Edrychaf ymlaen at dderbyn llythyr arweinydd yr wrthblaid yr wythnos hon neu'r wythnos nesaf gyda'r newidiadau y mae'n eu cynnig i'r fformiwla. [Torri ar draws.] Fe'i rhoddaf yn y llyfrgell, gyda'i ganiatâd. Ond rhoddais gyfle iddo i amddiffyn llywodraeth leol ac i ddweud pa mor bwysig yw llywodraeth leol. Yr hyn a wnaeth oedd ymosod ar benderfyniadau llywodraeth leol ac ymosod ar benderfyniadau cynghorwyr etholedig lleol.

Roedd un o'r pwyntiau a wnaeth Mike Hedges yn ei gyfraniad ynglŷn â'r anawsterau sy'n wynebu awdurdodau lleol wrth geisio cydbwyso'r gyllideb a darparu gwasanaethau a rhagoriaeth. Gadewch imi ddweud hyn: Cytunaf yn llwyr â'r pwyntiau a wnaeth yn y cyfraniad hwnnw. Mae bod yn gynghorydd lleol ac yn arweinydd awdurdod lleol heddiw yw un o'r swyddi caletaf ac anoddaf o ran llywodraethu yng Nghymru, a dylem fod yn ddiolchgar i arweinwyr llywodraeth leol am y gwaith y maen nhw'n ei wneud ac nid yn eu collfarnu, fel y gwnaeth arweinydd yr wrthblaid, am y penderfyniadau a wnânt.

Mae gennym ni hanes rhagorol o gefnogi llywodraeth leol yng Nghymru a, Llywydd, rwy'n gobeithio, ac yn ffyddiog, y bydd hynny'n parhau. Rydym yn gwybod, ers 2010-11, yn Lloegr, mewn termau real, torrwyd ar lywodraeth leol 22 y cant. Yn nhermau arian parod, mae  llywodraeth leol yn Lloegr wedi gweld toriadau o 12 y cant. Yn nhermau arian parod, dros yr un cyfnod, rydym ni wedi gweld cynnydd o 4.4 y cant yng Nghymru. Gwyddom fod gwariant y pen yng Nghymru £527 y pen yn fwy nag yn Lloegr. Gwyddom ein bod yn buddsoddi mewn llywodraeth leol, a gwyddom ein bod yn ceisio amddiffyn llywodraeth leol.

Ond mae'r pwyntiau a wnaeth Siân Gwenllian yn hollol gywir. Mae'n argyfwng o ran cyllid cyhoeddus yn y wlad hon. Caiff ei achosi gan brosiect cyni methedig a sefydlwyd er mwyn talu'r diffyg, ond mae wedi dyblu'r diffyg. Fe'i sefydlwyd er mwyn talu'r ddyled. Ni lwyddodd i wneud hynny. Yr hyn y mae'n ei wneud yw arwain at chwalu llywodraeth leol yn Lloegr ac at leihau'r gallu i ddarparu gwasanaethau cyhoeddus. Nid yw hynny'n rhywbeth y byddwn i byth yn falch ohono.  

Gadewch imi ddweud hyn wrth yr Aelodau eraill a gymerodd ran yn y ddadl: roedd yn briodol iawn i Jenny Rathbone, rwy'n credu, wneud y sylwadau a wnaeth. Rwy'n dweud wrth Jenny: soniodd Huw Thomas, arweinydd Cyngor Caerdydd, am y materion hyn wrthyf i yr wythnos diwethaf, ac rwyf hefyd yn ymwybodol bod arweinydd Abertawe wedi ysgrifennu at Ysgrifennydd y Cabinet dros Addysg. Gwn y bydd Ysgrifennydd y Cabinet yn ymateb i arweinydd Abertawe, ac rydym ni wedi gofyn i'n swyddogion weithio gydag arweinwyr y cynghorau yr ydych chi wedi eu henwi, ond hefyd gyda Chymdeithas Llywodraeth Leol Cymru, i geisio datrys y materion y soniasoch chi amdanynt. Mae'n hollol deg ac yn gywir ac yn briodol ein bod ni'n crybwyll y materion hynny.

Ond a gaf i ddweud hyn wrth gloi, Llywydd: y peth hawsaf yn y byd yw dod i'r Siambr hon a thraddodi araith. Gallwch gollfarnu penderfyniadau'r Llywodraeth hon neu gollfarnu penderfyniadau llywodraeth leol, ac mae amryw o bobl wedi achub ar y cyfle i wneud hynny y prynhawn yma. Ond gadewch imi ddweud hyn: mae hon yn Llywodraeth sy'n parchu llywodraeth leol. Mae'n Llywodraeth sy'n awyddus i weithio gyda llywodraeth leol. Mae'n Llywodraeth a fydd yn ceisio amddiffyn llywodraeth leol, gwasanaethau cyhoeddus a gweithwyr gwasanaethau cyhoeddus. Dyna beth yr ydym ni'n ei wneud y prynhawn yma, a gofynnaf i'r Aelodau ym mhob rhan o'r Siambr hon gefnogi'r Llywodraeth i wneud hynny heddiw. Diolch.