Diolch, Llywydd. Credaf mai'r cwestiwn sylfaenol, Ysgrifennydd y Cabinet, yr hoffwn i ei ofyn ar ddechrau fy nghyfraniad y prynhawn yma yw: beth mae'r gyllideb hon yn ceisio ei gyflawni? A yw hi'n ceisio gwneud dim mwy na dyrannu arian i gyllidebau gwahanol—a oedd yn berffaith dderbyniol ar un adeg yn y gorffennol? Neu a yw hi'n ceisio gwneud mwy na hynny, yn ceisio mynd i'r afael â heriau mwy hirdymor ac yn ceisio trawsnewid economi Cymru yn sylfaenol? Rwy'n tybio, o ystyried y newidiadau refeniw a ddaeth i'r lle hwn a dyfodiad pwerau trethi i'r Cynulliad hwn, mai'r dewis olaf fyddai'r hoff ddewis.

A gaf i yn gyntaf gytuno â nifer o'r materion y mae Cadeirydd y Pwyllgor Cyllid wedi eu codi? Rwyf wedi treulio oriau lawer ochr yn ochr ag ef ar y Pwyllgor hwnnw yn ystyried llawer o'r materion cymhleth hyn—wel, o rai materion cymhleth i rai materion amhosibl, rwy'n credu. Bu'n amser diddorol iawn, ac rwy'n credu ein bod wedi gwneud ein gorau—pob aelod o'r Pwyllgor o bob plaid—i graffu ar y gyllideb orau y gallwn.

Mae argymhelliad 1 adroddiad y Pwyllgor Cyllid yn galw am roi mwy o sylw i'r ffordd y caiff ymrwymiadau eu blaenoriaethu, ac rwy'n sicr yn cytuno â hynny. Mae'n allweddol bod blaenoriaethau Llywodraeth Cymru yn adlewyrchu blaenoriaethau ac anghenion pobl Cymru, ac, fel y dywedais o'r blaen, yr anghenion hynny yn y tymor canolig.

Mae'n bosibl croesawu nifer o ddyraniadau gwariant yn y gyllideb hon, ond mae'n dal yn llai nag amlwg faint o'r dyraniadau gwariant presennol sy'n adlewyrchu blaenoriaethau'r rhaglen lywodraethu, neu yn wir i ba raddau y cyfeiriwyd o gwbl at y rhaglen lywodraethu, neu o ran hynny at ddeddfwriaeth cenedlaethau'r dyfodol. Ymddengys bod nifer o'r strategaethau hyn yn wych mewn egwyddor ac ar yr adeg y cânt eu llunio'n strategaeth, ond maent yn cael eu gwaredu'n gyfleus neu o leiaf eu rhoi o'r neilltu wrth ddechrau pennu'r gyllideb a'r broses

Gwyddom fod rhai llinellau cyllideb yn diflannu fel rhan o broses ehangach o uno a symleiddio llinellau gwariant y gyllideb yn y gyllideb hon. Mae hyn wedi bod yn destun pryder cyson drwy gydol y dystiolaeth a glywyd gan bwyllgorau'r Cynulliad, ac, fel y clywsom, roedd yr holl bwyllgorau yn rhan o'r broses gyllideb y tro hwn, nid y Pwyllgor Cyllid yn unig.

O 2019-20, bydd un grant ar gyfer nifer o brosiectau, gan gynnwys Dechrau'n Deg a Chefnogi Pobl: y grant ar gyfer ymyrraeth gynnar, atal a chefnogaeth. Roedd Cymorth Cymru yn arbennig o gryf yn eu tystiolaeth i'r Pwyllgor Cyfrifon Cyhoeddus y byddai diflaniad llinell gyllideb benodol yn golygu na fydd modd dwyn Llywodraeth Cymru i gyfrif bellach ynglŷn â faint y maen nhw'n ei wario ar Gefnogi Pobl. Pwysleisiwyd hefyd ei bod yn aneglur pa wasanaethau a gaiff eu torri o fewn y gyllideb gyfunol oherwydd y £30 miliwn o arbedion fydd yn dod yn sgil y penderfyniad.

Yn y maes iechyd, bu newid yn llinellau'r gyllideb hefyd, felly nid yw mor hawdd yn y fan honno chwaith i graffu ar wariant flwyddyn ar ôl blwyddyn. Yr hyn yr ydym ni yn ei wybod o sylwadau Ysgrifennydd y Cabinet yw ei bod yn edrych yn debygol y bu cytundeb arall gyda Phlaid Cymru eleni— wel, cyn diddymiad terfynol y Compact. Rwy'n siŵr y bydd Ysgrifennydd y Cabinet yn dweud

'bod y Fargen yn sicrhau ein holl Gyllideb ac yn dangos ein hymrwymiad i weithio gyda phleidiau eraill i gyflawni blaenoriaethau ar y cyd er budd pobl Cymru'.

Eich geiriau chi, rwy'n credu, Ysgrifennydd y Cabinet, nid fy rhai i. Ond mae'n rhaid gofyn cwestiynau, rwy'n credu, ynghylch addasrwydd y mathau hyn o gytundebau tymor byr o ran rhoi Cymru ar dir cadarnach sy'n fwy cynaliadwy yn economaidd, ac nid yw honno'n feirniadaeth o'r fargen bosibl hon nac o weithredoedd Plaid Cymru. Rwy'n credu bod hynny'n berthnasol i gytundebau gyda phleidiau eraill hefyd. Byddwch yn gwybod y bûm i'n llafar iawn am y fargen a wnaed rhwng y Democratiaid Rhyddfrydol a Llywodraeth Lafur Cymru yn y Cynulliad diwethaf, a'n harweiniodd—[torri ar draws.]—a'n harweiniodd ar siwrnai seithug ar hyd un darn o ffordd gyswllt Dwyrain y Bae, lle nad oes unrhyw arwyddion eto o'r ail ddarn yn cael ei adeiladu. Ewch amdani, Mike.