Part of the debate – Senedd Cymru am 3:35 pm ar 19 Medi 2017.
Mae'r Aelod yn hollol gywir. Y newid mawr, rwy’n credu, a ddigwyddodd yn ystod y blynyddoedd diwethaf yw cyflymder y newid. Ni fyddai wedi bod yn anodd rhagweld yn y 1970au bod glo—yn arbennig glo—yn dirywio. Ni allai neb fod wedi rhagweld y colli swyddi sydyn a ddigwyddodd, ond dyna fu’r duedd ers 1914. Yr hyn yr ydym ni’n ei weld yn awr yw cyflymder newid na fyddai wedi ei ystyried yn bosibl yn y 1970au. Ddeng mlynedd yn ôl, nid oedd y pwysau ar y sector manwerthu yr hyn y maen nhw yn awr, o ran cystadleuaeth o ffynonellau ar-lein, ac mae hynny'n rhywbeth y bu'n rhaid i'r sector manwerthu addasu iddo, yn llafurus iawn. Mae canolfannau galwadau o dan bwysau nawr mewn ffordd nad oedden nhw 10, 12 mlynedd yn ôl, wrth i dechnoleg wella. Yr her i ni, a Llywodraethau eraill, yw sicrhau, os bydd swyddi’n cael eu colli yn y meysydd hynny, bod swyddi eraill yn cael eu creu mewn mannau eraill, yn amlwg, ac mae hynny'n rhywbeth yr ydym ni’n ymwybodol iawn ohono.
Un o'r diwydiannau lle rydym ni'n arweinwyr byd mewn gwirionedd yw yswiriant—nid yn unig o ran cwmnïau unigol, ond gwefannau cymharu. Un o'r heriau y mae yswirwyr yn ei hwynebu yw ceir heb yrrwr—ceir sy'n gallu gyrru eu hunain. Beth y mae hynny'n ei olygu o ran asesu risg yswiriant? Sut ydych chi'n cyfrifo'r premiwm? Pwy sy’n atebol? Ond mae'r pethau hyn yn cael eu hystyried ar hyn o bryd, gan ein bod ni'n gwybod, ymhen 10 mlynedd—yn gynt na hynny, mae’n debyg—y bydd hon yn broblem wirioneddol. Felly, mae'n hollol gywir i ddweud bod heriau yn y fan honno, mae'n debyg nad ydyn nhw hyd yn oed wedi eu rhagweld eto, y mae'n rhaid eu cydnabod mor gyflym â phosib—rhai sy'n ymddangos yn bell, ond y byddan nhw ar ein gwarthau mewn dim o amser. Rydym ni'n barod iawn am yr her honno, er mwyn sicrhau, lle gwelwn newid yn digwydd, ein bod yn gwybod bod Cymru'n barod ar gyfer y newid hwnnw, a’n bod ni’n gwella sgiliau ein pobl, er mwyn sicrhau eu bod yn gallu manteisio ar y newidiadau hynny, mewn byd sy'n newid yn gyflym.