Part of the debate – Senedd Cymru am 3:38 pm ar 27 Mehefin 2017.
Diolch, Dirprwy Lywydd. Rwyf eisiau siarad yn benodol am yr isafbris uned ar gyfer alcohol. Efallai y bydd rhai ohonoch yn gwybod fy mod yn gyn-drwyddedai, ac rwyf wedi gweld pobl sydd wedi credu, yn aml iawn, eu bod nhw yn cadw’r hyn yr oeddent yn ei yfed dan reolaeth. Wedi'r cyfan, doedden nhw ond yn dod i mewn am un, efallai dau, beint yn rheolaidd, ar ôl gwaith. Ond, yr wythnos wedyn, efallai y byddent yn cael tri pheint, ac felly yr aeth ymlaen. Hyd yn oed os oeddent ond yn cael dau beint bob dydd—ac roedd hynny’n beth cyffredin iawn—daeth yn arferiad. A dyna'r broblem gydag alcoholiaeth. Mae'n dod yn arferiad, ac mae'n dod yn angen, ac mae'n dod yn ddibyniaeth, ac mae'n datblygu ac yn casglu momentwm o fewn yr unigolyn.
Rwyf wedi gweld dynion a menywod yn cael eu dinistrio yn llwyr gan ddibyniaeth ar alcohol. Roeddent yn byw bywydau ffrwythlon iawn cyn i’r ddibyniaeth dyfu. Mae'n ddibyniaeth go iawn, mae'n rheoli’r unigolyn, ond mae eu teulu yn talu’r pris hefyd, ac rwyf hefyd wedi gweld canlyniad hynny. Felly, afraid dweud, byddaf yn cefnogi'r isafbris uned ar gyfer alcohol, oherwydd nid oes amheuaeth—. Rwy’n cytuno â'r siaradwr blaenorol pan ddywedodd fod unigolion yn mynd i'r archfarchnad, maent yn prynu alcohol mor rhad ag y gallant, maent yn ei dywallt i lawr eu gyddfau—a dyna'r unig ffordd i'w ddisgrifio—cyn iddynt hyd yn oed fynd allan ar y stryd. Mae hefyd yn dinistrio tafarndai, ac o fewn y sector tafarndai roedd y rhan fwyaf o'r yfed yn cael ei reoli mewn gwirionedd, ac roedd pobl yn cael eu cyfyngu yn yr hyn yr oeddent yn ei yfed gan normau cymdeithas, yn y rhan fwyaf o achosion. Rwy’n meddwl bod problemau enfawr, enfawr gydag archfarchnadoedd yn gwerthu diod. Rydych chi’n gweld cynigion drwy'r amser. Does dim ond rhaid i chi gerdded trwy'r drws a gallwch brynu 20 neu 30 can o beth bynnag ydyw am £10 neu £20. Mae hynny'n ffordd wirioneddol beryglus i fod yn gwerthu cynnyrch a all achosi cymaint o boen. Felly, rwy’n llwyr gefnogi hynny.
Mae’n rhaid inni gofio hefyd, pan fyddwn yn sôn am ddibyniaeth ar alcohol, ei bod yn costio llawer iawn o arian i fusnes am y diwrnodau gwaith a gollir bob un flwyddyn; ei bod yn costio eu cartref, yn aml iawn, i deuluoedd; a chymdeithas yn y modd a ddisgrifiwyd gan Jenny Rathbone nawr. Ond mae hefyd yn costio arian i’n GIG bob un penwythnos o bob un flwyddyn, ac mae'n costio staff yn aml iawn, sy'n cael eu heffeithio gan yr unigolion hynny sy'n dod i mewn gyda’u hymddygiad anwaraidd tuag at y staff. Felly, byddaf i yn sicr, fel y gallwch ddweud, yn cefnogi isafbris uned ar gyfer alcohol. Rwyf wir yn meddwl ei fod yn flaengar, ac rwy’n canmol y Llywodraeth am ei roi yn eu rhaglen.