Part of the debate – Senedd Cymru am 5:54 pm ar 21 Mehefin 2017.
Rydym yn cael y ddadl hon heddiw oherwydd ein bod yn dod allan o’r UE ac mae angen i ni ddarganfod pa fath o Brexit rydym ei eisiau mewn gwirionedd, yn arbennig, pa fath o bolisi mewnfudo rydym ei eisiau. Mae ein cynnig yn sôn am system fewnfudo gadarn ond teg, mae’n nodi papur Banc Lloegr ar effaith mewnfudo ar gyflogau ac mae’n edrych ar sicrhau cydbwysedd rhwng mewnfudo ac allfudo fel nod ar gyfer y tymor canolig.
Mae yna nifer o welliannau wedi dod i’n cynnig gan y pleidiau eraill ac mae fy nghyd-Aelod David Rowlands wedi edrych ar rai’r Ceidwadwyr.
Nawr, i ryw raddau, nodwyd safbwyntiau Llafur a Phlaid Cymru ar y pwnc hwn yn eu dogfen ar y cyd, ‘Diogelu Dyfodol Cymru’, a gyhoeddwyd ganddynt yn gynharach eleni. Felly, gallwn edrych ar hwnnw i weld rhai o’r manylion am y polisïau mewnfudo y maent yn eu cynnig, ac a adlewyrchwyd hefyd yn eu gwelliannau heddiw.
Mae rhai o’r pwyntiau yn eu papur ar y cyd yn eithaf diddorol ynddynt eu hunain. Er enghraifft, mae’r ddogfen yn datgan y bydd angen oddeutu 100,000 o weithwyr adeiladu ychwanegol yn y DU erbyn 2020. Nodaf fod yna lawer o bobl ifanc ddi-waith yn hen ardaloedd diwydiannol Cymru. Byddwn yn dweud y gallai prinder sgiliau o’r fath, ynghyd â’n gweithlu cudd, roi cyfle perffaith i ailfywiogi prentisiaethau a lleddfu problem pobl NEET—pobl ifanc nad ydynt mewn addysg, cyflogaeth na hyfforddiant. Mewn geiriau eraill, gallai fod yn gyfle yn hytrach na phroblem.
Mae rhai o’r sgiliau prin a amlygwyd yn eu papur ar y cyd yn ddiamheuol ryfedd. Er enghraifft, daw 50 y cant o filfeddygon o’r tu allan i’r DU, ac eto rydym yn draddodiadol yn genedl hoff o anifeiliaid, felly pam nad ydym yn gallu hyfforddi ein milfeddygon ein hunain? Mae’r cynsail sylfaenol y mae’r Blaid Lafur a Phlaid Cymru yn ei amlygu—[Torri ar draws.] Wel, pam nad ydym? Un enghraifft yw milfeddygon—mae sawl un arall. Pam na allwn wneud hynny? [Torri ar draws.] Iawn.
Y cynsail sylfaenol y mae’r Blaid Lafur a Phlaid Cymru yn ei amlygu yn eu dogfen yw prinder sgiliau. Y pryder y maent yn ceisio ei barhau yw y byddai’r hyn a elwir yn Brexit caled yn niweidio mynediad busnesau at sgiliau, ac eto mae’r mwyafrif helaeth o ymfudwyr o’r UE sy’n dod i’r DU yn dod i lenwi swyddi heb lawer o sgiliau. Felly, nid mynediad busnesau at sgiliau sy’n debygol o gael eu heffeithio mewn gwirionedd yn gymaint â’u mynediad at lafur rhad. Weithiau mae’n rhyfedd nodi bod y Blaid Lafur yn poeni am fusnesau’n gallu cael mynediad at lafur rhad gan eu bod fel arfer yn portreadu eu hunain fel y blaid sydd am godi cyflogau. Eto i gyd, yn eu safbwynt ar fewnfudo, maent yn arddel safbwyntiau sy’n eu gwneud yn blaid sydd am gadw cyflogau i lawr i bob pwrpas.
Mae Plaid Cymru, wrth gwrs, wedi cytuno â llawer o’r un safbwyntiau â Llafur. Ceir dadl a hyrwyddir gan Lafur a Phlaid Cymru, yn eu dogfen, na ddylem gael yr un rhyddid i symud ar ôl Brexit ag sydd gennym yn awr, ond dylem gael system wahanol, a bydd y system honno’n gysylltiedig â swyddi neu gynigion o swyddi, fel yr eglurodd y Prif Weinidog wrthym yn y Siambr. Wel, pan edrychwn ar union eiriad y ddogfen Lafur/Plaid Cymru, mae’n sicr yn amwys ar y pwynt sy’n ymwneud â chynnig swydd. Dyfynnaf:
‘Gallai hynny olygu cynnig swydd o flaen llaw neu’r gallu i sicrhau cynnig o fewn cyfnod byr i gyrraedd i’r wlad.’
Diwedd y dyfyniad. [Torri ar draws.] Nid oes gennyf amser, Simon.