Part of the debate – Senedd Cymru am 6:31 pm ar 20 Medi 2017.
Gyda phob parch i’r Aelod, rwy’n meddwl mai’r hyn y dylem barhau i’w wneud yw cadw at y ffeithiau. Rydym yn gwneud llawer o ragdybiaethau am yr hyn sy’n digwydd yma. Mae’r digwyddiad dau ddiwrnod a gynhelir gan y Weinyddiaeth Gyfiawnder gyda’ch cymuned yn broses bwysig lle y gallwch ofyn y cwestiynau hynny’n effeithiol, a gobeithio y cânt eu hateb yn unol â hynny gan y Weinyddiaeth Gyfiawnder.
Llywydd, fel y soniais yn gynharach, mater i’r Weinyddiaeth Gyfiawnder yw’r cwestiynau’n ymwneud â’r ystâd garchardai. Nid yw’r rhain yn benderfyniadau i ni eu gwneud, ond cyn i ni wrthwynebu carchar modern ar ei ben dylem feddwl am gost hynny i garcharorion o Gymru, eu teuluoedd ac yn anad dim i’r cymunedau y byddant yn dychwelyd iddynt ar ôl cwblhau eu dedfryd. Ni ddylai hyd yn oed carcharorion a’u partneriaid, eu teuluoedd a’u plant orfod ymweld â hwy mewn sefydliadau nad ydynt yn gallu parchu urddas dynol carcharorion a’u teuluoedd yn llawn. Rwy’n credu y dylem sicrhau hynny i bawb.
Roedd y Weinyddiaeth Gyfiawnder yn rhagweld, pan fyddai’n weithredol, y bydd y datblygiad hwn yn creu tua 500 o swyddi newydd ac yn chwistrellu tua £11 miliwn y flwyddyn i’r economi leol. Mae’r rhain yn sicr yn faterion y dylid eu dwyn i sylw’r Weinyddiaeth Gyfiawnder. Fel y mae Dai Rees wedi ei ddweud, mae am weld y dystiolaeth ar hynny, ac rwy’n credu ei fod yn gwestiwn teg i’w ofyn. Mae cryn dipyn o dir amgen wedi’i ddyrannu at ddefnydd cyflogaeth yn yr ardal. Cyfeiriaf yr Aelodau at y cynllun datblygu lleol. Mae Llywodraeth Cymru wedi, ac yn mynd i barhau i ddarparu pecyn cymorth cynhwysfawr a fydd ar gael i gwmnïau yng Nghastell-nedd Port Talbot sy’n dymuno ehangu a thyfu. Fel yr ydym yn gwrthwynebu, yn y gwelliannau, yn ystod y ddwy flynedd ddiwethaf rydym wedi cynnig bron i £1.5 miliwn i naw o gwmnïau yn yr ardal honno, yn ogystal â £13 miliwn ar draws ystâd Tata Steel.
Llywydd, rwy’n cydnabod yr angen i symud ymlaen, ond o ran llifogydd, fel y gofynnodd yr Aelodau yn gynharach, mater i’r Weinyddiaeth Gyfiawnder—