Diolch. Rwy’n cynnig ein cynnig fel y’i diwygiwyd. Fel y mae’n dweud, mae Cynulliad Cenedlaethol Cymru yn cydnabod y pryder ynglŷn â’r broses o gyflwyno’r credyd cynhwysol. Bythefnos yn ôl, ysgrifennais at Ysgrifennydd y DU dros Waith a Phensiynau ynglŷn â chost y llinell gymorth credyd cynhwysol, yn erfyn arno i archwilio ar unwaith ac ystyried opsiynau amgen, mewn sefyllfa lle y codwyd tâl o hyd at 55c y funud ar rai pobl i drafod eu cais unigol yn Saesneg, gan greu rhwystrau pellach a llawer o ofid, tra bo’r llinell gymorth Gymraeg yn rhad ac am ddim. Roeddem yn falch felly o glywed y cyhoeddiad yr wythnos diwethaf y byddai’r gost hon yn cael ei dileu. Rydym hefyd yn croesawu adroddiadau y gallai Gweinidogion y DU leihau’r amser aros am daliadau credyd cynhwysol o chwe wythnos. Fel y dywedodd yr AS dros Stevenage ddydd Sadwrn, ar y mater penodol hwnnw rwy’n meddwl ein bod yn agos tu hwnt at gael ateb.

Mewn gwirionedd, mae’n wych gweld aelodau o feinciau cefn plaid y Llywodraeth yn gwneud eu gwaith yn ddemocrataidd a bod eu Llywodraeth yn gwrando, ac mae’n drueni nad ydym wedi gweld yr un peth yma gan aelodau o feinciau cefn Llafur ar faterion yn amrywio o rybuddion dros ddegawd yn ôl y byddai toriadau tai cymdeithasol enfawr Llafur yn creu argyfwng o ran y cyflenwad tai, i’w methiant i siarad yn gyhoeddus yn awr i gefnogi ymgyrchwyr anabl sy’n ymladd cynlluniau Llywodraeth Cymru i ddileu’r grant byw’n annibynnol yng Nghymru.

Mae ein cynnig fel y’i diwygiwyd hefyd yn croesawu’r egwyddorion sy’n sail i’r credyd cynhwysol. Fel y dywedodd yr Ysgrifennydd cymunedau ei hun yma yr wythnos diwethaf,

‘nid oedd egwyddor y rhaglen credyd cynhwysol yn anghywir.’

Pan ragwelodd y Ganolfan Cyfiawnder Cymdeithasol, sydd â dau Aelod Llafur ar eu bwrdd, y credyd cynhwysol, gwelsant fod y rhan fwyaf o’r bobl sy’n hawlio budd-daliadau eisiau gweithio ond yn cael eu dal yn ôl gan system nad oedd yn cymell cyflogaeth. Er gwaethaf rhaglen ailddosbarthu enfawr, gwelsant fod bod heb waith magu gwraidd mewn sawl rhan o’r DU. Fodd bynnag, dangosodd ymchwil fod hawlwyr credyd cynhwysol yn y camau cychwynnol o’i gyflwyno 13 y cant yn fwy tebygol o fod wedi bod mewn gwaith na’r rhai ar lwfans ceisio gwaith ac yn ennill mwy o arian na’r rhai ar lwfans ceisio gwaith.

Mae tystiolaeth heddiw’n dangos bod pobl yn cael gwaith yn gyflymach ac yn aros yn hirach yn eu swydd o ganlyniad i gredyd cynhwysol. Ni fydd angen mwyach i hawlwyr fynd drwy’r fiwrocratiaeth o newid eu cais am fudd-dal wrth iddynt ddechrau gweithio, gan fod y credyd cynhwysol yn aros gyda hwy. Mae taliadau ymlaen llaw ar gael i unrhyw un sydd eu hangen, ac mae tua hanner y bobl yn manteisio ar hyn. I’r rhai nad ydynt yn gallu aros nes eu taliad llawn cyntaf, mae blaendaliadau budd-dal di-log ar gael o fewn pum diwrnod gwaith, ac os bydd rhywun ei angen ar frys, gellir gwneud hyn ar yr un diwrnod. Mae dros 50 y cant o hawlwyr newydd wedi gwneud defnydd o’r taliadau hyn.

Ar ddechrau’r flwyddyn hon, nid oedd 55 y cant o bobl ar gredyd cynhwysol yn cael eu taliad cyntaf ar amser, ond erbyn hyn mae dros 80 y cant yn cael y swm cywir ar amser y tro cyntaf, gyda’r 20 y cant arall â gwybodaeth ar goll. Ni fydd y cam diweddaraf i ehangu ond yn mynd â’r gyfran o’r boblogaeth o hawlwyr credyd cynhwysol a ragwelwyd o 8 y cant ar hyn o bryd i 10 y cant erbyn diwedd mis Ionawr, gydag amser i ymdrin â materion wrth iddynt godi a’u hymgorffori yn yr amserlen gyflwyno. Roedd gan dros dri chwarter y tenantiaid ôl-ddyledion rhent eisoes cyn iddynt ddechrau hawlio credyd cynhwysol, ond ar ôl pedwar mis ar gredyd cynhwysol, gwelwyd gostyngiad o draean yn y nifer hon.