Part of the debate – Senedd Cymru am 3:56 pm ar 30 Ionawr 2018.
Diolch. Rwy'n croesawu'r datganiad hwn. Rwy'n credu ei fod yn gadarnhaol iawn, yn flaengar iawn. Rwyf i, ers amser maith, wedi bod yn rhan o ymgyrch i gael pleidleisiau o bobl ifanc 16 ac 17 mlwydd oed. Roedd gennyf Fil Aelod preifat yn Nhŷ'r Cyffredin yn 2008 ond daeth yr amser i ben cyn iddo gwblhau ei gwrs, ond yn sicr newidiodd bolisi'r Blaid Lafur. Felly, rwy'n falch iawn heddiw ein bod ni mewn gwirionedd yn cymryd cam tuag at bobl ifanc 16 ac 17 mlwydd oed yn pleidleisio, hyd yn oed os mai dim ond mewn etholiadau llywodraeth leol y mae hynny, oherwydd rwy'n gobeithio y bydd hyn yn dilyn yn gyflym iawn ar gyfer etholiadau'r Cynulliad. Un o'r prif resymau pam rwy'n credu y bydd hi mor dda rhoi'r bleidlais i rai 16 ac 17 oed yw y byddwn ni wedyn yn gwrando arnyn nhw, oherwydd mae'r hyn sydd ganddyn nhw i'w ddweud, rwy'n credu, mor bwysig.
Dim ond rhai cwestiynau cyflym sydd gennyf. Rwy'n credu bod cofrestru awtomatig yn gwneud synnwyr llwyr, ac yn meddwl tybed a oedd Ysgrifennydd y Cabinet wedi ystyried y dull o nodi pleidleiswyr ifanc wrth iddynt gael eu rhifau Yswiriant Gwladol er mwyn gallu eu hadnabod yn awtomatig ar unwaith. Rwy'n poeni am y niferoedd mawr, y miloedd o bobl, nad ydyn nhw wedi cofrestru ac rwy'n arbennig o bryderus ynghylch y ffaith bod cymunedau pobl dduon a lleiafrifoedd ethnig wedi'u tangynrychioli. Dengys y ffigurau gan y Gymdeithas Diwygio Etholiadol bod 85.9 y cant o bobl wyn wedi'u cofrestru i bleidleisio, ond mai dim ond 76 y cant o ddinasyddion du a lleiafrifoedd ethnig oedd wedi'u cofrestru i bleidleisio. Felly, mae'r anghydraddoldeb hwnnw'n bodoli, felly sut mae'r Gweinidog yn credu y gallwn ni fynd i'r afael â hynny?
Rwy'n cefnogi'r holl wahanol ffyrdd a awgrymodd o geisio pleidleisio er mwyn ceisio cynyddu cyfranogiad. Rwy'n croesawu'r syniad o bleidleisio ar wahanol ddyddiau. Tybed a yw wedi ystyried cael cyfnod o amser ar gyfer pleidleisio, megis dros gyfnod o benwythnos neu bum diwrnod, fel y gwneir mewn rhai gwledydd, ac mewn rhai taleithiau yn yr Unol Daleithiau. Felly, tybed allai hynny fod yn ffordd o gynyddu cyfranogiad.
Rwy'n cefnogi pwyntiau Siân Gwenllian ynglŷn â cheisio cael merched i gymryd mwy o ran ac rwy'n credu—. Hoffwn i orffen, mewn gwirionedd, gyda'r pwynt a wnaeth y Gweinidog, bod yn rhaid ichi gael pobl i deimlo bod rhywbeth yn werth pleidleisio drosto os ydych chi'n pleidleisio, ac mae hynny'n gwbl hanfodol. Mae fy etholaeth i, sef Gogledd Caerdydd wedi gweld yn gyson y nifer mwyaf o bleidleiswyr yn etholiadau'r Cynulliad a hefyd yn etholiadau San Steffan. Y rheswm pam bod nifer y pleidleiswyr mor uchel yw na wyddoch chi byth beth sy'n mynd i ddigwydd yno; dydych chi byth yn gwybod pwy sy'n mynd i ennill, ac felly mae pobl yn teimlo bod ganddyn nhw reswm gwirioneddol dros bleidleisio. Ond, y tu hwnt i hynny, rwy'n credu ei bod hi'n ddyletswydd arnom ni wleidyddion i geisio sicrhau bod gwleidyddiaeth yn berthnasol i fywydau pobl oherwydd mae gwleidyddiaeth yn gyffrous, ond nid yw pobl bob amser yn sylweddoli hynny.