Part of the debate – Senedd Cymru am 2:34 pm ar 9 Ionawr 2018.
Wel, diolch am y tri phwnc diddorol iawn yna, Simon Thomas. Felly, gan fy mod i'n teimlo'n hael yn y flwyddyn newydd, rwyf yn mynd i ddweud ein bod yn croesawu'r tri ohonynt. Rydym yn fodlon iawn cyflwyno dadl ar faterion sy'n ymwneud â'r GIG. Mae nifer o broblemau y gwn i y mae Ysgrifennydd y Cabinet eisiau eu trafod yn gyffredinol yn y Siambr beth bynnag, ac yn sicr mae wedi clywed rhai o'ch pryderon, felly rydym yn hapus iawn i gyflwyno dadl o'r fath yn amser y Llywodraeth.
O ran band eang, rwyf yn cynllunio, ni fydd yn syndod mawr i chi glywed, datganiad llafar i ddweud wrth Aelodau yn union beth yw ein sefyllfa ar ddiwedd y contract Cyflymu Cymru, a ddaeth i ben ar 31 Rhagfyr. Mae gan nifer fawr iawn o Aelodau, ledled y Siambr, ddiddordeb o ran clywed sut weithiodd y contract hwnnw. Bydd yn rhaid aros tua 16 wythnos nes y cawn ni wybod y ffigurau yn bendant. Byddwn yn gwybod yn syth beth y mae BT yn honni y maen nhw wedi eu pasio, ond bydd yr Aelod yn gwybod bod gennym ni broses profi cadarn, er mwyn sicrhau bod yr hyn y maen nhw'n ei honi mewn gwirionedd wedi'i ddilysu gennym ni. Ac yn wir bydd yr Aelod hefyd yn ymwybodol, fel y bydd nifer o Aelodau eraill sydd wedi dwyn hyn i'm sylw—rwy'n ymwybodol nad wyf wedi ateb dau lythyr gan Russell George sydd yn fy mewnflwch ar hyn o bryd—o bobl yr ydym ni wedi ysgrifennu atyn nhw, yn dweud ein bod ni'n credu y gallan nhw gael band eang, ac maen nhw wedi ymateb yn dweud na allant. Mewn gwirionedd, dyna un o'r prosesau profi. Mae'n rhwystredig iawn i'r bobl sy'n cael y llythyrau hynny, sydd ddim yn gallu cael band eang, ond mae'n galonogol iawn ein bod yn anfon miloedd o'r llythyrau hynny, a dim ond degau yr ydym ni'n eu cael yn ôl. Felly, mae'n ganran fach. Ond, serch hynny, mae'r gwiriadau ar waith ac maen nhw'n gadarn iawn. Mae'n cymryd amser—mae yna oedi o ran yr hyn y mae BT yn ei honni a'r hyn a wyddom ni sy'n gywir. Felly, ni fyddwn ni'n gallu ystyried y niferoedd terfynol, ac felly'r cymalau cytundebol, hyd nes ein bod yn cwblhau'r broses honno. Bydd ychydig o oedi. Ond gallaf ddweud wrthych chi beth yw ein sefyllfa o ran y broses honno yn syth.
O ran y gronfa newydd, rwy'n gobeithio cyflwyno cyfres o weithdai ac atebion i rai o'r problemau sydd heb eu datrys ynglŷn â hynny. Rwy'n gwneud cylchdaith o Gymru. Bydd rhai ohonoch chi'n ymwybodol fy mod i wedi teithio o amgylch Cymru yn gwneud hyn ers cryn amser. Rwy'n hapus iawn i fynd i siarad ag unrhyw gymuned, neu unrhyw grŵp o bobl, sydd ag ateb arloesol y maen nhw eisiau ei gyflwyno, neu sydd â phroblemau penodol. Rwyf wedi ymweld â nifer o etholaethau eisoes, ac rwy'n parhau i wneud hynny. Mae'r problemau yn syml iawn mewn gwirionedd. Bydd ein dewisiadau rhwng chwarae gêm rifau—felly cyrraedd cymaint o bobl â phosibl, hyd yn oed os nad yw'r bobl hynny efallai yn awyddus iawn i gael band eang ar hyn o bryd, ac efallai na fyddan nhw'n ei brynu—neu cyrraedd y bobl sydd ar ben eu tennyn, ond gallai hynny leihau nifer y bobl sy'n gallu ei ddefnyddio yn y tymor byr. Felly, rydym ni'n dal i fod wrthi yn gwneud rhai o'r penderfyniadau hynny, ac rwy'n disgwyl y byddwn ni'n dewis cydbwysedd rhwng y ddau. Ond os oes gennych chi—ac mae hyn yn berthnasol i bob Aelodau yn y Siambr—os oes gennych chi gymunedau buddiant penodol, neu unigolion sydd ag atebion penodol yr hoffent eu trafod, hoffwn i'n fawr iawn glywed gennych chi ynglŷn â hynny. Ond byddaf yn cyflwyno hynny yn yr ychydig wythnosau nesaf.
Ac mae Ysgrifennydd y Cabinet dros faterion gwledig a materion eraill newydd ddweud wrthyf y bydd yn cyflwyno datganiad llafar ynglŷn â syrcasau yn y dyfodol agos, gan ein bod ni'n rhannu'r pryderon y gwnaeth yr Aelod sôn amdanynt, a dydym ni ddim yn dymuno o gwbl bod yn y sefyllfa yr oedd ef wedi awgrymu y gallai ddigwydd.