Part of the debate – Senedd Cymru am 4:40 pm ar 24 Ionawr 2018.
Nid af i ailadrodd gormod o'r ddadl. Yn syml, rwyf am fynd ar drywydd cwpl o themâu y credaf eu bod yn bwysig iawn a diolch i Nick Ramsay a Mike Hedges hefyd am gymryd rhan yn y ddadl. Rwy'n meddwl mai'r hyn rydym eisiau ei weld mewn gwirionedd, neu ei ystyried o leiaf, yw y byddai'n bosibl i Fil gael ei gefnogi yng Nghyfnod 1 yma—i bob plaid ei gefnogi, o bosibl—ond erbyn iddo gyrraedd Cyfnod 2, erbyn inni fynd drwy'r broses hon, erbyn yr adeg y bydd gwelliannau wedi'u gwneud a newidiadau wedi'u gwneud a mwy o ddealltwriaeth wedi'i gael, y byddai modd ystyried peidio â bwrw ymlaen â'r Bil hwnnw am fod y dadansoddiad cost a budd wedi newid. Credaf fod angen inni o leiaf ddarparu digon o offer a gwybodaeth i Aelodau'r Cynulliad i'w galluogi i ffurfio barn o'r fath. Ar bob cam o'r—dyma pam y mae gennym gyfnodau, os caf ddweud, Ddirprwy Lywydd. Mae'n bosibl peidio â bwrw ymlaen â Bil ar ôl cyfnodau penodol. Pan aiff y tu hwnt i Gyfnod 1, nid yw'n golygu ei fod ar ryw fath o drên di-droi'n-ôl. Oherwydd bod gennym y cyfnodau hyn, mae'n bosibl ailystyried natur y Bil. Byddai hwnnw, yn amlwg—wel, mae'n debyg—yn Fil nad oedd wedi mynd drwy'r broses gywir ar ryw gam, ond rhaid inni wneud yn siŵr o leiaf fod ein prosesau'n ddigon cadarn i ganiatáu i hynny ddigwydd, ac yn wir i ganiatáu i ffeithiau newydd ddod i'r amlwg sy'n newid y ffordd yr edrychwn ar y Bil.
Mae Deddf Anghenion Dysgu Ychwanegol a'r Tribiwnlys Addysg (Cymru) 2018, fel y mae bellach, yn enghraifft dda iawn o ble y gallai hynny fod wedi digwydd. Ni wnaeth hynny yn y diwedd oherwydd, a bod yn onest, y mater arall nad yw'r Llywodraeth yn ei dderbyn fel rhan o'r asesiad effaith rheoleiddiol—ac rwy'n gweld o ble mae'r Llywodraeth yn dod, ond wrth gwrs yn achos y Bil hwnnw, fel yr oedd bryd hynny, roedd y Llywodraeth wedi gwneud ymrwymiad ariannol, nid yn yr asesiad effaith rheoleiddiol ond ymrwymiad polisi ariannol cyffredinol, a oedd yn goresgyn unrhyw amheuon a oedd gan bobl ynglŷn â manylion ariannol y Bil.
Yr ail thema rwy'n ei hystyried yn bwysig inni ei chofio yw, er bod hwn yn adroddiad ac argymhelliad Pwyllgor Cyllid a dadl Pwyllgor Cyllid gydag ychydig o fewnbwn ychwanegol, mae'n tanlinellu mewn gwirionedd pa mor bwysig yw cynnwys rhanddeiliaid wrth baratoi ein Biliau. [Anghlywadwy.]—yn dweud tap ar y cefn; roeddwn yn dweud bod gennyf wialen ar gyfer fy nghefn fy hun yn gynharach, ond tap ar y cefn yn awr. Ar ôl bod mewn mannau eraill ac edrych ar Filiau, rydym yn gwneud pethau'n well yma. Mae Biliau sy'n dechrau yn y Cynulliad yn denu mwy o wybodaeth, mwy o ddadansoddiadau effaith, mwy o ddealltwriaeth o'r effaith ariannol na Bil a fyddai'n mynd drwy San Steffan, er enghraifft. Felly, rydym yn gallu defnyddio hynny mewn ffordd sy'n cyfoethogi ein ymgynghoriad â rhanddeiliaid, y ffordd y dônt i mewn—a phwyllgorau eraill yn ogystal, fel yn enghraifft Llyr. Mae pwyllgorau eraill yn bwydo i mewn; nid y Pwyllgor Cyllid yn unig a ddylai fod yn edrych ar yr agwedd honno o'r Bil.
A gaf fi orffen drwy ddiolch i Ysgrifennydd y Cabinet, yn sicr am dderbyn bron bob un o'r argymhellion? Rwy'n deall pam nad yw wedi ei berswadio ynghylch yr un, er bod hynny'n rhywbeth i ni ei gadw dan adolygiad o ran deall pwy sy'n talu'r costau, ond hoffwn ddiolch iddo'n arbennig am nodi heddiw sut yr aeth â'r argymhellion hyn drwy broses, proses fewnol, Llywodraeth Cymru. Mae cyflwr parod yn swnio'n ffordd briodol o feddwl am unrhyw Fil a gyflwynir i'r Cynulliad hwn, ac rwy'n gobeithio bod yr adroddiad hwn wedi helpu i lywio a sicrhau bod unrhyw Fil a gyflwynir mewn cyflwr parod i gael ei drafod gan y ddeddfwrfa gyfan.