Part of the debate – Senedd Cymru am 5:27 pm ar 22 Tachwedd 2017.
Wel, ni fuaswn yn cytuno ag ef am hynny, Ddirprwy Lywydd. Nid wyf yn meddwl fod trafod syniadau'n niweidio enw da, hyd yn oed syniadau y gallem fod yn anghytuno yn eu cylch. Credaf ei bod hi'n bosibl cael dadl am syniadau sy'n cyfrannu at enw da'r sefydliad hwn yn hytrach na'i leihau, fel y mae'r cynnig yn awgrymu.
Bydd rhai o'r Aelodau yn y Siambr, rwy'n gwybod, yn cofio'r hanesydd enwog, Alan Taylor—A.J.P Taylor—ac yn cofio ei adolygiad o lyfr gan gyd-hanesydd, Hugh Trevor-Roper, pan ddywedodd Alan Taylor y buasai'r llyfr 'wedi niweidio enw da Trevor-Roper fel hanesydd difrifol pe bai un wedi bod ganddo erioed', ac ni allaf ond meddwl bod y cynnig yn gwneud yr un peth mewn perthynas ag enw da Plaid Annibyniaeth y DU. Nid yw'n ymwneud â niwed i enw da Llywodraeth Cymru na Chynulliad Cenedlaethol Cymru. Gallai fod wedi gwneud niwed i enw da Plaid Annibyniaeth y DU, pe bai wedi bod ganddi enw da i'w niweidio erioed.
Nawr, wedi troi ei gefn ar arbrofi, mae'r cynnig wedyn yn troi ei gefn ar drethiant ei hun. Roedd cyflwynydd y cynnig yn cynnig ei honiad arferol inni mai torri trethi yw'r ffordd i ffyniant. Gyda'r cyfuniad rhyfedd hwnnw o frwdfrydedd dros libertariaeth a Singapôr, dywedodd wrthym—mae'n anodd iawn cynnal y ddau beth yn eich meddwl ar yr un pryd, rwy'n cytuno—. Methodd dynnu unrhyw sylw at y ffaith nad oes unrhyw dystiolaeth yn gyffredinol fod trethi is yn hybu twf, er y gall trethi wedi'u cynllunio'n wael ei lesteirio, ac yn wir, mae'r Sefydliad ar gyfer Cydweithrediad a Datblygiad Economaidd wedi nodi bod trethi a ddefnyddir yn effeithiol, er enghraifft, i fynd i'r afael ag anghydraddoldeb, yn cefnogi twf economaidd yn hytrach na'i rwystro. Mae iaith baich a chosb yn y cynnig yn adrodd ei stori ei hun, ac yn gosod y blaid a gynigiodd y cynnig ar wahân i'r pleidiau eraill yn y Siambr hon.
Mewn cyferbyniad, roedd Steffan Lewis, wrth gynnig gwelliant Plaid Cymru, yn cydnabod y cyfleoedd y mae datganoli trethi'n eu cynnig a synnwyr archwilio posibiliadau treth arloesol. Tynnodd sylw at ffurf benodol ar dreth ar blastigau ac ailddatganodd yr alwad ar Lywodraeth y DU i ddatganoli'r doll teithwyr awyr i Gymru. Nid oes fawr ddim yn y gwelliant y buasem yn anghytuno ag ef, ac mae llawer rydym yn cytuno yn ei gylch. Bydd yr Aelodau'n deall bod y drefn y byddwn yn pleidleisio y prynhawn yma'n golygu y bydd yn rhaid inni wrthwynebu gwelliant Plaid Cymru er mwyn cyrraedd gwelliant y Llywodraeth, ond mater gweithdrefnol yw hynny yn hytrach na mater yn ymwneud â sylwedd yr hyn yr oedd y gwelliant yn ei ddweud. Yn wir, gallem fod wedi cefnogi dwy elfen o'r tair yng ngwelliant y Blaid Geidwadol. Fel Nick Ramsay, nid wyf am oedi dros y dreth dwristiaeth chwaith, dim ond dweud nad oes unrhyw gynnig i gyflwyno treth ar y diwydiant twristiaeth. Ceir dadl ar bedair treth newydd bosibl, ac nid oes yr un ohonynt ar y cam cynnig eto.
Fel y dywedodd Jane Hutt, ni allaf help ond sylwi, fodd bynnag, fod Canghellor y Trysorlys wedi mabwysiadu dau o'n pedwar syniad dros y dyddiau diwethaf. Heddiw, mae wedi argymell treth newydd ar blastigau a dros y penwythnos roedd hi'n amlwg fod treth ar dir gwag yn ei feddwl pan gwynodd am y ffordd nad yw'r rhai sydd â chaniatâd cynllunio yn Llundain yn manteisio arno, gan adael y tir yn wag yn hytrach na gwneud defnydd cynhyrchiol ohono.
Manteisiaf ar y cyfle i ymateb yn benodol i'r pwynt a nododd Mark Reckless am y dreth trafodiadau tir. Caf fy nhemtio i nodi ei bod yn ffodus i drethdalwyr Cymru fod y Llywodraeth wedi gwrthod ei welliannau yn ystod hynt y Bil hwnnw, gan y buasai hynny wedi ei gwneud hi'n ofynnol i mi fod wedi gosod rheoliadau bellach gerbron y Cynulliad hwn ar fandiau a chyfraddau treth. Gallaf weld bod Simon Thomas yn cofio'r ddadl pan ddywedais hynny. Buasai'n rhoi ymdeimlad ffug o sicrwydd i bobl yng Nghymru pe bawn yn cyflwyno'r rheoliadau hynny gerbron y Cynulliad hwn cyn i mi gael cyfle i ystyried effaith unrhyw newidiadau a wnaed yng nghyllideb y Canghellor ar y cyfraddau a'r bandiau a argymhellais. Gan nad yw'r rheoliadau hynny gerbron y Cynulliad, caf gyfle yn awr i ystyried y newidiadau a gyhoeddwyd heddiw, ac yn sicr byddaf yn gwneud hynny. A bydd y rheoliadau y byddaf yn eu cyflwyno yn rhai a ddatblygir yng ngoleuni'r ffeithiau llawn.