A gaf fi roi croeso cynnes i’r cynnig hwn a chanmol Bethan am ei gyflwyno ac am siarad mor huawdl a chydag angerdd mawr dros yr achos hwn? Rwy’n credu bod ysgolion yn allweddol i gefnogi gofalwyr ifanc a sicrhau nad yw eu rolau gofalu’n lleihau eu cyfleoedd bywyd o ganlyniad i gyrhaeddiad addysgol gwael. Yn aml, byddant angen llawer o hyblygrwydd, ni fydd ganddynt strwythur penodol, a byddant angen anogaeth a chymorth pellach i gyrraedd y gwahanol gerrig milltir addysgol a osodir ar eu cyfer.

Hoffwn ganmol yr holl ystod o sefydliadau sy’n cymryd diddordeb yng ngwaith gofalwyr ifanc. Rwy’n credu bod yr holl sector gofalwyr yn meddu ar allu mawr i ymgyrchu o dan y sefydliadau ymbarél hyn, fel y gynghrair cynhalwyr, a chyfeiriodd Bethan at Gymdeithas y Plant, ac rwyf newydd weld y ddogfen Supporting young carers and their families: an introductory guide for professionals’. Wrth gwrs, bydd llawer o weithwyr proffesiynol mewn cysylltiad â gofalwyr ifanc yn ddiarwybod iddynt, ac mae’n bwysig ein bod yn lledaenu gwybodaeth gyffredinol o’r fath. Ond mewn ysgolion, rwy’n credu bod canllawiau penodol iawn yn briodol. Mae ysgolion—mae’n rhwydwaith ardderchog y gallwn ddarparu’r canllawiau hyn ar ei gyfer, ac nid wyf yn gweld pam na ddylai’r holl ysgolion uwchradd yng Nghymru gael aelod o’u tîm o uwch-reolwyr sy’n gyfrifol am sicrhau bod ganddynt bolisi da ar gyfer gofalwyr ifanc. Dylai’r corff llywodraethu wybod am hynny, ac yna dylem wybod pa fath o gamau sy’n cael eu rhoi ar waith i gefnogi ac annog gofalwyr ifanc, ac yna, lle bo angen, os yw eu haddysg ar ei hôl hi mewn cyfnod o argyfwng neu beth bynnag, fod cynlluniau ar waith i unioni’r sefyllfa honno.

Felly, credaf fod hynny’n bwysig tu hwnt. Rwyf hefyd yn credu y gallai syniadau penodol eraill fel cerdyn adnabod gynnig ffordd ymlaen. Nawr, mae yna—a chyfeiriodd Bethan at hyn—sensitifrwydd yma: nid yw’n cael ei groesawu bob amser oherwydd gallai gael ei weld fel bathodyn nad ydych yn arbennig o awyddus i’w gael. Ond rwy’n credu y dylem ei ystyried fel ffordd i gael mynediad at wasanaethau penodol ac i sicrhau bod gweithwyr proffesiynol yn sylweddoli mai dyma yw’r achrediad—nid oes yn rhaid i chi wirio gyda rhiant neu warcheidwad neu beth bynnag wedyn, neu gellid ei ddefnyddio yn y fferyllfa, er enghraifft, i allu casglu cyffuriau presgripsiwn. Felly, rwy’n credu bod angen archwilio’r cerdyn adnabod yn ofalus iawn.

Nawr, rydym wedi bod yma o’r blaen, ac rwy’n gobeithio y bydd y Gweinidog yn gallu ymateb i’r manylion penodol sydd gennyf. Penderfynodd y fenter flaenorol fwy neu lai y dylai barhau ar sail awdurdod lleol, ac er y gallaf ddeall pam y byddech yn treialu hynny, nid wyf yn credu bod unrhyw gysondeb wedi bod—nid wyf yn credu bod llawer o awdurdodau lleol yn gwybod ei fod yn bodoli. Nid wyf wedi gweld unrhyw dystiolaeth o arferion gorau’n cael eu lledaenu, felly rwy’n credu, efallai, mai dull cenedlaethol sy’n briodol bellach.

Yn olaf, rwyf am adleisio’r angen am ofal seibiant da—i’r person sy’n derbyn gofal, ond hefyd ar gyfer y gofalwr ifanc, fel eu bod yn cael bywydau llawn a chyfleoedd priodol i ddatblygu’n iach wrth iddynt gyflawni’r cyfrifoldebau gofalu y maent yn ddigon hapus i’w cyflawni, y rhan fwyaf ohonynt, os ydynt yn cael cymorth priodol.