Part of the debate – Senedd Cymru am 7:02 pm ar 3 Hydref 2017.
Rydw i yn gwrando. Rydw i yn gwrando. Roeddwn i yn Llandudno yn trafod â phobl ddoe. Roeddwn i yn Abertawe bythefnos yn ôl yn gwrando ar bobl. Rydw i’n mynd i barhau i deithio o gwmpas Cymru yn gwrando ac yn siarad â phobl. Beth rydw i’n ei ddweud wrthych chi nawr, Adam, yn eithaf clir, yw nad yw pobl yn cytuno â beth rydych chi’n ei ddweud y prynhawn yma. Mae yna bobl rydw i’n siarad â nhw, ar draws y wlad hon, nad ydynt yn cytuno â phob dim rydych chi a Sian wedi’i ddweud y prynhawn yma, ac mae angen i chi ystyried ac i feddwl hynny. Mae’n rhaid i ni, fel Senedd Cymru, adlewyrchu beth ydy ein gweledigaeth ni i gyd ar gyfer dyfodol yr iaith Gymraeg. Rydw i’n hollol glir yn fy meddwl i bod rhaid i ni gryfhau'r hawliau sydd gyda ni fel Cymry Cymraeg i ddefnyddio’r Gymraeg lle bynnag ydym ni ac i sicrhau ein bod ni’n gallu cael gwasanaethau yn y Gymraeg, ac mae’n rhaid ein bod ni’n gwneud hynny.
Mae’r rhaid i ni hefyd wneud hynny mewn system ddemocrataidd, a system o ddemocratiaeth. Beth rydw i’n ei glywed ambell waith yw nad yw pobl yn trystio ein democratiaeth ni, nad yw pobl yn fodlon trystio’r ddemocratiaeth sydd gyda ni. Nawr, rydw i’n meddwl bod rhaid i ni gael rheoleiddio sy’n gwbl annibynnol o’r Llywodraeth, a dyna pam rydw i’n ystyried yr opsiwn o’r ombwdsman sydd yn hollol annibynnol o’r Llywodraeth, a hefyd yn sefydlu comisiwn gyda phwerau, gyda chyllideb, gyda grymoedd angenrheidiol i sicrhau bod y Llywodraeth yn atebol am ei weithrediadau. Hefyd, rydw i eisiau cydweithio yn well ar gyfer sut rydym ni’n gorfodi’r safonau ar gyrff gwahanol. Beth rydw i’n ei weld yw rheoleiddio fel ffordd bositif o sicrhau, os oes gwallau wedi bod, fod pobl yn cael eu hawliau wedi’u gweithredu, ond hefyd ein bod ni’n rheoleiddio drwy gydweithio â phobl, cydweithio a chwmnïau mawr, cydweithio â hyd yn oed y banciau, ond cydweithio i sicrhau bod gyda ni bolisi iaith sy’n adlewyrchu ein gweledigaeth ni.
A beth rydw i’n mynd i ddweud, wrth bennu y drafodaeth yma yw: mae gyda ni drafodaeth i’w chael ar hyn o bryd, ac mi fydda i’n dod â chasgliadau’r drafodaeth yma yn ôl i’r Cynulliad yn ystod y flwyddyn nesaf ac wedyn symud i ddeddfu. Ond fe fyddwn ni’n deddfu i sicrhau system ddeddfwriaethol a fydd yn adlewyrchu ein gallu i gyrraedd ein gweledigaeth ni, a gweledigaeth rydw i’n credu bod pob un ohonom ni yn ei rhannu. Nid ydym ni’n mynd i dreulio amser yn trafod strwythurau gwahanol. Rydym ni’n mynd i drafod dyfodol yr iaith Gymraeg, ac rydym ni yn mynd i sicrhau gweledigaeth a fydd yn cael ei rhannu ym mhob un rhan o’r wlad, o Gaerbybi i Fynwy—[Torri ar draws.]