Part of the debate – Senedd Cymru am 2:31 pm ar 5 Rhagfyr 2017.
Mae gennyf i ddwy eitem yr wyf eisiau eu codi gydag arweinydd y tŷ. Yn ystod y penwythnos, fe wnaethom ni i gyd glywed y newyddion gan y Royal Bank of Scotland y bydd llawer mwy o fanciau yn cael eu cau, ac rwy'n credi mai 20 fydd yn cau yng Nghymru. Mae dau ohonyn nhw yn fy etholaeth i, sef Gogledd Caerdydd, yn yr Eglwys Newydd ac yn Ysbyty Mynydd Bychan, ac mae pobl eisoes wedi cysylltu â mi, ac rwyf yn siŵr bod pobl wedi cysylltu ag aelodau eraill hefyd, ynghylch cymaint o golled yw hyn i'r gymuned. Gwn fod RBS yn dweud bod llai o bobl yn defnyddio canghennau banc, ac rwy'n siŵr bod hynny'n wir, ond, ar gyfer yr henoed a phobl anabl, mae'n bwysig iawn bod ganddyn nhw fanc i fynd iddo. Ac wrth gwrs, mae'r hyn y mae'n ei gyfrannu at y stryd fawr yn fater i'w ystyried, a pha mor bwysig yr ydyw i fusnesau lleol. Felly, tybed allwn ni gael datganiad gan Ysgrifennydd y Cabinet dros yr economi ynghylch y cam niweidiol arall hwn, gan ein bod wedi trafod hyn yn y Cynulliad sawl gwaith o'r blaen, ond mae'n ymddangos nad yw gwerth y banciau hyn i'r gymuned yn cael ei gydnabod o gwbl. Felly, dyna oedd un datganiad yr oeddwn i ei eisiau.
Ac yna, y mater arall yw, ddydd Sadwrn, ymwelais ag Organicafé, yn rhan o Ddydd Sadwrn y Busnesau Bach. Mae'n gaffi arloesol, organig iawn yn Llwyn Bedw yn fy etholaeth i, sydd newydd ennill gwobr y Caffi Gorau yng Ngwobrau Eidalaidd Cymru. Yn wir, dim ond dwy flynedd yn ôl y daeth y perchnogion o'r Eidal, ac maen nhw wedi bod yn llwyddiannus iawn yno, felly roeddwn i'n falch iawn o ymweld â'r caffi ac i dynnu sylw at eu cyflawniadau. Ond gwnaeth imi feddwl ein bod wedi gweld twf mawr mewn diwylliant caffi, a tybed a fyddai'n werth ystyried gwerth diwylliant caffi i'n heconomi hefyd.