Part of 1. 1. Cwestiynau i’r Prif Weinidog – Senedd Cymru am 1:46 pm ar 17 Hydref 2017.
Mae gennym ni weithgor gadael yr UE sy'n gweithio ar wahanol sefyllfaoedd, ond mae'n rhaid i mi ddweud y byddai dim cytundeb—nid oes unrhyw liniaru rhag dim cytundeb. Nid oes unrhyw beth yn llythrennol y gallwn ei wneud yn y tymor byr os gwelwn nad oes unrhyw gytundeb. Yn y tymor hwy, mae'n bosibl chwilio am farchnadoedd newydd, ond, yn yr amserlen yr ydym ni’n sôn amdani, mae'n amhosibl. Os edrychwn ni ar ffermio, yn enwedig defaid—. Mae ffermio llaeth mewn sefyllfa sy’n llai agored i niwed, ond mae ffermwyr defaid yn arbennig—mae ffermwyr defaid yn wynebu ergyd driphlyg, i bob pwrpas, o (a) canfod bod yr hyn y maen nhw'n ei gynhyrchu 40 y cant yn ddrytach yn eu prif farchnad darged erbyn hyn, (b) gweld marc cwestiwn ynghylch eu cymorthdaliadau ar ôl 2021, ac (c) cytundeb masnach rydd posibl gyda gwlad arall â diwydiant cig defaid mawr fel Seland Newydd, er enghraifft, a ganiateir wedyn i ddod i'r DU heb unrhyw gyfyngiad o gwbl. O dan yr amgylchiadau hynny, ni waeth faint o gymhorthdal y gellir ei roi ar gael i ffermwyr, ni fydd modd gwerthu llawer o'r hyn y maen nhw’n ei gynhyrchu, a dyna pam mae'n bwysig dros ben bod ein ffermwyr defaid, ein gweithgynhyrchwyr, yn gallu cael mynediad at y farchnad sengl yn yr un ffordd ag y maen nhw nawr. Mae'n berffaith bosibl gadael yr UE ac eto dal i gael mynediad at y farchnad sengl. Mae Norwy wedi ei wneud; mae Norwy yn wlad ardal economaidd Ewropeaidd. Roedd Nigel Farage ei hun yn defnyddio Norwy fel enghraifft o'r hyn y gallem ni ei fod, ac yn yr ystyr hwnnw, os nad mewn ychydig iawn arall, mae'n iawn, oherwydd y peth olaf yr ydym ni eisiau ei weld yw dim cytundeb, gan nad oes unrhyw fath o baratoad a all baratoi economi Cymru ar gyfer yr hyn sy’n siŵr o fod yn newyddion drwg os na allwn ni gael mynediad priodol at y farchnad lle’r ydym ni’n gwerthu bron i ddwy ran o dair o'n nwyddau.