Fel y dywedodd arweinydd yr wrthblaid ddoe, nid oes llawer o dystiolaeth y bydd y parc busnes £100 miliwn a gyhoeddwyd i leddfu ergyd y siom yn sgil Cylchffordd Cymru yn creu’r 1,500 o swyddi a addawyd neu’n adfywio Blaenau Gwent, o ystyried hanes Llywodraeth Cymru o greu swyddi newydd yn y rhan hon o Gymru. Dyma’r cwestiwn: pa hyder a ddylai fod gennym y bydd Llywodraeth Cymru yn rhoi blaenoriaeth i reoli risg yn effeithiol ac arferion gorau cyfrifyddiaeth yn y dyfodol, ar ôl ei methiant i wneud hynny gyda Chylchffordd Cymru? A dyma rwy’n pryderu yn ei gylch hefyd: y bydd y bennod hon yn effeithio’n negyddol iawn ar yr hyder y gallem ei weld mewn prosiectau eraill ledled Cymru hefyd. Rydym yn gwybod bod TVR yn gwrthod cadarnhau y bydd eu cytundeb ceir newydd yn datblygu yng Nghymru o gwbl.

Felly, rwy’n dweud wrth y Llywodraeth: mae’n rhaid i chi anfon neges gadarnhaol yn awr eich bod yn agored i fusnes â gweddill y byd. Hoffwn weld Llywodraeth Cymru yn gwrthbwyso’r pryderon hyn ar unwaith drwy nodi’n glir sut y mae’n bwriadu cynyddu hyder buddsoddwyr mewn prosiectau adfywio yn sgil y penderfyniad yr wythnos diwethaf. Byddwn yn awyddus hefyd i ofyn i Ysgrifennydd y Cabinet esbonio ei resymeg dros beidio â darparu neu gyhoeddi ymateb Llywodraeth Cymru i ymgynghoriad y DU ar y strategaeth ddiwydiannol. Gwn fod Ysgrifennydd y Cabinet wedi dweud yn y Siambr y byddai’n sicrhau ei fod ar gael i’r Aelodau. Eto i gyd y cyfan sydd gennym fel Aelodau yw llythyr eglurhaol at yr Ysgrifennydd Gwladol, ac nid manylion y strategaeth ddiwydiannol. A allwch ddweud wrthym ac esbonio pam ar y ddaear na allwch roi copi i ni o ymateb Llywodraeth Cymru i ymgynghoriad Llywodraeth y DU ar y strategaeth ddiwydiannol?

Rwy’n credu bod bargeinion dinesig Caerdydd ac Abertawe yn allweddol ar gyfer adfywio, fel y mae Bwrdd Uchelgais Economaidd Gogledd Cymru hefyd. Gwn fod fy nghyd-Aelodau’n awyddus i fynd i’r afael â rhai pwyntiau yn hynny o beth, sy’n fy arwain i archwilio ychydig mwy ar y canol coll—bachais hynny gan Adam Price a soniodd amdano y bore yma yn y pwyllgor—ychydig mwy am y canol coll. Mae’n drueni nad yw Eluned Morgan yma, oherwydd lansiwyd ei gwaith yr wythnos diwethaf mewn perthynas â Chymru wledig. Felly, byddai wedi bod yn ddefnyddiol i Eluned Morgan gymryd rhan yn y ddadl hon heddiw. Darllenais ei hadroddiad gyda diddordeb mawr. Rwy’n derbyn ei bod wedi gofyn i mi am fy adborth hefyd. Rwy’n credu bod digon yno sy’n haeddu ei ystyried. Mae’n amserol hefyd efallai fod Pwyllgor yr Economi, Seilwaith a Sgiliau yn cyflawni gwaith ar fargeinion dinesig ac economïau rhanbarthol Cymru. Mae gennym dystiolaeth gan Grŵp Gweithgynhyrchu Canolbarth Cymru a hefyd Tyfu Canolbarth Cymru. Yn wir, fe wnaethant roi tystiolaeth i’n pwyllgor y bore yma.

Ceir peth tystiolaeth a welir yn rheolaidd drwy gydol ein sesiynau pwyllgor, tystiolaeth rwy’n ei gweld yn rheolaidd fel Aelod Cynulliad dros ganolbarth Cymru wledig, ac a gafodd ei dwyn i fy sylw ynglŷn ag ymdrin â heriau canolbarth Cymru. Un o’r materion hynny, wrth gwrs, yw’r diffyg tir sydd ar gael ar gyfer ehangu busnesau. Mae hon yn thema gyffredin sy’n dod i fy sylw’n aml iawn. Yn wir, fel tystiolaeth o hynny, ceir rhestr aros o fusnesau sydd am ehangu. Mae rhai ohonynt wedi bygwth mynd dros y ffin i Swydd Amwythig ac mae rhai ohonynt wedi gwneud hynny. Rydym yn awyddus i gadw’r busnesau hyn yng nghanolbarth Cymru. Felly, mae’n ymwneud â sicrhau bod tir ar gael ar gyfer ehangu busnesau. Wrth gwrs, ceir gwelliannau sydd angen eu gwneud ar frys ar y band eang a chysylltedd symudol sy’n effeithio ar ganolbarth Cymru, yn enwedig Powys a Cheredigion, yn fwy nag unrhyw ran arall o Gymru. Ceir busnesau nad ydynt yn ehangu ac nad ydynt yn dod i ganolbarth Cymru o ganlyniad i fethu cael digon o fand eang.

Rwyf hefyd yn credu bod yn rhaid inni edrych ar heriau unigryw canolbarth Cymru yn ogystal. Rwy’n credu bod yn rhaid inni gael cymorth penodol ar gyfer busnesau bach. Rydym yn gwybod, pro rata, fod yna ganran uchel o fusnesau bach yng nghanolbarth Cymru. Nid oes cymaint o fusnesau mawr, ond mae’r busnesau bach hynny yno, ac mae ganddynt eu heriau penodol hefyd. Felly, rydym angen rhywbeth sydd wedi’i becynnu’n benodol ar eu cyfer hwy. Un o’r heriau penodol eraill, rwy’n meddwl, i ganolbarth Cymru, yw nad oes gennym lawer o ddiweithdra, sydd i’w groesawu wrth gwrs. Ond yr hyn sydd ei angen arnom yw swyddi sy’n talu’n well. Rydym angen swyddi sy’n talu’n well am yr holl resymau amlwg, ond byddwn yn dweud hefyd ein bod angen swyddi sy’n talu’n well i ddatrys materion eraill sy’n effeithio ar y Gymru wledig—er enghraifft, recriwtio meddygon teulu. Mae gennym feddygon teulu sydd â phartneriaid, gwŷr neu wragedd sy’n weithwyr proffesiynol yn ogystal, sydd hefyd eisiau dod, ond a fyddai’n gorfod cael swyddi sy’n talu’n well hefyd er mwyn eu denu i’n hardal. Felly, mae angen swyddi sy’n talu’n well am nifer o resymau yn ogystal â’r rhai amlwg.

Y mater arall sy’n aml yn codi hefyd, wrth gwrs, yw gwella sgiliau pobl. Mae gennym ganran uchel iawn o fusnesau nad ydynt yn teimlo bod ganddynt y sgiliau iawn yn y gymuned leol i dyfu eu busnesau. Mae cadw sgiliau’n broblem hefyd. Mae gennym lawer o bobl ifanc yn symud allan. Nid ydym am iddynt symud allan; rydym am iddynt aros yng nghanolbarth Cymru. Felly, mae angen cael strategaeth hefyd, rwy’n meddwl, i adfywio canolbarth Cymru a rhai o’r pwyntiau hynny hefyd.

Felly, i orffen, hoffwn ddweud fy mod yn gobeithio y bydd Ysgrifennydd y Cabinet yn dweud ychydig mwy wrthym heddiw hefyd am y strategaeth economaidd hirddisgwyliedig—pa bryd y daw honno ger ein bron inni ei chraffu fel Aelodau Cynulliad. Rwy’n edrych ymlaen yn fawr at y ddadl y prynhawn yma yn y Siambr.