3. 3. Datganiad: ‘Addysg yng Nghymru: Cenhadaeth ein cenedl — Cynllun Gweithredu 2017-21’

Part of the debate – Senedd Cymru am 3:22 pm ar 26 Medi 2017.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Kirsty Williams Kirsty Williams Liberal Democrat 3:22, 26 Medi 2017

(Cyfieithwyd)

Diolch, Lynne. Holl ddiben y ddogfen yw ymateb i feirniadaeth yr OECD am ddiffyg cyfathrebu blaenorol gan y ganolfan, a rhaid inni wrando ar hynny a’n dal ein hunain yn atebol am eglurder o ran y cyfathrebu hwnnw a chydlyniad ynghylch yr holl feysydd diwygio sy’n digwydd ar hyn o bryd. Mae llawer o ddiwygio, ac weithiau mae pobl yn gofyn y cwestiwn, ‘Wel, pam ac i ba ddiben?’ Os ydym ni’n dymuno i'r proffesiwn ymgysylltu â hyn, mae'n rhaid inni fod yn glir iawn ein hunain, a dyna beth mae'r cynllun yn ymroddedig i'w wneud.

Mae addysgu o safon yn gwbl ganolog i’r cynllun, ac rydym yn cychwyn, fel y gwyddoch, ar ystod o raglenni, ond dim ond i dynnu sylw at yr agwedd genedlaethol tuag at ddysgu proffesiynol a beth mae hynny'n ei olygu mewn gwirionedd. Felly, rydym yn gweithio gyda'r consortia addysg rhanbarthol ar hyn, ac mae tri phrif faes yr ydym yn canolbwyntio arnynt yn fras. Y cyntaf yw helpu pob athro i ddeall y cwricwlwm newydd a’r ymagweddau addysgu newydd yn llawn, a pharatoi amdanynt. Mae hynny pa un a ydych mewn ysgol arloesi ai peidio, oherwydd mae angen i’n holl athrawon ddeall nodweddion sylfaenol yr ymagwedd newydd hon at y cwricwlwm. Mae hynny eisoes ar y gweill, ac mae ein safonau addysgu proffesiynol newydd yn allweddol i gyflawni hyn, oherwydd maen nhw'n creu'r hawl honno i athrawon ddweud, ‘Mae gen i hawl i'r dysgu proffesiynol parhaus hwn drwy gydol fy ngyrfa.’

Mae yna sgiliau mwy penodol y bydd eu hangen ar bob athro, unwaith eto, ac mae'r rheini'n ymwneud ag asesu, dylunio’r cwricwlwm a'r cyfrifoldebau trawsgwricwlaidd y bydd ganddynt i gyflwyno'r cwricwlwm newydd hwn. Mae rhywfaint o'r gwaith hwnnw ar y gweill ar hyn o bryd, ond mae angen inni ddatblygu hynny ymhellach wrth inni symud ymlaen. Dyna un o'r rhesymau pam y mae angen inni addasu'r amserlen ar gyfer y cwricwlwm: i sicrhau bod y math hwnnw o gynnig dysgu proffesiynol ar gael yn gyson, ledled Cymru gyfan. Wrth gwrs, yna, bydd anghenion cymorth penodol yn codi o'r meysydd dysgu unigol a phrofiad sy'n benodol i bwnc neu’n benodol i faes dysgu a phrofiad. Felly, mae tair elfen i'r cynnig dysgu proffesiynol a fydd ar gael gennym.

Fel chi, Lynne, mae gen i ymrwymiad personol i les. Yr hyn yr ydym yn ei wybod yw na allwn ddisgwyl i blant wneud y gorau o'u cyfleoedd addysgol os ydynt yn ymdopi â phethau eraill yn eu bywyd. Ni allaf atal profedigaeth. Ni allaf atal rhieni rhai plant rhag gwahanu. Ni allaf atal trawma arall ym mywyd y plentyn hwnnw. Ond yr hyn y gallwn ei wneud yw helpu i sicrhau bod gan y plant hynny y gwydnwch sydd ei angen arnynt, felly pan fydd bywyd yn anochel yn rhoi amser anodd iddynt, a bydd amser anodd iddynt, bydd ganddynt adnoddau y gallant eu defnyddio i reoli'r sefyllfaoedd hynny’n briodol ac ymateb iddynt heb iddynt fod yn draul arnynt. Mae hynny i’n holl blant. Ni ddylem ddisgyn i mewn i'r trap o ddweud mai dim ond un math penodol o blentyn sy'n dioddef o hynny, oherwydd mae’r rhain yn wirioneddau cyffredinol. Dyna pam yr ydym yn gweithio ar draws y Llywodraeth. Bydd y prosiect newydd a gyhoeddwyd ddoe yn digwydd yn eich etholaeth yn Nhorfaen, ac ym Mlaenau Gwent ac yn ne Powys. Bydd Wrecsam a Sir Ddinbych a Cheredigion oll yn cymryd rhan yn y prosiect hwnnw, ac rydym yn gobeithio gweld y dysgu hwnnw—. Rydym yn ceisio dysgu oddi wrth hynny fel y gallwn sicrhau y caiff ei gyflwyno’n gyson ledled y wlad. Yn hollbwysig, wrth gwrs, mae'r cwricwlwm newydd yn cynnwys maes dysgu a phrofiad iechyd a lles, felly bydd hyn yn rhan annatod o'r hyn a wnawn yn ein hysgolion a bydd ganddo statws cyfartal i'r meysydd dysgu a phrofiad eraill o fewn y cwricwlwm. Dyna un o'r pethau cyffrous, rwy’n meddwl, o ran pam yr ydym yn bwrw ymlaen â hyn.

Estyn. Wel, wrth gwrs, rydym wedi cyhoeddi—. Rwy'n gefnogol iawn o'r adolygiad y maen nhw eu hunain wedi ei gyhoeddi, oherwydd oni bai bod Estyn ac arolygwyr yn cyd-fynd â'n cwricwlwm newydd, eto, bydd ysgolion yn dilyn yr hen arfer ac yn gwneud yr hyn y maent yn meddwl sydd ei angen gan Estyn. Felly, mae angen inni sicrhau bod ein trefn arolygu Estyn yn cyd-fynd â'n cwricwlwm newydd, fel nad oes anghysondeb a dryswch i ysgolion, a chawn adroddiad yr adolygiad y flwyddyn nesaf.