlwg fod yr holl faterion sy’n ymwneud â dinasyddiaeth, sy’n gwbl allweddol i bwy ydym fel gwlad a phwy ydym am fod fel cenedl, yn cael eu methu ar hyn o bryd. Rwy’n clywed yr hyn a ddywedwyd, ac rwyf wedi gweld adroddiadau fod ‘The Wales Report’ gan y BBC yn cael ei ddirwyn i ben—rwy’n gobeithio nad yw hynny’n wir. Rwy’n credu bod y gwaith a gafodd ei arwain gan Huw Edwards dros yr ychydig flynyddoedd diwethaf i lywio ac i sefydlu llwyfan ar gyfer dadl a thrafodaeth ynglŷn â’r maes polisi cyhoeddus yng Nghymru wedi bod yn llwyddiant ac yn gwbl hanfodol. Nid yw’n ddigon da i’n darlledwr gwasanaeth cyhoeddus mwyaf arwyddocaol beidio â chael rhaglen ddifrifol am wleidyddiaeth Cymru yn darlledu ar oriau brig ar ryw adeg yn ystod yr wythnos.

Ond mae angen i ni fod yn ofalus hefyd o ran yr hyn rydym yn ei ddweud a’r hyn rydym yn ei wneud. Os ydym o ddifrif ynglŷn â chyflawni atebolrwydd cyhoeddus a chraffu cyhoeddus—a chredaf y dylai gael ei wneud gan Senedd Cymru ac nid gan Lywodraeth Cymru; rwy’n credu ei bod yn bwysig mai seneddwyr a ddylai wneud hyn ar y cyd, nid Gweinidogion—mae angen i ni fod yn glir iawn ein bod yn deall y gwahaniaeth rhwng craffu ac atebolrwydd democrataidd ac ymyrraeth. Nid yw’n iawn fod gwleidyddion yn ceisio ymyrryd mewn penderfyniadau sy’n benderfyniadau priodol a chywir i olygyddion a rheolwyr mewn unrhyw gorff darlledu, mewn unrhyw gorff darlledu cyhoeddus, ac mae angen i ni ein hunain arfer y ddisgyblaeth o sicrhau atebolrwydd heb groesi’r llinell i ymyrryd mewn penderfyniadau golygyddol, ac mae angen i ni wneud yn berffaith siŵr ein bod yn deall hynny a gobeithiaf a hyderaf fod pobl yn deall hynny yma.