9. 9. Dadl Frys: Cytundeb ‘Hyder a Chyflenwi’ Llywodraeth y DU a Phlaid yr Unoliaethwyr Democrataidd

Part of the debate – Senedd Cymru am 6:22 pm ar 27 Mehefin 2017.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Rhianon Passmore Rhianon Passmore Labour 6:22, 27 Mehefin 2017

(Cyfieithwyd)

Dewch inni fod yn glir am y cyd-destun: yn ddiweddar, cawsom etholiad cyffredinol sydd wedi diberfeddu’r Llywodraeth Dorïaidd hon. Mae ei mwyafrif wedi cael ei ddinistrio ac mae awdurdod Theresa May wedi cael ei chwalu. Mae'n anodd erioed cofio ymgyrch lle mae Prif Weinidog wedi ceisio mynd ati i frwydro ymgyrch heb gwrdd â'r cyhoedd nac ateb dim cwestiynau. Roedd hi'n rhyfedd gweld y Torïaid yn cynnal ymgyrch arlywyddol lle’r oedd eu prif ymgeisydd yn rhy ofnus hyd yn oed i ymddangos ar ‘Women’s Hour’. Trodd cryf a sefydlog yn wan a sigledig mor gyflym â jeli wedi’i adael allan yn yr haul. Dywedodd y Torïaid wrthym mai nhw oedd y trafodwyr gwych yr oedd eu hangen ar gyfer Brexit, ac eto fe gymerodd bythefnos gyfan i sicrhau cefnogaeth y Blaid Unoliaethol Ddemocrataidd. Pythefnos i brynu pleidleisiau Aelodau Seneddol y DUP sydd, bleidlais ar ôl pleidlais, yn heidio i mewn i’r un lobïau â’r blaid Dorïaidd beth bynnag.

Dywedodd y Prif Weinidog y gwir am y mater, sef mai bwng £1 biliwn yw hwn. Yn wir, mae'r meinciau Torïaidd gyferbyn yn hoffi pregethu wrthym am gadw llyfrau’n ddarbodus, rhinweddau cyni a sut y mae angen ichi wario arian yn ddoeth. Felly, dewch inni ddyfynnu o’r ‘Times’ heddiw a gweld a all yr Aelodau gyferbyn gyfiawnhau taflu gwerth £1 biliwn o arian trethdalwyr i Ogledd Iwerddon, dim ond er mwyn osgoi wynebu dicter cyhoedd Prydain mewn etholiad cyffredinol arall. Dyfynnaf,

Mae ffigurau gan y Swyddfa Ystadegau Gwladol yn dangos bod gan Ogledd Iwerddon eisoes y gwariant cyhoeddus uchaf fesul person, ond yn gwneud y cyfraniad treth isaf.

Does dim rhyfedd felly, ledled y Deyrnas Unedig, o Glastonbury i stadiwm Swalec SSE ddydd Sul, bod torfeydd yn canu enw Jeremy Corbyn. Mae prif egwyddor y Blaid Lafur, dros y llawer ac nid yr ychydig, nawr wedi dod yn alwad wladgarol i'r gad.

Felly, ble y bydd a ble y mae diwedd y prynu ffafrau hyn gan y Torïaid? Ac rwy’n ailadrodd fy nghwestiwn: a oes unrhyw un o ddifrif yn meddwl na fydd y DUP yn ôl am fwy? Mae hyn i gyd ar wahân i hanes arswydus y DUP, y soniwyd amdano, ar gydraddoldeb, erthyliad, newid yn yr hinsawdd ac agwedd Fictoraidd at hawliau pobl hoyw.

Rydym i gyd yn gwybod bod y Prif Weinidog, fel y nododd George Osborne yn gofiadwy, yn ‘farw ar ei thraed’. Prif Weinidog sy’n farw ar ei thraed a Llywodraeth sombi. Yn wir, mae'r parlys yn Stryd Downing mor ddrwg nes bod rhai’n dyfalu y bydd y Canghellor yn dod yn Brif Weinidog dros dro, a dewch inni beidio ag anghofio bod ‘Spreadsheet Phil’ ar fin cael ei P45 cyn i'r Prif Weinidog ddioddef canlyniad etholiad mor dila. Sut y gall y cysgod gwag hwn o Brif Weinidog herio trafodwyr hirben a phrofiadol iawn y DUP? Fel y dywedais, dywedodd Syr Nicholas Macpherson, cyn bennaeth y Trysorlys, a adawodd ei swydd fel Ysgrifennydd Parhaol y llynedd,

Dim ond blaendal yw’r £1 biliwn i Ulster. Bydd y DUP yn ôl am fwy ... dro ar ôl tro ... Mae ganddynt hanes mewn materion o'r fath.

Mae'r cytundeb hyder a chyflenwad hwn rhwng y Torïaid a’r DUP yn wirioneddol warthus, ac yn fy marn i, mae’n feddargraff i’r Llywodraeth Dorïaidd hon. Yn wir, byddai Bruce Reynolds a Ronnie Biggs wedi bod yn falch o’r lladrad dwyn a dianc hwn sydd wedi cael ei wneud ar Drysorlys y DU, ond yn anffodus, Cymru yw dioddefwr y lladrad gwleidyddol mawr hwn. Prif Weinidog, rwy’n gwybod na wnewch sigo na methu yn eich ymdrechion i sefyll dros Gymru a sefyll dros ein dinasyddion yng Nghymru. Mae'n iawn y dylai unrhyw gyllid sy'n mynd i Ogledd Iwerddon olygu bod Cymru yn cael ei chyfran deg o dan fformiwla Barnett, ac mae'n wir bod pobl Cymru wedi cael llond bol o'r Torïaid yn pregethu nad oes dewis arall ond cyni. Felly, rwy’n galw ar arweinydd y Ceidwadwyr Cymreig i wrthod darganfyddiad y Prif Weinidog o’r goeden arian hud, sy'n creu cawodydd o aur i’w hachub ei hun, ond yn rhoi dail marw i bobl mewn tlodi. Nid yw Theresa May, rydym yn gwybod, yn gyfaill i arweinydd y Torïaid Cymreig, ond yn sicr, yn sicr, dydy hi ddim yn gyfaill i bobl Cymru.