Part of the debate – Senedd Cymru am 3:54 pm ar 5 Rhagfyr 2017.
Yr ateb yw mai'r Llywodraeth Cymru hon sy'n gyfrifol am redeg gwasanaethau cyhoeddus yng Nghymru. Nid wyf yn amddiffyn popeth y mae Llywodraeth y DU yn ei wneud—nid wyf erioed wedi gwneud hynny. Rwy'n siwr nad ydych chi'n amddiffyn popeth a wnaeth Plaid Lafur y DU —. Rwy'n gwybod nad ydych chi'n amddiffyn popeth a wnaeth Plaid Lafur y DU. [Chwerthin.] Felly, taw piau hi rhyngom ni fwy na thebyg ynglŷn â hynny. Ond mae hyn yn ymwneud â'r gyllideb ar gyfer Cymru ac mae rhai dulliau nad ydynt wrth law gennym i wella'r sefyllfa economaidd yng Nghymru, nid yn unig yn y tymor byr, ond yn y tymor canolig a hir, hefyd.
Os caf i symud ymlaen, rydym ni wedi siarad llawer am y broses, rwy'n ymwybodol o hynny, ac rwy'n deall bod hynny oherwydd y newid yn y ffordd y mae'r Cynulliad yn ymdrin â'i phwerau. Ond mae'n bwysig troi at rai o'r dyraniadau cyllid yn fwy manwl, ac, yn gyntaf, y gwasanaeth iechyd, y soniodd Simon Thomas amdano.
Wrth gwrs, byddai pob un ohonom yn croesawu unrhyw arian ychwanegol ar gyfer y GIG. Mae'r Ceidwadwyr Cymreig wedi galw am hynny flwyddyn ar ôl blwyddyn, yn arbennig yn y Cynulliad diwethaf, yn ystod y toriadau gwirioneddol a wnaeth Llywodraeth Cymru ar y pryd, cyn iddyn nhw weld eu camgymeriad. Mae'n rhaid ichi ofyn— fel y gwnaeth Simon Thomas—: faint o'r arian hwn sy'n cael ei ddefnyddio i wneud iawn am golledion y Bwrdd Iechyd? Nid y rheini oedd eich union eiriau chi, Simon, ond rwy'n credu fy mod wedi deall yr hyn yr oeddech chi'n ei awgrymu. Mae'n rhaid ichi edrych ar ble mae'r arian hwnnw'n mynd. A yw'n gwneud iawn am ddiffyg cynllunio ariannol tymor canolig cynaliadwy, ac, os yw hynny'n wir, mae'n rhaid gwneud iawn am y colledion hynny; mae'n rhaid inni wneud yn siŵr bod y prosesau ariannol y mae'r byrddau iechyd yn eu gweithredu yn gynaliadwy yn y tymor hwy, oherwydd, fel y dywed Mike Hedges yn aml yn y Pwyllgor, ni allwch chi roi mwy a mwy o arian i'r GIG—neu i unrhyw beth yng Nghymru — heb wneud yn siŵr bod trefniadau ar waith i gadw cydbwysedd a sicrhau y gwneir y defnydd gorau o'r arian.
Nid yw atal wedi ei grybwyll eto, o leiaf nid wyf yn credu hynny. Mae Llywodraeth Cymru yn rhoi pwyslais mawr ar atal, mae hynny'n ddealladwy, er nad yw'n ymddangos bod yna diffiniad pendant o'r hyn a olygir mewn gwirionedd gan 'atal'. Rydym ni wedi ceisio dirnad hynny yn yn y Pwyllgor; ni chawsom ni fawr o hwyl arni chwaith. Ond byddwn yn dweud bod hynny wedi arwain at gynnwys chwaraeon gyda'r portffolio iechyd yn gynharach yn y Cynulliad hwn, ond, ar yr un pryd, bydd toriadau i chwaraeon ac asedau cymunedol, o ganlyniad i doriadau i gyllidebau Llywodraeth Leol, yn anochel yn niweidio'r nod hwnnw. Felly, ymddengys, ar y naill law, ein bod yn dweud pethau da iawn am atal, ond, ar y llaw arall, nid yw camau gweithredu Llywodraeth Cymru yn hyn o beth yn mynd i ddwyn ffrwyth yn llwyr. Yn wir, dywedodd arweinydd cyngor Pen-y-bont ar Ogwr bod y gyllideb y maen nhw'n ei ymrwymo i'w canolfannau hamdden a phyllau nofio yn hanner yr hyn ydoedd chwe blynedd yn ôl, ac nid yw hynny'n wir am Ben-y-bont yn unig; mae honno'n thema gyffredin ar draws llywodraeth leol. Yn wir, soniodd Cadeirydd y Pwyllgor Cyllid am y toriadau i Lywodraeth Leol—gostyngiad arian parod o tua 0.5 y cant yn 2018-19 rwy'n credu.
Mae addysg, wrth gwrs, yn hanfodol er mwyn datblygu sgiliau—. Ildiaf