Wel, rydym wedi gwneud newidiadau i'r ffordd y mae Asesiadau Effaith Rheoleiddiol yn cael eu datblygu a'u cyflwyno. Mae canllawiau diwygiedig wedi eu llunio sy'n pennu diffinio cliriach ac ymagwedd fesul cam at ddatblygiad yr Asesiadau Effaith Rheoleiddiol, ac mae'n darparu ar gyfer cyhoeddi Asesiadau Effaith Rheoleiddiol drafft yn rhan o'r ymgynghoriad polisi er mwyn i bobl gael gwell golwg ar yr Asesiadau Effaith Rheoleiddiol, a hynny ar gam cynharach.

Dydw i ddim yn synnu nad yw'n cefnogi Bil yr undebau llafur. Mae angen pasio hwnnw cyn, wrth gwrs, y bydd y cymwyseddau yn newid, ac mae hynny'n rhywbeth yr ydym yn awyddus i'w wneud.

Mae’r hawl i brynu yn rhywbeth yr wyf yn siŵr y byddwn yn ei drafod yn ystod y flwyddyn nesaf. O safbwynt y Llywodraeth, nid yw'n gwneud unrhyw synnwyr i adeiladu tai, ac ar yr un pryd, eu gwerthu—mewn geiriau eraill, llenwi'r bath pan fydd y plwg allan.

Ar y cynnig gofal plant, sydd wedi ei godi, wel, fel y dywedais yn gynharach, mae'r cynlluniau peilot yn dechrau ym mis Medi. Bydd yn cael ei gyflwyno wedyn. Mae'n iawn fod hyn yn cael ei wneud yn briodol. ‘Ei gael yn iawn a pheidio â gwneud llanast’ yw'r ymadrodd yr wyf bob amser yn ei ddefnyddio, ac felly mae’r pethau hyn yn cymryd ychydig o amser er mwyn eu cael yn hollol iawn.

Ar y Bil llywodraeth leol, amcan y Bil, yn syml iawn, yw cael awdurdodau lleol gwell a mwy cynaliadwy. Fe fydd gweithio gorfodol yn rhan o'r Bil hwnnw. Nid bwriad y Bil yw gorfodi uno'r awdurdodau lleol, er y bydd y dewis hwnnw ar gael iddynt. Mae'n iawn i ddweud y gorfodir gweithio trawsffiniol er mwyn cael gwell darpariaeth mewn awdurdodau lleol.

Ceir mater y Bil isafbris yr uned o ran alcohol. Mae materion trawsffiniol yn broblem bob amser. Maent yn broblem rhwng yr Alban a Lloegr. Maent yn broblem, o ran hynny, rhwng Gogledd Iwerddon a'r weriniaeth. Mae’n rhaid iddynt gael eu rheoli—mae hynny’n wir—ond nid yw hynny'n rheswm dros beidio â gwneud rhywbeth.

O ran yr hyn a ddywedodd arweinydd Plaid Cymru—‘llên-ladrad hunanfodlon', rwy’n meddwl, oedd y disgrifiad y gallai hi fod wedi ei olygu. Nid ydym yn derbyn hynny o gwbl. Mae popeth yr ydym yn ei gynhyrchu wedi’i gynnwys yn ein maniffesto—y maniffesto y cawsom ein hethol arno. Mae hi'n codi cosb resymol; wel, nid oedd mandad yn y Cynulliad diwethaf i ni fwrw ymlaen gyda chosb resymol—mae yna erbyn hyn. Mae yna erbyn hyn. Mae hynny'n rhywbeth yr ydym yn bwriadu ei ddatblygu, fel yr wyf wedi ei ddweud, ac wrth ateb fy nghydweithiwr Julie Morgan: ymgynghoriad dros y 12 mis nesaf a’r Bil wedi’i gyflwyno yn nhrydedd flwyddyn y Cynulliad. Dyna'r amserlen yr ydym yn sôn amdani yma.

Mae arweinydd Plaid Cymru yn dweud mai syniad ei phlaid hi yw’r gronfa triniaethau newydd—nid yw hynny’n wir. Os cofiaf yn iawn, cronfa cyffuriau canser oedd ei phlaid hi’n awyddus i’w chefnogi, tuag at ddiwedd y Cynulliad diwethaf. Mae'r gronfa triniaethau newydd yn wahanol. Ac ar gontractau dim oriau, fel y mae hi yn gwybod, mae hyn yn rhywbeth yr ydym wedi ceisio mynd i’r afael ag ef, a gyda’r pwerau newydd, rydym yn gallu gwneud hynny.

O ran Brexit, mae hi’n iawn i ddweud, unwaith eto, y bydd Brexit yn cymryd llawer iawn o ddeddfwriaeth. Nid wyf yn credu bod gan Simon Thomas, gyda phob parch, y bel grisial fwyaf pan ddywedodd, y llynedd, y byddai hyn yn broblem i daliadau fferm a'r amgylchedd. Roeddem yn gwybod hyn, ac mae e'n iawn. Mae e'n dal i fod yn iawn, ond nid wyf yn mynd i roi clod iddo am ddoniau rhagweld y dyfodol helaeth yn yr amgylchiadau hynny. Rhannwyd nifer o'r materion hyn y llynedd, ac wrth gwrs, bydd angen ymdrin â nhw.

Cafodd Bil parhad, mae'n iawn i ddweud, ei godi gyntaf gan Steffan Lewis. Rwyf yn rhoi clod iddo am hynny. Mae'n rhywbeth yr ydym wedi bod yn gweithio arno. Dyw hi ddim yn wir nad oes dim wedi digwydd yn y cyfamser, ac rwyf am wneud yn siŵr os a phan fydd angen Bil—gan ddwyn i gof yr hyn a ddywedodd David Davis ddoe, ac nid wyf yn derbyn hynny o reidrwydd ar ei olwg ar y cam hwn—yna byddai Bil o'r fath yn barod i gael ei gyflwyno, os yw hynny'n briodol.

O ran yr hyn a ddywedodd arweinydd UKIP, wel, siaradodd yn helaeth am y Bil isafbris uned alcohol. Gadewch i ni gadw mewn cof bod hwn yn Fil iechyd. Yn gyntaf oll dywedodd ei bod yn dreth atchweliadol, sef yr hyn y mae trethi anuniongyrchol yn tueddu i fod. Mae'n iawn am hynny mewn rhai ffyrdd, ond yna dywedodd, wrth gwrs, po fwyaf y byddwch yn ei ennill y mwyaf y byddwch yn ei yfed, sy'n gwneud iddi swnio fel treth gynyddol, oherwydd ei bod yn seiliedig ar incwm. Mae'n rhaid i mi ddweud wrtho os ydych yn troi'r ddadl o gwmpas, os byddwch yn dweud nad oedd pris rhywbeth yn atal rhywun rhag cymryd rhan ynddo, mae'n debyg i bris sigaréts—mae'n debyg i bris sigaréts. Ydyn, mae pobl yn ymwybodol o effeithiau iechyd sigaréts, ond un o'r rhesymau pam mae llawer o bobl yn lleihau eu lefelau ysmygu neu’n rhoi'r gorau i ysmygu yw oherwydd bod pris sigaréts mor uchel nad ydynt yn dymuno gwario eu harian bellach, ac felly, rydych yn gwybod, gwnaeth hynny weithio, cyn belled ag yr oedd tybaco yn y cwestiwn.

Y peth arall i'w gofio yw, er mai deddfwriaeth iechyd yw hon, a gwnaed y pwynt gan Joyce Watson, un o'r rhesymau pam y mae alcohol wedi dod—. Mwy na thebyg, y prif reswm pam y mae alcohol wedi dod mor rhad—ac fe a wnaeth y pwynt ei hun; mae pobl yn yfed yn y cartref cyn mynd allan, fel y dywedodd—yw bod archfarchnadoedd a chadwyni tafarn yn gallu codi prisiau is na thafarndai traddodiadol, ac o ganlyniad maen nhw wedi dioddef. Gallai un o ganlyniadau anuniongyrchol deddfwriaeth o'r fath yn hawdd fod ei bod yn rhoi’r tafarndai hynny ar sail fwy cyfartal gyda'r archfarchnadoedd ac, wrth gwrs, gyda chadwyni tafarn, sydd wedi gallu codi prisiau is, oherwydd y diffyg isafbris uned, na’r cynnig sy'n cael ei wneud gan dafarnau gwledig, a chan dafarndai cymunedol, ac nid ydyn nhw wedi gallu cystadlu â nhw. Felly, er bod hwn yn fesur iechyd—nid oes amheuaeth am hynny—mae’n bosibl y ceir effaith anuniongyrchol o ran y tafarndai hynny sydd wedi ei chael yn anodd cystadlu.

May I turn, therefore, to what Simon Thomas said? It’s right to say that we have to, of course, leave scope for what will happen after Brexit, and that’s going to impact the time that’ll be available for us in this Assembly to move legislation through.

In terms of ensuring a vote for 16-year-olds in local authorities, we’re in favour of that, and that’s part of the Bill itself. To answer his question about STV and the voting system, well, we have fought in this place to control the system that elects Members to this place. So, this is a devolution Bill to ensure that councils can say what kind of system is relevant to them, and not that we as a Government tell them what system they should use.

He raised several interesting questions after that in terms of fracking—that’s something to be considered next year, perhaps—in terms of a deposit-return scheme and gambling. We will only have few powers, but, of course, we will have to consider in what way we can change that situation. In terms of the legal jurisdiction, it’s right to say that the Welsh Government’s opinion hasn’t changed. Work has been undertaken regarding how we can take this forward, and there will be a statement on this, I would think now, in the autumn, in terms of what the Welsh Government’s plans will be in terms of ensuring that this doesn’t die as a subject or as an issue over the next few months.

Croesawaf y sylwadau a wnaed wedyn gan fy nghydweithwyr Julie Morgan, Huw Irranca-Davies a Jenny Rathbone, a'r croeso a roesant i ddeddfwriaeth. A gaf i gydnabod, wrth gwrs, safiad egwyddorol a'r gwaith y mae'r Aelod dros Ogledd Caerdydd, Julie Morgan, wedi’i wneud ar y mater o gosb resymol? Mae hi wedi cyfarfod â mi sawl gwaith, fel y gwnaeth fy nghyn gydweithiwr Christine Chapman, gan wneud y pwynt yn rymus fod hwn yn rhywbeth y dylem ei ddatblygu. Rwy’n gobeithio ei bod bellach yn gweld bod y sgyrsiau a gawsom wedi cael effaith, os caf ei roi felly, ac erbyn hyn mae amserlen ar waith.

Dim ond i fynd i’r afael â'r mater a gododd Jenny Rathbone, yr Aelod dros Ganol Caerdydd, ydi, mae hi’n iawn i ddweud efallai y bydd angen edrych ar reoliadau adeiladu yn dilyn yr hyn a ddigwyddodd gyda Grenfell Tower. Wrth gwrs, maent yn rheoliadau y gellir ymdrin â hwy drwy weithdrefnau is-ddeddfwriaeth yn hytrach na thrwy ddeddfwriaeth sylfaenol, ond mae hi'n gywir i ddweud ei bod yn gwbl hanfodol ein bod yn gallu bodloni ein hunain bod y gyfundrefn rheoleiddio adeiladu yn annibynnol ac yn gadarn, ac mae hynny'n rhywbeth, yn sicr, yr wyf i’n gwybod y mae’r Gweinidog yn awyddus iawn i’w archwilio a’i ddatblygu.

Ar y sail honno, fel y dywedais yn gynharach, Dirprwy Lywydd, byddwn yn cymeradwyo'r datganiad i'r Cynulliad.