Part of the debate – Senedd Cymru am 5:39 pm ar 16 Ionawr 2018.
Rwy'n ddiolchgar ichi, Llywydd. Rwy'n ddiolchgar i'r holl Aelodau sydd wedi rhoi o'u hamser i gyfrannu at y ddadl y prynhawn yma. Mae bob amser yn bwysig ystyried sut yr ydym yn strwythuro cyllid ac yn ariannu llywodraeth leol, a hefyd y flaenoriaeth gymharol a roddir i lywodraeth leol yng nghyllideb Cymru yn ei chyfanrwydd.
A gaf i ddweud hyn yn unig? Mae mwy na dim ond parch a chyd-barch at lywodraeth leol yn Llywodraeth Cymru—ac, rwy'n credu, ar draws y Siambr, mewn gwirionedd—mae dymuniad ac awydd hefyd i gydweithio, i gyd-dynnu, i weithio gyda'n gilydd mewn partneriaeth wirioneddol, nid un ffuantus. Roedd a wnelo cwestiwn Simon Thomas yn ystod fy sylwadau agoriadol i â maes y cawsom lwyddiant wrth gyflawni ein dyheadau. Buom yn llwyddiannus, nid oherwydd bod llywodraeth leol wedi llwyddo neu oherwydd bod Llywodraeth Cymru wedi llwyddo, ond gan ein bod ni wedi llwyddo gyda'n gilydd ac wedi cydweithio. Dyna'r hyn yr hoffwn i ei weld heddiw ac yn y dyfodol.
A gaf i ddweud, Llywydd, rwyf yn gwrando, yn enwedig, ar lefarwyr Ceidwadol yn sôn am y fformiwla, ac yn sôn am ei gwendidau cymharol. Ond gadewch imi ddweud hyn: mae Mike Hedges yn hollol gywir yn ei ddadansoddiad; gellir newid y fformiwla. Mae modd ei newid. Rwyf wedi clywed llawer o Aelodau Ceidwadol yma yn dadlau dros newid y fformiwla. Yr hyn na chlywais yw cynghorwyr Ceidwadol yn dadlau dros newid y fformiwla yn y fath fodd. Wyddoch chi, dywedaf wrth lefarydd y Ceidwadwyr, cawsom gyfarfod o'r is-grŵp cyllid ar 14 Rhagfyr, lle cawsom gyfarfod â llywodraeth leol i drafod y setliad hwn a'r fformiwla honno, ac nid oedden nhw'n cynnig newidiadau iddo. Rhof gyfle i'r Aelod nawr. Mae gennym gyfarfod yr wythnos nesaf. Os yw hi'n dymuno i'r Blaid Geidwadol gynnig newidiadau i'r fformiwla, mae gennych chi gyfarfod yr wythnos nesaf —dydd Mercher neu ddydd Iau rwy'n credu: cynigiwch chi'r newidiadau hynny. Gadewch inni weld beth fydd y newidiadau. Gadewch i ni weld beth ydych chi eisiau ei weld. Gadewch i ni weld sut y credwch chi y dylid dosbarthu'r cyllid. Ac yna gadewch i ni weld a allwch chi ganfod cynghorydd Ceidwadol i'w gynnig. Oherwydd pan rwy'n siarad â chynghorwyr Ceidwadol, yr hyn nad ydyn nhw'n sôn amdano yw newid y fformiwla. Maen nhw'n dweud eu bod nhw'n ddiolchgar iawn nad yw eu cynghorwyr yng Nghymru yn gynghorwyr yn Lloegr, lle maen nhw wedi gweld eu Llywodraeth eu hunain nid yn unig yn diystyru llywodraeth leol yn ddirmygus, ond yn mynd ati i ddatgymalu llywodraeth leol yn llwyr. [Torri ar draws.] Ildiaf i arweinydd yr wrthblaid os yw'n dymuno imi wneud hynny. Ildiaf i arweinydd yr wrthblaid.