Part of the debate – Senedd Cymru am 3:19 pm ar 27 Medi 2017.
Diolch i chi, a diolch i’r holl Aelodau am eich cyfraniadau heddiw, ac yn arbennig i aelodau Pwyllgor yr Economi, Seilwaith a Sgiliau am eu hadroddiad a’r gwaith craffu gwerthfawr iawn y mae’r pwyllgor wedi’i wneud ar y mater pwysig hwn. Hoffwn gofnodi fy niolch yn arbennig hefyd i Gadeirydd y pwyllgor y credaf ei fod wedi arwain gwaith ardderchog mewn ffordd hollol ddiduedd a gwrthrychol.
Dros yr haf, bûm yn rhan o drafodaethau cymhleth, a dadleuol ar adegau, fel y byddwch wedi gweld, gyda’r Ysgrifennydd Gwladol dros Drafnidiaeth. Ond fy mlaenoriaeth yw sicrhau ffordd ymlaen sydd er budd gorau pobl Cymru. Nawr, yn gyntaf, hoffwn grybwyll yn fyr o ble rydym wedi dod gyda’r fasnachfraint bresennol. Mae Aelodau eisoes wedi nodi’r twf anhygoel yn nifer y teithwyr, sydd wedi cynyddu 60 y cant rhwng 2003 a 2017. Mae’n ffaith syfrdanol fod Llywodraeth Cymru, ers 2011, wedi buddsoddi £200 miliwn yn y rhwydwaith, er gwaethaf y ffaith bod seilwaith rheilffyrdd yn parhau i fod yn faes nad yw wedi cael ei ddatganoli.
Wrth edrych ymlaen, mae angen i ni sicrhau y gall ein rhwydwaith hwyluso twf, ac rwy’n croesawu eich safbwyntiau yn yr adroddiad i fy nghynorthwyo i gyflawni hyn. Fy uchelgais yw gosod y sylfaen ar gyfer rhwydwaith o seilwaith trafnidiaeth ledled Cymru, ac yn enwedig yn ardal y metro, sydd â’r potensial i gyflawni newid sylweddol yn y ffordd y gallwn ddefnyddio trafnidiaeth, ac yn ardal metro de Cymru, i ddatblygu model a all weithredu fel glasbrint ar gyfer rhannau eraill o Gymru.
Rwy’n cytuno â 10 blaenoriaeth y pwyllgor ar gyfer caffael gwasanaeth rheilffordd newydd Cymru a’r gororau. Caiff y rhain eu hadlewyrchu yn ein gofynion ar gyfer y fasnachfraint reilffyrdd nesaf a’u cynnwys yn y fanyleb ar gyfer caffael ac ar draws y meini prawf gwerthuso.
Hoffwn sôn yn fyr am nifer o bwyntiau y mae’r Aelodau wedi’u codi y prynhawn yma. Yn gyntaf, cyfraniad Jenny Rathbone—gallaf eich sicrhau, Jenny, y bydd y metro’n cael ei gynllunio mewn modd sy’n cyd-fynd ag amcanion Deddf llesiant cenedlaethau’r dyfodol, yn enwedig o ran ymgynghori â chymunedau a theithwyr, ac mewn ffordd sy’n hyrwyddo teithio llesol ac yn annog newid moddol.
Mark Isherwood, fe siaradoch am yr angen i wobrwyo risg. Clywais hynny yn y sector bancio cyn y cwymp ariannol. Yn fy marn i, nid yw’r fasnachfraint bresennol yn cynnig unrhyw alwadau i wella gwasanaethau, fel y mae Vikki Howells wedi’i nodi. Yn lle hynny, bydd ein cynigion yn cymell—