Part of the debate – Senedd Cymru am 4:40 pm ar 14 Tachwedd 2017.
Diolch yn fawr. A gaf i ddechrau drwy dalu teyrnged i Alun? Rydw i’n falch dros ben ei fod e nôl yn ei le, achos rydw i eisiau tanlinellu faint o waith mae e wedi’i wneud ar y pwnc yma dros y blynyddoedd. Mae ei ymrwymiad e tuag at yr iaith wedi bod yn hynod, ac wrth gwrs fe yw’r un sydd wedi bod yn gyrru’r syniad yma o anelu tuag at y nod yna o miliwn o bobl. Rydw i’n gwybod y gallaf ddibynnu ar Alun i fy helpu i i wthio’r nod yna yn y Llywodraeth yn gyffredinol.
A gaf i ddiolch i Siân Gwenllian am ei hymateb hi hefyd? Rydw i yn meddwl ei bod hi'n bwysig ein bod ni’n gwthio ymlaen gyda’r awydd yma i wneud cymaint ag ydym ni’n gallu mewn cymaint o ffyrdd gwahanol. Nid yw hi i gyd am safonau. Nid yw hi i gyd yn bwyslais ar y comisiynydd. Mae’n rhaid i ni edrych mewn ffordd lot fwy eang.
Beth nad ydw i eisiau ei wneud yw cael y syniad yma, os ydym ni'n mynd i newid rhywbeth, y bydd beth bynnag sy’n mynd i ddod yn rhywbeth sy’n wannach. Ni fydd hynny yn digwydd. Gallaf i fod yn glir gyda chi. Rydw i yn feddwl agored, ond rydw i eisiau i bob un fod yn feddwl agored hefyd. Rydw i eisiau rhoi’r guarantee yna na fydd hwn yn arwain at ddim byd gwannach.
Rydw i wedi bod yn siarad gyda Chomisiynydd y Gymraeg y bore yma, ac wedi bod yn tanlinellu pwysigrwydd cael tystiolaeth yn gefn i bopeth rŷm ni’n ei wneud, a hefyd i edrych ar y profiad o wledydd eraill gydag ieithoedd lleiafrifol. Mae’r hyn yr oedd Adam Price yn ei ddweud, rydw i’n meddwl, yn bwysig, ond rydw i eisiau sicrhau ein bod ni yn edrych tu hwnt i’r systemau sydd ar gael. A gawn ni jest fynd nôl dro ar ôl tro i edrych ar y dystiolaeth a beth sy’n gweithio orau? Rydw i yn meddwl bod yn rhaid i ni symleiddio a chael lot llai o waith gweinyddol. Mae’n rhaid i ni ei wneud yn hawdd i bobl sydd â chwyn.
Suzy, a gaf i ei gwneud hi'n glir? Nid ydw i eisiau cau lawr unrhyw opsiwn. Os mai’r syniad yw ein bod ni’n cadw comisiynydd, wedyn mae hynny’n opsiwn hefyd. Os ŷm ni eisiau cael gwared ag e, mae hynny’n opsiwn. Os ydw i’n cytuno â’r gwelliant sydd lawr ar hyn o bryd, rydw i’n cau lawr un opsiwn, ac nid ydw i eisiau gwneud hynny.
Rydw i yn meddwl bod yn rhaid i ni edrych yn fanwl ar effeithlonrwydd y gwaith y mae pob un yn yr adran Gymraeg yn ei wneud. Pa mor effeithiol yw’r gwaith rŷm ni’n gofyn i’r bobl yma ei wneud? Mae’n rhaid i ni, rydw i’n meddwl, sicrhau bod y gwaith yma—. Rydw i’n meddwl bod hynny’n bwynt teg, ein bod ni yn gwneud mwy o waith i ymgysylltu â’r di-Gymraeg, a dysgwyr. Mae yna le i wneud hynny. Rydw i yn meddwl mai dyma lle rŷm ni’n mynd i ennill a chyrraedd y nod yma o gyrraedd y miliwn.
Adam Price, rŷch chi wedi dweud bod yna gonsensws barn, ond nid ydw i’n ymwybodol bod yna gonsensws barn. Nid ydw i wedi gweld yr ymatebion eto. Yn amlwg, nid ydych chi wedi gweld yr ymatebion eto, felly nid ydw i’n meddwl ei fod yn deg i ddweud bod yna gonsensws barn eto. Fe gawn ni weld. Os mae yna, wedyn yn amlwg byddwn ni yn ystyried hynny. Ond rydw i yn meddwl bod yn rhaid i ni hefyd ystyried bod yr adroddiad—