8. 7. Dadl: Ystyried yr Achos dros Drethi Newydd yng Nghymru

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:46 pm ar 4 Gorffennaf 2017.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Huw Irranca-Davies Huw Irranca-Davies Labour 5:46, 4 Gorffennaf 2017

(Cyfieithwyd)

Fel llawer o bobl eraill, rwy’n croesawu’r ddadl hon yn gynnes. Rwy’n croesawu’r ddadl, oherwydd mae wedi rhoi rhyddid inni, fel Cynulliad, i grwydro ychydig a dweud, ‘Wel, dydyn ni ddim yn ofni taflu rhai o'r pethau hyn allan i'r agored,’ mewn ffordd, rhaid imi ddweud, sydd wedi darogan hyn gyda'r dreth ar gyfer da. Dyna’r ateb, Mark, yr oeddech yn chwilio amdano. Nid dim ond treth i brofi i weld a yw'r cylchedau’n rhedeg yn iawn a’r goleuadau’n cynnau yw hon; mae'n dreth go iawn ar gyfer da, ac rwy’n meddwl mai rhan o'r ddadl hon yw cyflwyno rhai o'r syniadau hynny ynglŷn â’r hyn y gallai fod, ac mae’n bosibl iawn y bydd y model y mae Simon newydd ei ddweud yn y fan honno nawr.

Rydym yn gwybod bod y dreth ar fagiau plastig yng Nghymru wedi gwneud lles, ac wedi cael effaith aruthrol ar gyfraddau ailgylchu a lleihau nifer y bagiau plastig a oedd yn mynd i mewn i'r gwastraff yn yr amgylchedd naturiol ac yn y blaen. Felly, mae’n ddigon posibl ei fod yn estyniad rhesymegol o hynny, ond gallai fod rhai eraill sy'n ymwneud â gofal cymdeithasol. Y pwynt yw ei bod yn dreth er da, ond mae'n iawn ein bod yn profi'r system. Rwy'n meddwl bod y Gweinidog yn llygad ei le, ac rydym yn gwneud hyn wrth gamu i fyny at y marc yma, i annog y Gweinidog, mewn rhai ffyrdd, i ddweud, ‘Gwnewch hyn, ond dewiswch yr un iawn.’ Rwy'n meddwl ei fod yn iawn i wneud hynny gyda gofal, i ymgynghori wrth fwrw ymlaen â hyn, er mwyn inni brofi rhai o'r syniadau ynglŷn â’r hyn a fyddai orau i fudd y cyhoedd.

Byddwn yn dweud wrth wneud hynny, fodd bynnag, bod angen inni warchod rhag rhai pethau. Un yw canlyniadau anfwriadol, ac o fewn hynny, gyda llaw, er fy mod o blaid trethi ac ardollau amgylcheddol, mae'n rhaid inni eu cynllunio mewn ffordd ofalus, er mwyn sicrhau nad oes canlyniadau anfwriadol. Felly, pe bai, er enghraifft, syniad Simon yno, ac un sydd wedi cael ei argymell gan lawer o grwpiau amgylcheddol, yn un a fyddai’n berthnasol ymhen ychydig fisoedd ac mai hwnnw oedd yr un y byddem yn ei ddefnyddio i brofi'r system, gadewch inni hefyd wneud yn siŵr nad yw'n creu goblygiadau anfwriadol.

Yn ail, byddwn yn dweud, gadewch inni wneud yn siŵr—yn enwedig mewn cyfnod pan fyddwn yn gwybod, fel bob amser, bod pobl yn ei chael hi'n anodd—nad oes dim byd atchweliadol am unrhyw un o'r cynigion yr ydym yn eu cyflwyno, ac yn ddelfrydol, byddent yn flaengar yn hytrach nag atchweliadol. Ac nid dim ond i unigolion ond hefyd i fusnesau, nad yw cost cydymffurfio ag unrhyw drethi newydd yn rhy feichus. Bydd yn cael effaith; ni allwch osgoi hynny gyda threth, os yw’n effeithio ar fusnes, ond nad yw'n rhy feichus—ei bod o fewn yr hyn y byddem yn ei ystyried yn gymesur.

Yn olaf, wrth gwrs, fel y nodwyd nid yn unig heddiw, ond hefyd ym mhapur y Sefydliad Bevan, yr holl agweddau hynny ar: a yw o fewn ein cymhwysedd datganoledig; a yw’n ymdrin â materion trawsffiniol; a yw’n ymdrin â materion o osgoi talu treth, ac yn y blaen? A byddwn yn dweud, yn ychwanegol at y cynigion sydd o fewn hwn, gadewch inni ychwanegu rhai at y cymysgedd fel awgrymiadau. O fewn hwn mae'n sôn am ardoll twristiaeth. Mae gen i yn bersonol rai pryderon ynghylch hynny a’r canlyniadau anfwriadol o ran enw da’r wlad ac yn y blaen. Bu de-orllewin Lloegr yn edrych arno am gyfnod. Tomen enfawr, enfawr o dwristiaid yn mynd i’r rhan honno o’r wlad dros fisoedd yr haf ac yn y blaen, wrth gwrs fe allech chi godi ardoll twristiaeth, ond os mai dyna’r unig le yn y wlad ag ardoll twristiaeth o fewn y Deyrnas Unedig, wel mae’r effaith yno ar enw da a phroffil yr ardal fel sector twristiaeth yn eithaf diddorol, ond mae rhai manteision iddo. Arloesi—[Torri ar draws.] Mae'n ddrwg gennyf.