Diolch i chi, Ddirprwy Lywydd, am y cyfle i gyfrannu at y ddadl. Mae hwn yn fater pwysig ac rwy'n falch iawn ein bod yn cael cyfle i'w drafod heddiw. Er bod y cynnig heddiw yn sôn am eiddo a adeiladir o'r newydd, roeddwn am godi mater lesddeiliaid sydd wedi prynu hen dai cyngor neu dai cymdeithasol, ac yna wedi wynebu biliau mawr iawn i sicrhau eu bod yn cyrraedd y safon. Rwyf wedi gweld faint o straen y gall y mesurau hyn eu hachosi, yn enwedig gan fod rhai o'r biliau yn fy etholaeth wedi bod yn fawr iawn yn wir—rhai mor uchel â £26,000.

Wrth gwrs, mae'n hollol iawn yn dilyn trosglwyddo stoc dai fod Tai Cymunedol Bron Afon, y prif landlord cymdeithasol yn fy etholaeth, wedi gweithio'n galed i wella'r stoc dai gyfan yn ôl safon ansawdd tai Cymru gyfan. Fodd bynnag, mae'n rhaid inni gydnabod eu bod wedi etifeddu stoc dai gydag ôl-groniad sylweddol iawn o waith atgyweirio oherwydd y cyfyngiadau benthyca a osodwyd ar awdurdodau lleol mewn perthynas â thai cyngor ers blynyddoedd lawer.

Rwyf wedi lleisio pryderon am lesddeiliaid wrth Weinidogion tai olynol dros flynyddoedd lawer, ac rwy'n arbennig o ddiolchgar i Lesley Griffiths am y diddordeb a'r pryder y mae hi wedi'i ddangos ynghylch y mater hwn a'i pharodrwydd i wrando ar fy etholwyr yn sôn am yr effaith roedd biliau mawr o'r fath yn ei chael arnynt hwy. Cofiaf yn dda un o fy etholwyr yn dweud wrthyf fi ac wrth Lesley fod pethau wedi cyrraedd pwynt lle roedd hi'n arswydo pan ddôi amlen arall gan ei landlord cymdeithasol rhag ofn ei fod yn cynnwys bil mawr arall.

Nawr, wrth gwrs bod yna heriau wrth fynd i'r afael â biliau mawr i lesddeiliaid, a cheir dadl rymus na ddylid rhoi tenantiaid mewn sefyllfa lle mae'n rhaid iddynt sybsideiddio gwaith ar gartrefi pobl sydd wedi llwyddo i brynu eu cartref eu hunain, ond rwy'n credu bod rhaid inni wneud mwy i fynd i'r afael â'r mater hwn. Yn Lloegr, maent wedi pasio rhywbeth o'r enw cyfraith Florrie, sy'n gosod cap ar lefel y ffi y gellid ei chodi ar lesddeiliaid awdurdod lleol, ac mae hyn yn rhywbeth rwyf wedi'i grybwyll wrth Weinidogion yma.

Awgrym arall a wneuthum yw y gallai Gweinidogion ddeddfu i greu cronfa wrth gefn orfodol y bydd yn rhaid i'r holl lesddeiliaid dalu i mewn iddi er mwyn rhannu cost gwaith atgyweirio mawr dros amser. Felly, fel Mick Antoniw, edrychaf ymlaen yn fawr at weld Llywodraeth Cymru yn cyflwyno cynigion ar gyfer mynd i'r afael â'r heriau sy'n wynebu lesddeiliaid. Flwyddyn neu ddwy yn ôl, roeddwn yn falch iawn fod Llywodraeth Cymru wedi gofyn i mi lansio canllawiau newydd a gynhyrchwyd ganddynt mewn partneriaeth â'r Gwasanaeth Cynghori ar Lesddaliadau. Canllawiau oedd y rhain a luniwyd i wneud yn siŵr fod lesddeiliaid sy'n wynebu gwaith mawr yn llwyr ymwybodol o'u hawliau. Ond fel y dywedodd Mick Antoniw, credaf fod taer angen gwneud yn siŵr fod pobl yn cael gwybodaeth cyn camu i sefyllfa lle maent yn dod yn lesddeiliaid, ac mae hynny'n bendant ar goll ar hyn o bryd. Rwyf eto i gyfarfod un o fy etholwyr sy'n wynebu un o'r biliau hyn a oedd yn gwybod beth roeddent yn ei lofnodi mewn gwirionedd wrth iddynt brynu'r eiddo. Felly, buaswn yn awgrymu mai un peth hawdd i Lywodraeth Cymru ei wneud wrth symud ymlaen yw ceisio gwneud yn siŵr fod pawb sydd am lofnodi trefniant lesddaliadol yn deall yn eglur iawn beth fydd hynny'n ei olygu iddynt hwy yn y dyfodol, a gobeithiaf fod hynny'n rhywbeth—yn ogystal â mesurau eraill a grybwyllwyd—y gall Llywodraeth Cymru edrych arno y dyfodol. Diolch.