Part of the debate – Senedd Cymru am 5:46 pm ar 5 Gorffennaf 2017.
Wel, rydym yn sicr yn anghytuno ar y mater hwnnw, gan fy mod yn credu bod y weithdrefn adrodd i unigolion hyd yn oed gamu dros y marc i roi gwybod am droseddau casineb yn ddewr iawn yn y lle cyntaf—a’u bod yn cael eu cofnodi’n briodol yn y DU.
Rydym i gyd wedi gweld hanes o droseddau casineb yn ailadrodd dro ar ôl tro: esgyniad Hitler a’r Natsïaid; rydym wedi cael Oswald Mosley ac Undeb Ffasgwyr Prydain; y Ffrynt Cenedlaethol; a’r BNP, fel y nododd yr Aelod. Ac rwy’n meiddio dweud bod cyhuddiadau wedi bod ynglŷn ag UKIP hefyd yn yr ymgyrch y buoch yn rhan ohoni’n ddiweddar: ‘cymryd ein gwlad yn ôl’, ‘y pwynt torri’, ‘cymryd ein ffiniau yn ôl’, a ‘ffoaduriaid’. Rwy’n credu ei bod wedi bod yn eithaf ffiaidd, y ffaith eich bod yn cyflwyno’r ddadl hon yn y Siambr heddiw, gan fy mod yn meddwl y dylem i gyd gyda’n gilydd wrthod y ffaith fod unrhyw fath o droseddau casineb, yn wir, yn dderbyniol.
Yn ddiweddar, mynychais y fforwm cymunedau ffydd, a rhoddodd yr Athro Williams o Brifysgol Caerdydd gyflwyniad diddorol i fforwm hil Cymru y mis diwethaf ar yr ymchwil i batrymau troseddau casineb a chyflawnwyr troseddau casineb. Canfu fod cyfran fach iawn o gyflawnwyr troseddau yn eithafwyr sy’n dilyn eu hagenda ragfwriadol eu hunain o gasineb a rhagfarn, ond yr hyn a ganfu, Llywydd, oedd bod llawer o bobl gyffredin yn gweithredu o deimladau mwy greddfol o ddicter neu ddiffyg ymddiriedaeth.
Felly, beth sy’n digwydd a beth sydd wedi digwydd, yn enwedig ers 2015, i fynd â phobl gyffredin dros y pwynt tipio hwn? Wel, rwyf wedi nodi’r materion sy’n ymwneud â rhethreg gwleidyddiaeth, sydd wedi bod yn amlwg. Ers 2015 rydym wedi gweld cynnydd ar draws y DU yn y defnydd o gyfryngau ymrannol. Cyfeiriais at beth o hynny yn gynharach. Mae mewnfudwyr yn cael eu beio am y wasgfa ar wasanaethau cyhoeddus ac incwm aelwydydd yn deillio o doriadau ariannol di-baid Llywodraeth y DU. Llywydd, mae’r rhethreg wedi cymryd y pryder gwirioneddol ynglŷn â therfysgaeth, ac wedi gosod y bai ar bob Mwslim heb gydnabod y credoau heddychlon sy’n ganolog i Islam. Cafodd ymfudwyr y bai am ddiffyg sicrwydd swydd a swyddi ar gyflog gweddus i weithwyr heb lawer o sgiliau sy’n arwain at gontractau dim oriau a cheisio lleihau hawliau gweithwyr a budd-daliadau—unwaith eto, rhywbeth a gafodd lawer o sylw yn eich ymgyrch, ar eich posteri, ar eich cerbydau wrth i chi yrru o gwmpas, ar eich taflenni—gan ledaenu, rwy’n credu, casineb i mewn i’n gwlad. Yn erbyn y cefndir hwn, Llywydd, mae rhai pobl wedi gadael i’w rhwystredigaeth a’u dicter am y sefyllfa y maent ynddi orlifo i gam-drin pobl ac aflonyddu ar bobl o gefndiroedd gwahanol i’w cefndir hwy eu hunain. Maent yn teimlo eu bod wedi cael trwydded i weithredu.
Felly, beth a wnawn? Yn y dyddiau ar ôl ymosodiadau troseddau casineb neu derfysgaeth, gwelwn ymchwydd o gefnogaeth ac undod â phobl yr effeithiwyd arnynt. Pan welwn yr ochr waethaf i’r natur ddynol, mae’n galonogol ein bod hefyd yn gweld yr ochr orau i’r natur ddynol yn camu i’r bwlch i ddangos ei bod yn gryfach ac yn fwy uchel ei chloch. Rwy’n awgrymu, Llywydd, fod rhoi mwy o lais i’r negeseuon cadarnhaol hyn a’u lledaenu fwyfwy yn un o’r ffyrdd gorau o atal troseddau casineb. Byddwn yn gobeithio y gallai’r Siambr hon ddod at ei gilydd a chefnogi cymuned ddewr a chryfach ar draws y byd. Diolch yn fawr. Diolch.