Diolch yn fawr, Cadeirydd. Hoffwn innau hefyd ddiolch i Joyce Watson am ddewis y pwnc hwn fel ei dadl fer yr wythnos hon. Rydym yn gwybod y gall fflachlifoedd gael effeithiau dinistriol ar fywydau’r rhai sy’n dioddef yn eu sgil a dyna pam ei fod yn faes blaenoriaeth ar gyfer y Llywodraeth hon. Adlewyrchir hyn yn ein hymrwymiad, yn ‘Symud Cymru Ymlaen’, i barhau i fuddsoddi mewn gwaith amddiffyn rhag llifogydd a rhoi camau pellach ar waith i reoli dŵr yn well yn ein hamgylchedd. Dengys ymchwil y bydd newid yn yr hinsawdd yn y dyfodol yn peri i lefel y môr godi, stormydd mwy dwys, ac yn arwain hefyd at fwy o fflachlifoedd. Felly, mae angen inni barhau i weithio gyda’n gilydd i leihau’r risg hon, helpu cymunedau i addasu, ac i adeiladu ein gallu i’w gwrthsefyll.

Yn gynharach y mis hwn, gwelsom nifer o ddigwyddiadau llifogydd ynysig o ganlyniad i fflachlifoedd sydyn yn Sir Benfro a Cheredigion a Gwynedd. Rwy’n cydymdeimlo â’r bobl yr effeithiwyd arnynt ac a welodd eu cartrefi dan ddŵr. Felly, rydym yn parhau i gynorthwyo awdurdodau lleol a Cyfoeth Naturiol Cymru i adeiladu gallu i wrthsefyll digwyddiadau o’r fath. Yn ddiweddar, cyhoeddais gyllid refeniw ychwanegol o £1.2 miliwn i awdurdodau lleol a Cyfoeth Naturiol Cymru i gefnogi gwaith ar gynnal archwiliadau o asedau a chynnal a chadw cyn y gaeaf, fel y gallwn sicrhau ein bod yn gwbl abl i wrthsefyll llifogydd. Mae’r gwaith rheoli risg llifogydd hanfodol hwn yn sicrhau bod asedau’n parhau i weithredu’n effeithiol mewn tywydd garw, ac rwy’n falch bod nifer y rhai a fanteisiodd arno wedi bod mor gadarnhaol.

Felly, mae gennym setliad cyfalaf pedair blynedd bellach, sy’n golygu, dros oes y Llywodraeth hon, y byddwn yn buddsoddi dros £144 miliwn o gyfalaf gydag awdurdodau lleol a Cyfoeth Naturiol Cymru i leihau’r perygl o lifogydd ac erydu arfordirol. Ynghyd â’r rhaglen rheoli risg arfordirol, golyga hyn fuddsoddiad posibl o £256 miliwn drwy ein rhaglenni llifogydd. Y flwyddyn ariannol hon, cwblheir cynlluniau sylweddol yn Nhrebefered, Llanelwy, yr Aber Bach, a Phontarddulais a fydd yn lleihau’r perygl o lifogydd i dros 800 eiddo. Rwyf hefyd wedi ymrwymo £1 filiwn o gyllidebau llifogydd blynyddol i awdurdodau lleol yn gynharach eleni i wneud gwaith cynnal a chadw hanfodol ar raddfa fach. Rwy’n meddwl bod y grant wedi cael croeso mawr gan awdurdodau lleol, oherwydd eu bod yn cydnabod, er bod y cynlluniau mawr gwerth uchel yn hanfodol wrth gwrs—. Rwy’n credu bod gwaith llai yr un mor bwysig ar lefel leol, yn enwedig os ydym yn mynd i leihau’r perygl o fflachlifoedd.

Felly, mae parhau i allu gwrthsefyll llifogydd yn ymwneud nid yn unig â’n buddsoddiad mewn asedau, mae hefyd yn cynnwys y gwaith hanfodol y mae Cyfoeth Naturiol Cymru ac awdurdodau lleol yn ei wneud gyda chymunedau i’w gwneud yn ymwybodol o’r risgiau y maent yn eu hwynebu a sut y gallant baratoi.

Gwnaeth Joyce Watson bwynt penodol am newidiadau a wnaed i hawliau datblygu a ganiateir i ganiatáu arwynebau mân-dyllog yn unig mewn gerddi blaen heb fod angen gwneud cais am ganiatâd cynllunio. Gwyddom fod hyn wedi annog y defnydd o fathau o arwynebau sydd wedyn yn helpu i leihau dŵr ffo a lleihau perygl llifogydd i eiddo. Rydych yn hollol gywir: nid yw hynny’n berthnasol i gefn adeiladau. Nid yw ychwaith yn berthnasol i ochrau adeiladau. Felly, mae’n rhywbeth y buaswn yn sicr yn hapus iawn i edrych arno.

Mae Mike Hedges yn codi’r pwynt y dylem fod yn plannu mwy o goed. Ni allaf anghytuno â chi ar hynny, Mike, ac yn sicr, rwy’n credu ei bod yn drafodaeth rwy’n ei chael. Nid wyf yn credu ein bod yn plannu digon o goed. Rwyf wedi bod o flaen y pwyllgor rydych yn ei gadeirio, Mike, mewn perthynas â’r mater hwn. Mae arnom angen mwy o goed am nifer o resymau, ac mae hyn, yn amlwg, yn un ohonynt.

Rhan o’n dull o reoli risg llifogydd yng Nghymru yw’r gydnabyddiaeth o’r hyn y gall yr amgylchedd naturiol ei wneud i ddal dŵr yn ôl, lleihau dŵr ffo, a lleihau faint o ddŵr sy’n mynd i mewn i’n hafonydd pan fydd hi’n bwrw glaw. Felly, gall cynlluniau fel plannu coed, creu mannau storio, a gwell defnydd o ddraenio cynaliadwy, helpu i leihau’r perygl o fflachlifoedd, felly rydym yn annog mwy o reolaeth risg llifogydd naturiol drwy ein strategaeth genedlaethol ar gyfer rheoli risg llifogydd ac erydu arfordirol yng Nghymru. Yn ogystal, bydd yr Aelodau’n gwybod am fy mholisi adnoddau naturiol a gyhoeddwyd yn ddiweddar, ac mae hwnnw, unwaith eto, yn amlinellu cyfleoedd i reoli llifogydd gan ddefnyddio technegau o’r fath. Fodd bynnag, yn anffodus, fe wyddom na allwn atal pob fflachlif, ond gallwn roi cynlluniau a phrosesau cynnal a chadw ar waith i leihau’r tebygolrwydd y byddant yn digwydd, a gweithio gyda natur i reoli dŵr yn fwy effeithiol, yn ein hamgylcheddau trefol a gwledig fel ei gilydd.