A gaf i ofyn am ddatganiad gan Ysgrifennydd y Cabinet dros Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol yn dilyn y newyddion ddoe bod Arolygiaeth Gofal a Gwasanaethau Cymdeithasol Cymru, AGGCC, wedi disgrifio 14 o gartrefi gofal yng Nghymru fel gwasanaethau sy'n peri pryder, sy'n golygu ei bod yn bosibl y bydd gwasanaeth yn cael ei atal dros dro neu, yn wir, gellid dileu'r cofrestriad? Rwyf yn arbennig o bryderus ynghylch natur anghymesur neu wasgariad y cartrefi hynny, gan fod 10 o'r 14 o'r cartrefi hynny wedi eu lleoli yn y gogledd, sef, wrth gwrs, ardal yr wyf i yn ei chynrychioli. Fe wnes i alw yn flaenorol am ehangu cylch gwaith Cynghorau Iechyd Cymuned, i gynnwys gofal cymdeithasol, yn hytrach na chael gwared arnynt, sef cynnig y Llywodraeth ar hyn o bryd. Bwriad y Llywodraeth yw, wrth gwrs, creu yr hyn a allai fod yn gorff cenedlaethol o bell, a fydd wedi ei leoli yng Nghaerdydd yn ôl pob tebyg. Fy nghwestiwn i yw: pam na allan nhw ddefnyddio y bobl hynny y mae Cynghorau Iechyd Cymuned eisoes yn eu defnyddio ar lawr gwlad, ac yn eu defnyddio, yn sicr yn y gogledd, yn effeithiol iawn, iawn i graffu ar y gwasanaeth? Beth am i ni ymestyn hynny i gynnwys craffu ar gartrefi gofal, fel y gallwn godi eu safonau yn y pen draw.

Papurau Newydd Gogledd Cymru oedd un o'r cwmnïau papur newydd annibynnol mwyaf a oedd yn dal yn bodoli, cyn i Newsquest, sy'n cyflogi tua 250 o weithwyr, ac yn cyhoeddi 13 o bapurau newydd, gan gynnwys y Leader dyddiol yn y gogledd-ddwyrain, gymryd drosodd yn ddiweddar. Mae Newsquest wedi cyhoeddi erbyn hyn y bydd 20 o swyddi yn cael eu colli, a bod yr adran gynhyrchu gyfan yn cael ei lleoli'n allanol yn Rhydychen. Mae nifer yn ofni, wrth gwrs, y bydd adrannau eraill yn dilyn, yn debyg i'r hyn yr ydym eisoes wedi'i weld pan fo Newsquest wedi cymryd papurau newydd eraill drosodd. Mae Newsquest a Trinity Mirror gyda'i gilydd, bellach â rheolaeth lwyr o bob un o'r chwe phapur newydd dyddiol sydd gennym ni yma yng Nghymru ac oddeutu 60 y cant o'n papurau newydd lleol. Rydym wedi bod yn dadlau yma i gael mwy o sylw yn y  cyfryngau yng Nghymru i adlewyrchu ein bywydau yn well mewn cyd-destun datganoledig, felly sut y gall hynny ddigwydd, pan fo swyddi yn cael eu rhoi ar gontract yn allanol i Rydychen gan Newsquest, a gallai'r gadwyn papurau newydd fwyaf yn y gogledd gael ei gadael â nifer fach iawn o staff mewn gwirionedd? Felly, hoffwn glywed gan y Gweinidog perthnasol, beth y mae'r Llywodraeth yn ei wneud i ddiogelu'r swyddi hyn sydd yn amlwg mewn perygl erbyn hyn, i sicrhau ein bod yn amddiffyn y sylw newyddion lleol sydd gennym ledled Cymru, a hefyd i sicrhau nad yw'r luosogrwydd cyfyngedig sydd gennym o hyd yng Nghymru, yn dirywio ymhellach.